خداوند هیچ کار خیری را بی اجر نمی گذارد، اما «ثواب» را فقط به مؤمنین می دهد

مرحوم فیض در کتاب «النکاح بهجه البیضاء» در مورد فوائد ازدواج که بحث می‌کند، می‌فرماید: ازدواج از آن جهت که همراهی و هماهنگی با هدف و نظام خلقت انسان است، اجر دارد. گاهی ممکن است حتی زن و مرد برای رضای خداوند هم ازدواج نکنند، اما اجر امر ازدواج به آن ها تعلق می‌گیرد. ممکن است آنها نه برای رضای خدا، بلکه فقط برای تأمین نیاز جنسی خود ازدواج کرده باشند، اما از آن جهت که به گسترش نسل انسان کمک کرده‌اند، نزد خداوند کار نیک و حسنه است و هر کار نیکی نزد خداوند اجر دارد، حتی اگر آن را یک کافر انجام دهد.
اگر یک کافر به انسان‌های دیگر محبتی بکند و حتی در حق گیاهان و حیوانات کار نیکی انجام بدهد که نتیجه‌اش به مردم برسد، خداوند برای آن کار هم پاداش در نظر می‌گیرد. اما «ثواب» الهی برای اعمال نیک، آن اعمال صالحی است که مؤمنین انجام می‌دهند.

«باقیات صالحات» حسنه ای است که از «مال و فرزند» بهتر است و پرونده انسان را تا ابد باز نگه می دارد
یکی از انواع حسنه این است که انسان می‌تواند از اموال و فرزندان خود، باقیات صالحات بسازد، اما قرآن ثواب «باقیات صالحات» را از مال و ثروت و فرزند بهتر می‌داند. البته فرزند خوب و اساساً فرزند، جزء باقیات انسان است؛ چه سیئاتش و چه صالحاتش. آثار و شاگردان انسان نیز، جزء باقیات انسان هستند.

اولین آیه از سوره مبارکه کهف آیه 46 می فرماید: «الْمالُ وَ الْبَنُونَ زِینَةُ الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ الْباقِیاتُ الصَّالِحاتُ خَیرٌ عِنْدَ رَبِّک ثَواباً وَ خَیرٌ أَمَلاً= مال و فرزند زینت حیات دنیا هستند اما کارهای صالح، باقیات الصالحات نزد خداوند، از نظر ثواب و برای دل بستن و امیدوار بودن بهتر است».

بنابراین، اینطور نیست که وقتی انسان مُرد، نامه عملش بسته و قفل شود و دیگر هیچ خیر و شری برایش نباشد. او وقتی می میرد، نامه عملش کاملاً باز است و از طریق فرزندانش یا از طریق نتیجه ی کارهایی که انجام داده، به او خیر و شر می رسد. از یک کتاب و تولید اقتصادی خوب یا بد گرفته تا فسادی که در یک جایی پایه گذاری کرده، نتیجه‌ی همه‌ی آنها به طور مستمر و ابدی به او می‌رسد.
مثلاً شما پل، درمانگاه یا مسجدی ساخته اید، شما از این دنیا می‌روید، اما همه آثار شما پایدار است و انسان‌هایی که از آن پل یا مسجد استفاده می کنند و افرادی که در آن مسجد پرورش پیدا می‌کنند و نورانیت هایی که برای آنان ایجاد می شود، همه برای شما می‌ماند.
گاهی انسان در زندگی یک سلسله آثار بد از خودش بر جای گذاشته و گناهی را ترویج کرده یا کار زشتی را پایه‌گذاری کرده، یا تربیت ناصحیح و انحرافی را در دیگران ایجاد کرده است. اینها آثاری است که از انسان باقی می‌ماند و تا وقتی اثر گناهش هست، برای او عواقب تلخی به همراه دارد.

قرآن کریم می‌فرماید: «إِنَّا نَحْنُ نُحْی الْمَوْتی وَ نَکتُبُ ما قَدَّمُوا وَ آثارَهُمْ= ما هر آثاری را که انسان جلوتر فرستاده برای او می نویسیم. خواه این آثار، آثار خوبی باشد یا آثار بدی».

