خانواده آسمانی جلسه 71

90/08/19

از سلسله مباحث استاد محمد شجاعی

با توجه به مباحث جلسات قبل (که بدون آنها فهم این روایت مشکل است). روایتی از پیامبر اسلام «سلام‌الله علیها» داریم که می­فرمایند: «من اصبح و همّته غیرالله اصبح من الخاسرین المعتدین» کسی که از خواب بیدار شود (روزش را آغاز کند) و همتش رسیدن به غیر خدا (کمال مطلق) باشد ضرر کرده و تجاوز گر است. روح اگر به کمال مطلق که حق او و شایسته اش می­باشد نرسد به حقش نرسیده است. حیات سرمایه­ی انسان است و خداوند آن را به انسان داده تا صرف رسیدن به حیات جاودانه و بالاتر از بهشت بنماید. بالاتر از بهشت، زیرا بهشت پاداش نفس نبوده و پاداش بدنهای ماست. و کسی که هدفش کمال مطلق نیست پیامبر او را متجاوز می­داند. زیرا کسی که طوری برنامه­ریزی نمی­کند که تمام شئونش حتی بخش عقلانی او در جهت هدف از خلقتش باشد طبیعتش به فطرت او تجاوز کرده­است. همه­ی شئون انسان زوج داشته حس محسوسات، خیال و واهمه، مخیلات و موهومات و عقل معقولات و فوق عقل کمال مطلق را می­طلبد:

ذره ذره کاندر این ارض و سماست                جنس خود را همچو کاه و کهرباست

نوریان مر نوریان را طالبند                          ناریان مر ناریان را جاذبند

اگر کسی کمال مطلق را نمی­خواهد فوق عقلش فعال نیست. برنامه­ریزی (Life stall) را شئون پایین طراحی می­کند لذا چیدمان جامعه، سیاست، مدیریت، تعلیم و تربیت و اقتصاد براساس «الله» نیست. یعنی طراح عاشق نیست. مدیریت را هر بخش انجام دهد ما همان هستیم. امام سجاد «علیه‌السلام» که باطن افرادی را که گرد خانه­ی خدا می­گردند را با تصرف به شخص نشان می­دهند که اکثر آنها حیوان بوده­اند به این دلیل است که عباداتشان برای بخشهای پایین آنهاست نه رسیدن به الله. نوع خواسته­های ما تعیین می­کنند که ما چه شخصیتی داریم. پس با توجه به حدیث نبوی «سلام‌الله علیها» خسران یعنی از دست دادن سرمایه­ی رسیدن به ابدیت. هنگام مرگ خیلی این شخص غصه دار می­شود زیرا می­بیند هر چه کسب کرده را با خودش نمی­برد. اینکه حضرت علی «علیه‌السلام» به مردگان خبر می­دهند که زنها و شوهرانتان با کسان دیگر ازدواج کردند خانه ها و اموالتان هم به دست دیگران افتاده­است، همین است. و سپس می­فرمایند که شما به من خبر دهید و اضافه می­نمایند که اگر اینها اجازه سخن گفتن و شما اجازه­ی شنیدن داشتید به شما می­گفتند که بهترین کار در دنیا تقوی است. و تقوی را خداترسی معنا کرده­اند که معنای غلطی است. تقوی در واقع یعنی «ترس از محدود شدن» و پرهیز از اموری که انسان را محدود می­کند. تاجر از اموری که مانع پیشرفت او می­شوند، ورزشکار از اموری که مانع موفقیت او می­شوند و ... به شدت پرهیز می­کنند. ما از خدا که نباید بترسیم باید از نگاه محدود به خود و نشناختن خودمان و عدم رشد و ممانعت از رشد دیگران بترسیم: «الهی الیک اشکوا نفساً بالسوء و اماره....» انسان اگر از استادش می­ترسد به این دلیل است که از او می­پرسد که در مدت زمانی که آموزش دیده­ای چقدر رشد کرده­ای؟ و وقتی می­بیند که به رذایلش غلبه نکرده دچار ترس می­شود. مانند شاگرد تنبلها وقتی برای درس پرسیدن معلم نام او را می­خواند. بعد از مرگ اولین ملاقات با خداست. از طرفی بسیار با شکوه است که انسان با آرام جانش و طبیب و حبیبش تنها شده­است. و اگر شخص با خودش اسم برده باشد خدا او را نوازش کرده و از ملائکه می­خواهد که او را تحویل بگیرند و از آنجا به بعد سیر تکاملی اش ادامه پیدا می­کند. ولی وای از آن زمانی که انسان بخیل، حسود، بداخلاق و ... با خداوند مواجه شود. تقوایی که علی «علیه‌السلام» می­فرمایند: یعنی از هر چه ما را کوچک و ضعیف کرده و تحقیرمان می­کند و حسادت و زودرنجی و ... به همراه دارد و ما را آلوده می­کند پرهیز کنیم. اگر غیر از این باشد خود طبیعی ما به خود فطری ما تجاوز کرده­است. شخصی بود که وقتی از خواب بیدار می­شد هنگام وضو و نماز صبح چشمهایش را باز نکرده و چشم بسته نماز می­خواند. این اشخاص اصلاً حال عبادت ندارند و برای روزنامه خواندن و فیلم و سریال دیدن بسیار با نشاط هستند. با زوجهای زمینی هر چه حرف بزنند خسته نمی­شوند ولی اصلاً حوصله­ی خدا را ندارند. طبیعت به شدت حق فطرت را خورده است. این خود فروختن مجازاتش بدتر از زنا و قمار است. و از عبادت مهمتر فکر کردن است. این خدا، قدرت، انرژی و روح از کجا آمده است؟ ما قرار است به کجا برویم. لذا حضرت می­فرمایند کسی که در برنامه­ریزی هایش خدا را در نظر نمی­گیرد متجاوز است. نه ازدواج، نه مسکن گزیدن، نه انتخاب محل تحصیل متناسب با رضای خداوند است و منصور بن موسی می­شود نیم من بوق بن پشم پانزده.

