مؤسسه فرهنگی هنری خیریه
90/07/07
از سلسله مباحث استاد محمد شجاعی
از جلسه ی قبل وارد مباحث علمی یعنی نحوه ی کمک گرفتن از معصومین «علیهالسلام» در زندگی، شدیم. استمداد به دو گونه است، یکی اینکه ما به نحوهی رابطه مان با ایشان واقف باشیم (مباحث نظری) و احساسمان را نسبت به ایشان تنظیم کنیم. نکتهی دوم ارتباط عملی با ایشان است که در این مرحله ما به سراغ امامان و امامزدادگان «علیهالسلام» رفته و از ایشان کمک میگیریم. مانند اینکه در یک مرحله ما از مباحث استادی بهره میبریم و در مرحلهای دیگر شخصاً به سراغ او رفته و از او کمک میگیریم. اگر انسان با استاد رابطه نداشته باشد به جایی نمیرسد. دانشجویی که در کلاس درس حضور مییابد گاهی فقط از درس استاد و تمرینهایی که میدهد بهره میبرد ولی بعضی اوقات با مشکلاتی روبرو میشود که باید از نزدیک با استاد بیان کند تا دقیقاً راهنمایی شود.
در بارهی معصومین «علیهالسلام» فهم اینکه آنها پدر آسمانی ما هستند کمک زیادی به ما میکند تا در ما احساس و نیرویی خاص ایجاد شود و گرنه هنوز معرفت حقیقی نیست و ما فقط از لحاظ ذهنی فلسفهی وجودی خودمان و معصوم «علیهالسلام» و این رابطه را فهمیدهایم ولی هنوز در قلب وارد نشدهاست. به هر حال استفاده از معارف اهل بیت «علیهالسلام» و ارتباط قلبی با ایشان یک مرحله است، ولی گاهی انسان با موانع و مشکلاتی مواجه میشود که نیاز داریم از حضور معصوم و دخالت و تأثیرگذاری مستقیم معصوم «علیهالسلام» کمک بگیریم. البته این زمانی است که ارتباط با ایشان به قدری قوی باشد که ایشان بتوانند به او کمک کنند. گاهی ما چنان حجاب ایجاد کردهایم که زمانی که کمک میخواهیم نمیشود به سرعت کمک را دریافت کرد لذا امیرالمومنین «علیهالسلام» میفرمایند که بعضیها سیصد هزار سال میکشد که در قیامت ما به فریاد شان برسیم. در واقع شخص اعمالی مرتکب شده که این نفس به شدت فاصله گرفته و مدت زمان زیادی لازم است تا معصوم به او برسد.
در دنیا چون خاصیت رحمی دارد امکان فریاد رسی معصوم بیشتر و سریعتر است ولی در آخرت زمانها بسیار طولانی تر است. سوختگی هایی که ما به واسطهی گناه ایجاد کردهایم در آخرت خیلی نیاز به زمان دارد تا ترمیم شود. فرزندی که مورد محبت والدین نیست نه وقتی به خانه میآید احساس امنیت نکرده و خانه را پناهگاه نمیداند. و حتی احتمال فرار از خانه هم وجود داشته و در خارج از منزل هم گرگهای زیادی سر راه او وجود دارند که آماده دریدن او هستند.
پدر و مادر عاقل و مهربان به حدی فرزندشان را از محبت اشباع میکنند که با ابراز محبت دیگران تحت تأثیر قرار نمیگیرد و قدرت زیادی در وجود او هست و به راحتی آلوده نمیشود و اگر هم احیاناً مبتلا شود با والدین مطرح کرده و آنها دخالت مستقیم کرده و مشکل را برطرف میکنند. معصوم هم اینگونه است. وقتی ما به نوع رابطه مان با ایشان توجه داشته باشیم خودمان را در کنف حمایت ایشان میبینیم: «و کهف الوری...» همهی مردم به ایشان پناه میبرند. اساساً نفس تعلق خاطر به ایشان در انسان قدرت و حرّیت ایجاد میکند چه برسد به اینکه انسان میتواند از آنها کمک گرفته و ایشان شفیع انسان شوند. پس یک جنبهی استمداد بحث معرفتی و شناخت است و جنبهی دیگر نوع رابطهای است که ما با آنها برقرار میکنیم. معرفت زیربنای محبت است.