من گاهی به عزیزان توصیه می کنم که وقتی حرم می‌روید، حتماً در هر دفعه حتی یک مبلغ ناچیزی در حرم پول بیاندازید. چون شما با این کار، تا قیامت در عبادات دیگران در حرم سهیم می‌شوید. در واقع انسان یک سهم از عبادات را خریداری می‌کند. یعنی همیشه در حرمها، مساجد، حسینیه‌ها که می روید و دیدید کمک جمع آوری می‌کنند، هر چقدر می‌توانید سهیم باشید. این خیرات برای انسان می‌ماند. شما آنجا سهام دارید. هر چه بیشتر بهتر. اینطور نیست که انسان بگوید من که پولدار نیستم تا حسینیه، مسجد یا درمانگاه بسازم. نیاز نیست شما پولدار باشید. پول کمی هم داشته باشید و کار کمی هم انجام بدهید کافیست. شما یک ریال هم که در مسجد سرمایه‌گذاری کرده باشید، این یک ریال با مقیاس آخرتی، فردای قیامت برای شما بی‌نهایت می‌شود. چون خداوند اعمال را با مقیاس ابدیت می سنجد.

بنابراین، انسان باید در حرم ها، مراکز خیریه، مراکزی که از آن ها آثار و خیرات و برکات بیرون می آید، سرمایه‌گذاری کند و سهیم باشد و برای خودش باقیات صالحات بر جای بگذارد. فرزند خوب، علم و کتاب خوب، آموزش قرآن، همه و همه باقیات صالحات است. معلم قرآنی که به دیگران قرآن آموزش داده و نور این قرآن را در سینه خیلی ها انتقال داده و آن‌ها هم به نوبه خودشان به دهها و صدها نفر آموزش قرآن دادند و همین طور نسل در نسل که شاگرد تربیت می شوند، در واقع شاگردان او هستند. پس انسان به این وسعت و به این بلندا به لطف خداوند تبارک و تعالی پرونده اعمالش باز است.
این هم از الطاف خداوند است که برای انسان مقرر فرموده  که انسان در مقیاس ابدی، با عمر 50 یا 60 سال حساب نشود. وقتی از دنیا هم می‌رود بتواند در عمر 50 یا60 سال سرمایه‌گذاری هایی کرده باشد که تا بینهایت و تا قیامت برای ما آثار داشته باشد.

ما الان همه بر سر سفره شهدای کربلا هستیم و هر کاری بعد از کربلا شده همه مدیون آن شهیدان است. شهدای جنگ، شهدای انقلاب اسلامی همه در کارهای ما سهیم هستند، بدون اینکه از اجر ما چیزی کم شود. چون ما همه مدیون آنها هستیم و در واقع سر سفره شهدا و رزمندگانمان نشسته ایم.
خداوند برای همه آن علما، شهدا، پدر و مادر ، معلمان ما و کسانی که برای ما زحمت کشیدند و زمینه‌های دینداری را برای ما فراهم کردند، اجر و ثواب در نظر می‌گیرد. برای همین است که قرآن کریم تاکید دارد هر چه سرمایه گذاری کنید، همه و همه برای خودتان است.
داشتن این نگاه در ثواب خیلی مهم است. برای این که انسان بداند کارهای خیری که انجام می دهد، بابت هیچکدام از آن کارها، منتی بر سر خداوند و مردم ندارد و تمام عواید آن کارهای خیر به خود انسان می رسد. ما یک عالم ۵۰ هزار ساله ی بسیار طولانی در پیش داریم که حتی زمان دقیق آن را هم نمی دانیم. دوران برزخی ما ممکن است چند صد سال تا چند هزار سال و تا قیامت طول بکشد. در این زمان طولانی نیاز به توشه داریم. هر چقدر شما پس‌انداز کنید، به نفع خودتان است هر چقدر بیشتر بهتر.
این نکته مهمی است که قرآن ما را به پایه‌گذاری و سرمایه‌گذاری‌های آخرتی و ابدی دعوت می‌کند و می‌فرماید: «وَ الْباقِیاتُ الصَّالِحاتُ خَیرٌ عِنْدَ رَبِّک= نزد پرودگارت این‌ها بهتر است». نمی‌خواهد بگوید بچه و مال خوب نیست. اصلاً این امور را رد نمی‌کند، بلکه می‌فرماید: مال و فرزند زینت حیات دنیا هستند. اما باقیات الصالحات نزد خداوند  بهتر است. البته انسان می‌تواند از فرزند و مالش باقیات الصالحات برای زندگی ابدی خودش بسازد. در آیه شریفه‌ی«عِنْدَ رَبِّک ثَواباً وَ خَیرٌ أَمَلاً» کلمه ی «أمل» یعنی آرزو و امید. یعنی اگر قرار است انسان امیدواری هم داشته باشد، باید به باقیات الصالحاتش امیدوار باشد. یعنی امید داشته باشد به کارهای خیری که کرده و مثلا سنت های خیری که بنیان گذاری کرده و بعد از مردنش دائماً آثار خیر برای او محاسبه می شود.