ما لحظه­ی ملاقات با خدا خیلی خجالت خواهیم کشید از این به بعد با توجه در نماز بگوییم: «ایاک نعبد و ایاک نستعین» واقعاً فقط او باید به ما کمک کند: «یا من له الدنیا والاخره ارحم من لیس له الدنیا و الاخره» ای کسی که دنیا و آخرت از آنِ اوست به کسی که نه دنیا دارد و نه آخرت رحم کن. «لا املک لنفسی نفعاً و لا ضرّاً و لا موتاً و لا حیوهً و لا نشوراً» «یا قوی، یا لطیف ارحم عبدک الضعیف» « ... انت القوی و اناالضعیف و هل یرحم الضعیف الاّ القوی» ما قرار بوده که مانند معصوم شویم به ایشان متوسل شویم که ما را یاری کنند و اگر خالصانه بخواهیم حتماً کمکمان می­کنند فقط خواسته طبیعی نداشته باشیم بلکه بخواهیم فاصله ها را از میان بردارند. به امام زمان «عجل‌الله تعالی فرجه‌الشریف» بگوییم: «عزیز علیّ ان اری الخق و لا تُری» خیلی سخت است که مردم را ببینم و تو را نبینیم. ما باید دست از ظلم به فطرتمان برداریم.