حسنه ی شهدا وسعتی دارد که گره گشای هزاران نفر هستند
حسنه ای که از اثر شهید ایجاد می‌شود، نورانیتش به همه جای جهان منتشر می شود. این شهدایی که اسمشان در کوچه‌ها و خیابان های ما هست، آدم‌های بسیار بزرگی هستند. یعنی آثاری که از این مملکت در دنیا تراوش می‌شود و در همه جای دنیا نورانیت، معنویت و هدایت منتشر می شود، همه مدیون شهدا است. یک شهید خیرات و آثار بسیار زیادی دارد. البته شهدا همه با هم یکسان نیستند و  به اندازه‌ای که خون این عزیزان مؤثر بوده قدرتشان هم فرق می‌کند.

رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) راجع به شهدا و رزمنده‌هایی که در رکاب پیغمبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) بودند، می‌فرماید: «وَ یُشَفِّعُ الرَّجُلُ مِنهُم فی سَبعینَ ألفً مِن أهلَ بَیتِهِ وَ جیرَتِه حَتّی إنَّ الجارَین یَتَخاصَمان أیُّهُما أقرَبُ جِواراً فَیَقعُدُون مَعی وَ مَعَ إبراهیم عَلی مائِدَۀِ الخُلد فَیَنظُرُون إلَی اللهِ تَعالی فی کُلِّ یَومٍ بُکرۀً و عَشیا= هر کدام از این رزمندگان در مورد هفتاد هزار نفر از خاندان و فامیلها و همسایگانش شفاعت می کند».
عجب شرابی رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) توزیع کرده اند. واقعاً انسان با این فرمایشات مست و مدهوش می شود. ببینید چقدر زیبا راجع به شهید و رزمنده می‌گوید. می‌فرماید: خوش به حال کسی که روحیه جهادی دارد. فرق نمی‌کند زن باشد یا مرد. کسی که روحیه شهادت و جهاد بر او حاکم باشد، نزد خدا بسیار بزرگ و گرامی است. حضرت می‌فرماید: «وَ یُشَفِعُ الرَّجُلُ مِنهُم= هر یک نفر از آنان شفاعت می کند». یعنی شهید قدرت شفاعت دارد. ببینید خدا چه آبرویی به این شخص می‌دهد.

چرا می‌گوید ۷۰ هزار نفر؟ مثلاً اگر بشود ۷۰ و یک هزار نفر یا ۷۰ هزار و یک نفر، خداوند به او این اجازه را  نمی‌دهد؟ در واقع چرا خداوند عدد ۷۰ هزار را آورده است؟ چون می‌خواهد برای ما کثرت را بیان کند. چون آثار خون شهید این گونه است که وقتی خونش ریخته می‌شود، میلیونها و دهها و صدها میلیون نفر از آثار کارش بهره‌مند می‌شوند.

من و شما این امنیت، عزت و رفاهی را که داریم، تصور کنید اگر شهدای ما نبودند، دشمنان در این مملکت چه ها می‌کردند و ما چه وضعیتی داشتیم. چه آن شهدایی که قبل از انقلاب بودند و چه شهدایی که بعد از انقلاب به درجه رفیع شهادت رسیدند. البته آنهایی که قبل از انقلاب بودند بسیار باعظمت‌تر از آنهایی هستند که بعد از انقلاب بودند. چقدر این شهدا عظمت دارند. دهها میلیون نفر از زحمات این شهدا استفاده می‌کنند. یک شهید این قدر قدرت شفاعت دارد.

می دانید حضرت دارد ما را به کجا دعوت می‌کند؟ در واقع می خواهد بگوید شما خودتان هم باید همین طور بشوید. آدم‌های کوچک و پست و ضعیف و ذلیل باقی نمانید، آدمهایی باشید با اندیشه های بزرگ. قبلاً هم روایتش را خواندم که شیعیان ما همیشه کارهای جلیل و بزرگ را دوست دارند و انجام می‌دهند. آنها آدمهای کوچکی نمی‌مانند. البته این احتیاج به خون دل خوردن و زحمت کشدن فراوان دارد.

«حَتّی إنَّ الجارَین یَتَخاصَمان أیُّهُما أقرَبُ جِوارً» می‌فرماید: این افراد وقتی در قیامت شروع به شفاعت می‌کنند. همسایه‌ها از هم سبقت می گیرند که خانه ما دو متر به اینها نزدیکتر بود. شهید این همه می‌تواند کار انجام بدهد. چقدر یک شهید عزت دارد و خداوند چقدر به او عزت می‌دهد که در قیامت نه تنها خودش لنگ نیست، بلکه هر کس را که دوست دارد با خودش می برد. این عزت و احترام را ببینید. انسان در صحنه قیامت که همه ترس و هول دارند، این آدم ها ترس ندارند. چرا که مجاهد و بسیجی بوده اند. حتی اگر بر اثر سرطان یا تصادف مرده باشند، فرقی نمی‌کند. چون او یک مجاهد است و برای شهادت آمده و همیشه برای شهادت آماده بوده است. مهم این نیست که بعداً هم شهید بشود یا نه، صورت خارجی‌اش برای خداوند اصلاً اهمیتی ندارد. او آماده شهادت و جانبازی در راه اسلام بوده، زیارت عاشورا خوان های واقعی و حقیقی، آن‌ها هستند که وقتی می‌گفتند «إنّی سِلمٌ لِمَن سالَمَکُم وَ حَربٌ لِمَن حارَبَکُم» بر سر پیمانشان بودند. آنها آدم‌های راستگویی بودند و از سر صدق حرف می‌زدند.

شهید نظر می کند به وجه الله

 پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) در مورد شهدا می فرماید:«فَیَقعُدُون مَعی وَ مَعَ إبراهیم عَلی مائِدَۀِ الخُلد= با من و ابراهیم بر سر سفره جاودانه می نشینند». اینها با من و ابراهیم بر سفره جاودانگی می‌نشینند. حالا چه کار می‌کنند بر سر سفره جاودانگی؟ «فَیَنظُرُون إلَی اللهِ تَعالی فی کُلِّ یَومٍ بُکرۀً و عَشیّا= با من و ابراهیم می‌نشینند، صبح و شب به خدا نگاه می‌کنند». در روایت داریم «الشَّهیدُ یَنظُرُ إلی وجه الله= شهید به وجه خدا نظر می‌کند».
آدم وقتی می‌فهمد که چقدر کلاه سرش رفته که می فهمد موقعیت ۸ سال دفاع مقدس را برای شهادت از دست داده. تازه می فهمد چه چیزهایی را از دست داده و چقدر نادان بودند آنهایی که ماندگار شدند. خودشان را نگه داشتند و گفتند نرویم و بمانیم، چه به دست آوردند آنهایی که نرفتند و ماندند؟ اینکه خدا ما را به پاداش و ثواب خودش دعوت می‌کند ، آدم باید به این کارها امید ببندد. اگر دوست داشتنی هست باید این کارها را دوست داشته باشد.
امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) می فرماید: «ثَوابُ عَمَلِکَ أفضَلُ مِن عَمَلِک= ثواب و پاداش کار تو از خود کار، خیلی بزرگتر است». یعنی خدا اصلاً شرمنده کسی نمی‌ماند. یعنی هر کاری برای خدا کردی، خداوند پاداشش را به بهترین وجه به تو می‌دهد. آنقدری که خودت متحیر بمانی .
شما ممکن است یک کار کوچک برای خداوند انجام بدهی، اما یک اثر بسیار باعظمت و ماندگار برای شما خواهد داشت. بیچاره آنهایی هستند که هیچ ندارند و آنهایی که کارهایی می‌کنند و بعد پشیمان می‌شوند. یک عده کار خیر می‌کنند و بعد پشیمان می‌شوند. اینها بسیار افراد بدبختی هستند.
در زمینه همین روایت در قرآن کریم داریم: «ما عِنْدَکمْ ینْفَدُ وَ ما عِنْدَ اللَّهِ باقٍ=آن چیزی که پیش شماست، نابود می‌شود. اما آن چیزی که پیش خداست می‌ماند». می فرماید، کارها پیش شما از بین می‌رود، ولی نزد خداوند همه چیز می‌ماند». بعد در سوره مبارکه نحل آیه 96 می‌فرماید: «وَ لَنَجْزِینَّ الَّذِینَ صَبَرُوا أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ ما کانُوا یعْمَلُونَ= پاداش کسانی که صبر می‌کنند را بهتر از عملشان می‌دهیم». دقت کنید! در این جا چند تأکید وجود دارد. در کلمه وَ لَنَجْزِینَّ سه تا، لام، دو تا هم نون تأکید، یعنی حتماً حتماً حتماً ما جزا می‌دهیم به کسانی که صبر کردند. در میان کارها هیچ چیزی به اندازه صبر پاداش ندارد که سه شاخه دارد: ۱- صبر بر معصیت، ۲- صبر بر طاعت، ۳- صبر بر مصیبت. می فرماید:  اجر می‌دهیم به کسانی که صبر کردند (بِأَحْسَنِ ما کانُوا یعْمَلُونَ= بهتر از کاری که انجام دادند؛ بالاتر از صبری که کردند؛ بالاتر از زحمتی که کشیدند و تحملی که کردند ما به اینها اجر خواهیم داد.