آنقدر فطرت را ضعیف کرده­ایم که اجازه­ی اعتراض به او نمی­دهیم. این حدیث از احادیثی است که باید نصب العین خودمان کنیم.درحدیث «من اصبح و همّته ...» شخص تجاوز می­کند ولی نتیجه­اش خسارت خودش است. پس ما باید خودمان را بدست بهترین مربی بسپاریم و مربی (پرورش یافته) شویم. «یارب» یعنی دست به دامان خدا به عنوان پروردگار شویم. در حدیث عنوان بصری حضرت در باره­ی گام دوم عبودیت می­فرمایند که شخص برای خودش برنامه­ریزی نکند. همه کارهایش را فقط تحت ربوبیت «الله» انجام دهد. کسی که باشگاه رفته و تمرین نمی­کند خودش را مسخره کرده­است. امام رضا «علیه‌السلام» می­فرمایند: «من سئل الله التوفیق و لم یجتهد فقد استهزی بنفسه» کسی که از خدا طلب توفیق کرده و اجتهاد (تلاش بسیار) نمی­کند خودش را مسخره کرده­است. بعضیها اظهار ارادت به معصوم می­کنند ولی حوصله­ی شدن ندارند. فرموده­اند که کلید همه­ی بدبختی های انسان تنبلی و بیحوصلگی است.کسی که بار مالی­اش به دوش دیگران انداخته ملعون است و جامعه جوان بیکار و بی عرضه را طرد می­کند. تنبلی در امور آخرت به مراتب زیانبارتر است. پیامبر «سلام‌الله علیها» می­فرمایند: «من اصبح علی الدنیا حریصاً اصبح و هو علی الله ساخطاً» کسی که حریص به دنیاست او از خداوند ناراضی است. زیرا همه­ی تلاشش برای شئون پایین است و جایی کم بیاورد با خدا هم درگیر می­شود. قرآن در باره­ی ایشان می­فرماید: « و من الناس من یعبد الله علی حرفٍ...» اینها خدا را هم برای طبیعتشان می­خواهند و هدف و وسیله را جابجا می­کنند به جای اینکه طبیعت وسیله­ ی رسیدن به خدا باشد خدا وسیله­­ ی نیل به اهداف طبیعی می­شود. حدیث دیگر از حضرت: « و من اصبح یشکوا مصیبته نزلت به فانما یکشوا ربه» کسی که صبح می­کند و از مصیبتی که به او نازل شده شکایت دارد همانا از پروردگارش شاکی است.