هیچ حسنه ای بدون پاداش باقی نمی ماند
هیچ کار حسنه و خیر انسان هدر رفته نیست. حتی اگر یک پدر و مادر یا همسر و فرزند بدی داری و او را  تحمل کردی و به وظائفت عمل کردی، نزد خدا اجر داری .
وضعیت بانویی که در تمام عمرش حجاب را رعایت کرده و از این حجاب سختی و گرما دیده، اما تحمل کرده، با کسی که آزاد بوده و هر طوری دلش خواسته رفتار کرده، یکجور نیست. او اهل عذاب است و این بانو اهل پاداش الهی است. یعنی خداوند به بهترین وجه برای انسان جبران می‌کند.

ممکن است یک نفر معصیت کار هم باشد، اما یک کاری را هم برای خدا بکند. یعنی نباید اینها را با هم قاطی کنیم.
ممکن است کسی گناهکار باشد، اما برای خدا حجاب را رعایت بکند. دیگری ممکن است نماز هم نخواند، اما کار خیر بکند. کسی ممکن است کافر باشد، اما به امام حسین(علیه‌السلام) احترام بگذارد و در عزاداری امام حسین(علیه‌السلام) هم شرکت کند. این کار هر چند کاری است که از نظر ثوابها و پاداشهای ویژه مؤمنان و اهل بهشت ثوابی ندارد، اما عمل صالح است و اجر دارد و اجرش نزد خداوند است. یعنی هیچ کار خیری نزد خدا بی‌اجر نیست.
به هین دلیل ما نباید آدمها را کاملا تاریک ببینیم. مثلاً اگر یک نفر از نظر ما بی‌ایمان، کافر و فاسق است، ممکن است خیلی کارهای خوبی هم انجام بدهد و خداوند تبارک و تعالی به خاطر آن کارهایش برایش اجر در نظر بگیرد پس خوب بودن، اهل خیر بودن و حسنه داشتن برای انسان غنیمت است. (وَ لَنَجْزِینَّ الَّذِینَ صَبَرُوا أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ ما کانُوا یعْمَلُونَ) اجر صابرین را خداوند بهتر از آنچه که انجام دادند به آنها عطا خواهد کرد.

باید برای کسب «ثواب» حریص باشیم
از آن جا که برزخی در پیش داریم که یک روز و دو روز و صد سال و هزار سال نیست و راه درازی را در پیش داریم، به توشه زیادی نیاز داریم. پس باید در کسب ثواب حریص باشیم.

اگر می‌خواهی در آن فضا و اوضاع و قوانین عالم برزخ زندگی کنی، به نور و توشه احتیاج داری. این مسیر مهم و خطیر، شوخی نیست. پس هر چه انسان ثواب جمع کند، باز هم نیاز دارد و می‌ارزد که زحمت بکشد و ثواب جمع کند.
به همین دلیل ‌فرمودند: از ثوابها نگذرید. باید بدانیم که در میان دو نفر که یکی به جمع ثواب حریص است و دیگری بی تفاوت است، فرق زیادی وجود دارد. یک نفر که انگشتر عقیق در دستش هست و می‌گوید چون سنت بوده و خدا گفته ثواب دارد.، این انگشتر عقیق را به دستم کردم و با خودم حملش می کنم و از آن مراقبت می کنم.

 یا کسی می گوید قبل از نماز عطر زدم، قبل از نمازم مسواک زدم. این کارها را برای خدا انجام دادم. این آدم می داند که یک مسواک زدن، خیلی ثواب نماز را بالا می‌برد. اگر کسی این کارها در توانش باشد که انجام دهد و کوتاهی بکند، بسیار خسران می بیند.
نباید آن افرادی که نسبت به این امور دقیق و حساس هستند را با یک چشم دیگر نگاه کنیم. این فرد، آدم زیرکی است و دارد برای برزخ خودش توشه جمع می‌کند. او آدم هوشیار و عاقلی است و می‌فهمد نظام آخرت یعنی چه.

توصیه می کنم، کتاب شریف مرحوم صدوق به نام «ثواب الأعمال و عقاب الأعمال» را بخوانید تا ثوابها را بشناسید و بدانید چه کارهایی ثواب دارد. اینکه چه لباسی و چه رنگی بپوشد. جلوی آینه برود و همراه با شانه کردن مو، ذکر آن را هم بخواند، چه ثوابی برایش در نظر گرفته می شود. شما که داری وضو می‌گیری، دعای وضو را هم بخوان؛ صلواتش را  هم بفرستگ سوره «انا انزلنا» را هم بخوان؛ ثواب وضو جدا، دعایش جدا، ذکرش جدا، سوره‌اش جدا، صلواتش جدا.

کسی که بیکار نشسته باید دهانش را بجنباند و ذکر بگوید که خیلی ثواب دارد. در اتوبوس یا در تاکسی هستی، در خانه مشغول کار دیگری هستی. این زبان را بجنبان و به کار بگیر. زبان ذاکر از عظیم‌ترین نعمت‌های الهی است.
اگر کسی با تسبیحی که در دست دارد، صبح ها این ذکر را بگوید: «اَللّهُمَّ إنّی أصبَحتُ أسَبِحُکَ وَ أحَمِدُکَ وَ أحَلِلُکَ وَ أکَبِرُکَ وَ أمَجِدُکَ عَدَدَ ما عُدیلُ بِهِ سَبحَتی= خدایا من تو را تسبیح، تحمید، تحلیل، تکبیر و تمجید می کنم؛ به اندازه‌ای که تسبیحم را دارم می‌گردانم»، تا شب ذکر هم ‌نگوید، به او ثواب می‌دهند. چون با خدا قرارداد بسته که : خدایا من انگشتم را روی هر دانه ای که گذاشتم برایم ثواب بنویس.
دارم با تو قرارداد می‌بندم به تعدادی که دستم روی تسبیح رفته ثواب داشته باشم. من به تو میگویم خدایا (أسبحک) تسبیحت می‌کنم (عَدَدَ ما عَدیلُ بِهِ سَبحَتی) به تعدادی که دارم تسبیحم را می‌گردانم. ببینید چقدر زیباست.
یکی دیگر از این کارهای ابتدایی این است که وقتی می‌خواهی بخوابی به جای اینکه فکرهای ناصواب بکنی و فکرهای بد و نگران کننده داشته باشی، یک وضو بگیر و بعد در رختخواب بخواب و خدا را در رختخواب و آغوش خودت دعوت کن و با خدا حرف بزن و ذکر بگو. ببینید چقدر زیباست. اگر نمی توانی وضو بگیری، یک تیمم کن و بخواب. تا صبح این بنده خدا دارد خُرخُر می‌کند، اما برایش عبادت می‌نویسند. چون که این فرد با طهارت به رختخواب رفته است. در رختخواب ذکرهایت را بگو  و با خدا حرف بزن تا خوابت ببرد.
آدم وقتی شب اول قبر به تاریکی و غربت و تنهایی وارد می شود. آن وقت می‌فهمد دست خالی بودن، تنها بودن، کم آوردن و کم داشتن یعنی چه. در آن جا آدم می‌بیند که هفت هشت روزی از مردنش گذشته و هیچ چیزی ندارد. می بیند که دستش در همان روزهای اول خالی شد و هر چه موجودی داشت تمام شد. به قول آن بنده خدا که مرده بود می‌گفت اگر شما می‌دانستید ما مُرده‌ها اینجا چه وضعیتی داریم، استخوانی که جلوی سگ می‌اندازید، به نیت ما این کار را می کردید تا به ما چیزی برسد.
فقر آنجا  بسیار کشنده است؛ کم آوردن در آنجا دردناک است، امیرالمؤمنین(علیه السلام)  که تمام مسیر را رفته و روی قله آخرت ایستاده، به ما که داریم می آییم می‌گوید: «آه مِن قِلَۀِ الزّاد وَ طُولِ الطَّریق= آه از کمی توشه و طولانی بودن راه» .
برای همین امیرالمؤمنین (علیه السلام) خودش بسیار آدم حریصی بود برای جمع کردن توشه. هیچ کس به اندازه حضرت علی(علیه السلام) کار اقتصادی و تولید ثروت نکرد. حضرت باغ و قنات ایجاد می کرد و  وقف می‌کرد و برای فقرا به عنوان صدقه و  باقیات صالحات می گذاشت، اگر آدم بداند آنجا چقدر کم می آورد، دائماً به کار مشغول می شود.
مثلا یک جنین را ببینید. چطور جنین نُه ماه دائماً در کار است. اصلاً انگار استراحتی ندارد و تا لحظه تولد کار می‌کند.  به ما هم گفته شده مثل جنین در رحم مادر باشید. پر کار، پر تلاش و مشتاق ثواب. انسان نباید این امور را دست کم بگیرد، بلکه باید هم گناهان را هم بشناسیم و هم ثواب و عقاب اعمال را بخوانیم.
آب به این زیبایی را خداوند آفریده، از این آب لذت ببر و  به عنوان این که کار خداست به آن نگاه کن. همین که به آن نگاه کنی، خدا برایت یک اجر عظیمی می‌نویسد. به یک گُل نگاه کن؛ به بچه‌ات نگاه کن؛ به همسرت نگاه کن؛ به پدر و مادرت به عنوان نعمتهای الهی نگاه کن؛ به هوایی که تنفس می‌کنی و همه نعمت های خدا را با توجه استفاده کن.