مصیبت برای رشد است اگر مثلاً کسی ما را اذیت نکند مگر ممکن است ما طور دیگری حلیم شویم؟ و با کینه نداشتن و تلافی نکردن عفوّ شویم. و با چنین شخصی اگر مهربان هم باشیم غفور می­شویم. افراد حساس، زودرنج، و عصبی اصلاً نمی­توانند شبیه خدا شوند. اینکه «فانّما» آورده شده یعنی چنین شخصی فقط از خداوند شکایت دارد. طبیعت است که شکایت می­کند فطرت هرگز شکایت ندارد زیرا چشم از طول موج، گوش از فرکانس و ... هرگز بدشان نمی­آید فطرت هم عاشق زوج خود یعنی خداست. و در هر موردی اتفاقی غیر از این بیفتد مثلاً گوش با فرکانس نتواند رابطه برقرار کند دچار «فسق» شده­است. اذیتها و اختلافها برای رشد ماست. در زندگی مشترک زن به عنوان مظهر جمال خدا لطیف و ظریف و ریزبین آفریده شده و در مقابل مرد مظهر جلال خداوند و قائم بر زن که زن تکیه گاهش مرد است. باید اینها در کنار هم باشند. اگر ریزبینی های زن نباشد مرد آسیب می­بیند و زن هم اگر مدیریت های کلان مرد نباشد با این همه ریزبینی از بین می­رود. ارتباط مظهر جمال و جلال باعث تکامل می­شود. جمال مطلق و جلال مطلق به تنهایی رشد نمی­کنند. کسی هم که می­خواهد رشد کند باید مظاهر را در درون خودش ازدواج دهد تا قدرت ایجاد شود. در ازدواج انسان نیاز دارد که کسی اذیتش کند فوق عقل از این اذیت اسم دریافت کند. کسی که باید به ما ابراز نیاز کند تا فوق عقل ما با آن پیوند خورده و اسم کریم و جواد تولید کند. بعضیها سوال می­کنند چرا فقر وجود دارد مگر امام زمان «عجل‌الله تعالی فرجه‌الشریف» قادر به رفع نیاز شیعیان نیستند؟ قرار است که ما به واسطه­ی این تضادها تربیت شویم و به قدرت برسیم. امام صادق «علیه‌السلام» می­فرمایند: «من اصبح علی الدنیا حزیناً اصبح علی الدنیا ساخطاً» غصه خوردن برای هر چیز نشانه­ی قیمت شخص است. بعضیها با یک صدم سرطان می­میرند ولی بعضی سرطان را از پای در می­آورند. کسی مانند حضرت زینب «سلام‌الله علیها» تمام عزیزانش را تکه تکه کرده و خودش را به اسارت می­برند و می­فرماید: «و ما رأیت الا جمیلاً» و بعضیها سر کوچکترین چیزها به جان هم می­افتند و یا با کوچکترین بی توجهی به هم می­ریزد. بعضیها تحمل خلوت با خدا و اهل بیت «علیه‌السلام» را نداشته و اصلاً حرفی برای گفتن ندارند. ما حداقل چند روز یکبار باید به بهشتی که خداوند برایمان ترتیب داده­است سری بزنیم. چطور به یک ویلای 60متری کلی اهمیت می­دهیم؟ در بهشت نعمتهای بسیار، دوستان و همسرانی داریم که باید الان با آنها ارتباط برقرار کنیم. خدا، انبیاء، «علیه‌السلام»، ائمه «سلام‌الله علیها» منتظر ما هستند ما هیچ احساسی نداریم. خدا رایگان در اختیار ماست ولی ما اصلاً توجه نداریم. آنقدر ذلیل هستیم اگر کسی کوچکترین توهینی به ما بکند به هم می­ریزیم. کسی که خودش را از آسمان محروم می­کند این ذلت حقش است. امام سجاد «علیه‌السلام» اینگونه با خدا عشقبازی می­کند: «عبیدک بفدائک، سائلک بفنائک، ...» بنده ات به فدایت، گدای تو» بعضیها اصلاً نمی­فهمند این حرفها یعنی چی؟ خداوند غصه­ها را برای رسیدن تو به شادی قرار داده، مانند معصومین که البته به آنها در حد خودشان و به تو هم در حد خودت و تو از آنها یعنی از من شاکی هستی! مهربانی خدا به حدی است که گناه سی ساله را تبدیل به عبادت می­کند ولی ما بلد نیستیم. مهندس بازیافت زباه را به پول تبدیل می­کند و خدا به ما علم بازیافت آموخته و ما بیحوصلگی می­کنیم و تمرین نمی­کنیم تا قوی شده و گناهانمان را تبدیل به درجه و ثواب کنیم. روش بازیافت کلاس و مربی لازم دارد: «اولئک یبدّل الله سیئاتهم حسنات» تمام گذشته (در سه جا شیطان ما را درگیر می­کند: کدورتها، شکستها و گناهان) را می­توان جبران کرد. خداوند نه تنها گناهان را به حسنه بلکه حسنات را هم به درجه تبدیل می­کند. بعضیها با نماز شب درجه می­گیرند. خدا برای گنهکاران هم راه قرار داده: «یا اله العاصین» خدا، خدای گنهکاران هم است.

خدا کسی را از در خانه­اش باز نمی­گرداند. حرّ چگونه آمد؟ گناه چهل ساله سرمایه است به شرطی که بتوان آن را بازیافت کرد. کسی که با گناه به ذلت افتاده کاری از پیش نمی­برد. بعضیها گناهانشان را تبدیل به سوختِ بهشت می­کنند.

وقتی که بند قطع می­شود و آن دو قسمت را به گره می­زنیم به هم نزدیکتر می­شوند: « انّ الله یحبّ التوابین و یحب المتطهرین» ما نباید غصه­ی گذشته را بخوریم بلکه باید آن را تبدیل و وصل به آینده کنیم. قرآن می­فرماید شیطان همیشه ضعفها و کدورتها و شکستهای شما را به رخ شما می­کشد تا شما را ضعیف کند ولی اگر ثواب کرده­ای که با من آشتی هستی و اگر هم گناه کرده­ای می­توانی آشتی شوی. هر کس غصه­دار شود خدا را نشناخته و قیمت خودش را هم نمی­داند. لذا حضرت می­فرمایند که دست از شکایت از خدا و دنیا برداشته و غصه هم نخورید.

والسلام علیکم و رحمت الله و برکاته .