اگر انسان این را بفهمد و حواسش باشد که خدایا من می‌فهمم و می‌بینم که تو داری با من چه کار می‌کنی، باید بگوید من از تو تشکر می‌کنم. یک موقع انسان سرش را روی مُهر می‌گذارد و می‌گوید «شکراً لله» یعنی خدایا من نماز را می‌فهمم. قبلا گفتیم کسی که بعد از نماز شکر الهی را به جا می آورد، چقدر در نزد خداوند اجر دارد. یعنی میگوید خدایا من می‌فهمم تو با من چه کار کردی و من را پیش خودت دعوت کردی و اجازه دادی تا با طهارت با زبان و قلبم اسم تو را بیاورم، به من اجازه دادی که در مقابل تو خم شوم. چه لطفی از این بالاتر.  به من اجازه دادی روی پای تو بیفتم. به من اجازه دادی تو را در آغوش بگیرم. خدایا من از تو تشکر می‌کنم. خدایا، به من اذن اذان و اقامه دادی.  به من اجازه صلوات فرستادن دادی. به من رغبت تسبیح گفتن دادی. فهم اینها هم اجر دارد. 

نفهمی برخی در این است که وقتی از او می پرسند اوضاع چطور است، فقط بدی ها و تلخی ها و سختی های زندگی‌اش را می‌بیند، بدون این که برای اینها اجری ببیند. او نمی‌گوید خدا را شکر که تلخی و سختی دارم. چرا که اگر اینها نبود من چه چیزی را می‌خواستم با خودم در قبر ببرم.

دردهایی که داریم، حسنه و زاد و توشه مسیر برزخی و ابدیمان است
اذیت‌هایی که انسان می‌شود، برای انسان توشه است. من خودم به رفقا همین را می گویم. دوستان جانبازمان که یک موقع همدیگر را می‌بینیم و نوعاً حال آنها بدتر از من است، به آنها می گویم برای خودم هیچ چیزی سراغ ندارم و فقط فکر می‌کنم موقع مردن دردهایم به دردم می‌خورد.
عبادت‌هایمان را که باید از آنها استغفار کنیم. کار خیری هم که نداریم. تقوا و ایمان درست و حسابی هم که نداشته ایم. فقط شاید همین درد به دردمان بخورد. پس درد خیلی خوب است و کمک می کند تا انسان اینقدر لجوج و عنود و کفور و ناسپاس نباشد. فردا می‌بینی در آن بدبختی‌های شب اول قبر به بعد، در تاریکی های برزخ اذیت هایی که شدی، همین دردها به دادت می‌رسند. همین‌ دردهایی که به خاطرش به سر خدا غرغر کردی؛ همان ها که به خاطرش رابطه‌ات را با خدا خراب کردی. می‌بینی همان دردها به کمکت می آید. این دردها ثروت خیلی زیادی برای انسان است، اذیت و آزار و فحشها و تحقیرهایی که شنیدی، غیبت هایی که از تو شده و آبرویی که از تو ریخته شده برایت اجر دارد.
فرمولش را از امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) می‌گویم (الثَّوابُ بِالمَشَقَه= میزان ثواب به میزان سختی کار است هر چه سختی بالاتر ثوابش بیشتر). قاعده داده پس چرا از دست چیزهایی مانند پدر و مادر و اموری که انتخابش با ما نیست غرغر کنیم و نق بزنیم.
مثلاً یک بیماری به من رسیده، ارثی هم هست. دارم اذیت می‌شوم این ثروت بزرگی است چرا ما نق‌اش را سر خدا بزنیم اذیت می‌شوی اما ساخته می‌شوی، پاک و بزرگ می‌شوی، یاد می‌گیری مثل خداوند غفور و بخشنده و رحیم باشی.

روایتی را بخوانم ببینید چقدر زیباست امیر المؤمنین (علیه السلام) می‌فرماید: «شَیئان لا یُوذَنُ ثَوابَهُما العَفو وَ العَدل= دو چیز هستند که هم وزن آن‌ها چیزی نیست یکی بخشیدن دیگران یعنی عفو و دیگری عدل». همان دو فرمول بزرگی که آن مرد خدا به همه داده و دیگر بالاتر از این هم کسی حرفی نزده مرنج و مرنجان، نرنجیدن خیلی ثواب دارد و نرنجاندن هم همینطور.
در روایت داریم کسی که به سختی قرآن یاد می‌گیرد ثوابش بیشتر از کسانی هستند که خوش حافظه هستند و زود یاد می‌گیرند. یک نفر که با زحمت قرآن خواندن و دین را یاد گرفته، این کار او خیلی اجر دارد.

گاهی نداشتن های ما محصول کوتاهی ماست که آن یک بحث دیگر است. یک موقع هست کوتاهی نکرده اما مستأجر است. بقیه زیبا بودند، این فرد آن زیبایی را نداشته مثلاً  بقیه قدشان بلند بوده  و او کوتاه قد بوده و هزاران چیز دیگر، مطلق رنجها، سختی‌ها.

اینکه انسان خودش را جایی پاستوریزه بکند که هیچ دردی به او نرسد و هیچ سختی نداشته باشد و مشارکت هم در درد دیگران نکند این فرد  خیلی راه به جایی نمی‌برد. (حَلاوَۀُ الدُّنیا مَرارَۀُ الآخِرَه= شیرینی دنیا تلخی آخرت را دارد). (وَ مَرارَۀُ الدُّنیا حَلاوَۀُ الآخِرَه= تلخی دنیا شیرینی آخرت را دارد).آن تلخی هایی که خودمان برای خودمان ایجاد نکرده ایم به خاطر رعایت حقوق الهی، به خاطر رعایت حقوق مردم، به احترام حقوق مردم، دست خودمان نبوده قضایی بوده به سرمان آمده و خودمان هم این را ایجاد نکردیم هر تلخی هر سختی برای انسان اجر دارد.
خداوند می‌فرماید: در مملکت من به شما سخت گذشته و من امروز برای شما جبران می‌کنم. نگاه ما باید به سختی‌های زندگی به تلخی‌های زندگی باید عوض بشود.
توضیح خواهم داد که بهشتیان و جهنمیان چگونه هستند، آنها که در دنیا برخوردار بودند در آن دنیا چه وضعیتی دارند. پس نگوییم خوش به حال کسی، ای کاش خوب نیست انسان بگوید و خوش به حال فلانی، هر چه خدا برای من رقم زده به نفع من رقم زده است.