در بحث تضادها وقتی چنین انسانی با مشکلات مواجه میشود به راحتی از ایشان یاری میطلبد. حضرت معصومه «علیهالسلام» که امام نیستند و امامزاده میباشند وحضرت صادق «علیهالسلام» میفرمایند که اگر دخترم معصومه همهی اهل محشر را شفاعت کند خداوند میپذیرد. یعنی هر کس خودش را بتواند (در دنیا) به فاطمهی معصومه «سلامالله علیها» برساند مورد شفاعت ایشان قرار میگیرد. در بارهی قم که حرم مطهر حضرت در آنجاست از قول معصوم «علیهالسلام» لقب «عُشّ آل محمد» (لانهِی آل محمد) است. و به همین دلیل حرم ایشان صفای خاصی دارد. امام صادق «علیهالسلام» فرمودهاند: خداوند حرمی دارد که مسجدالحرام است و پیامبر «سلامالله علیها» حرمش مسجد النبی است و حرم ما اهل بیت، قم است.
«قبورکم فی القبور...» امیرالمومنین «علیهالسلام» در خواب یا حالت مکاشفه به آیت ا... مرعشی نجفی میفرمایند که زیارت حضرت معصومه «سلامالله علیها» در حکم زیارت حضرت زهرا «سلامالله علیها» میباشد. (در عالم رؤیا از حضرت سیدالشهدا «علیهالسلام» سوال کردم که مرقد شریف حضرت زینب «سلامالله علیها» در مصر است یا در سوریه؟ حضرت فرمودند که به این کارها کار نداشته باش اصلاً پیش خودم است.) یا اینکه کسی که حضرت عبدالعظیم «علیهالسلام» را در ری زیارت کرده مثل این است که امام حسین «علیهالسلام» را در کربلا زیارت کرده است، مصداق «قبورکم فی القبور» است. یعنی ما از قبر معصوم به قبور دیگر هم راه داریم. استمداد یعنی اینکه ما باید از این سه طریق از ایشان کمک بگیریم: معرفت، عشق و ارتباط شخصی (توسل و زیارت قبور) اولین شرط کمک گرفتن باور ضعف خودمان و قدرت و توانایی ایشان است.
یعنی مختصات خودمان و نقاط ضعف و قوتمان را شناسایی کنیم. طبیب زمانی به ما کمک میکند که ما باور کرده باشیم بیماریم و برای برطرف شدن بیماری به او مراجعه میکنیم.
طبیب عشق مسیحا دم است و مشفق لیک چو درد در تو نبیند که را دوا بکند؟
کسی که دردش از طبیب پنهان میکند یا اساساً بیماریاش را انکار میکند طبیب هر قدر هم حاذق و مشفق باشد نمیتواند کاری برای او انجام دهد. مانند دانش آموزی که مشکل یادگیری دارد ولی آن را کتمان کرده تا زمانی که مربیاش متوجه شده و به والدین هشدار میدهد. بنابراین انسان در حرکت به سمت آخرت و ابدیت، زمانی که میخواهد از انسان کامل به عنوان کاملترین مربی و استاد که بالاترین مودت را نیز نسبت به او دارد کمک بگیرد و در مرحلهی اول باید ضعفها و دردهایش را شناسایی کند. اکثر انسانها وقتی از معصوم کمک میگیرند توجه به گرفتاری های آخرتی خود نداشته و فقط حاجت میخواهند اصلاً توجه به سوختنشان ندارند.
«یکی از اولیاء خدا در مکه سعادت دیدار امام زمان «عجلالله تعالی فرجهالشریف» را پیدا کرد شروع از مشکلات و گرفتاری مسلمین و .... سخن گفتن و یاری طلبیدن، حضرت فرمودند که تو میدانی که وقتی نگاه انسان به کعبه میافتد سه حاجتش برآورده میشود ببین در میان این جمعیت چند نفر کمبود امام را احساس کرده و برای او دعا میکنند؟» واقعاً ما صرفنظر از ظلمهایی که در سراسر جهان میشود و با دیدن آنها از حضرت میخواهیم که به فریادمان برسد و ظهور کند، دربارهی گرفتاریهای خودمان و آتش و مار و عقربی که ما را احاطه کردهاند تا به حال احساس نیاز به ظهور حضرت کردهایم؟ البته درد خودمان را احساس کردهایم ولی چون فاصله ایجاد کردهایم از ایشان استمداد نمیگیریم. در حدیث داریم کسی که دچار مصیبت میشود و به او الهام نمیشود که دعا کند مصیبتش طول میکشد. قبل از هر چیز ما باید موقعیت و مختصات خودمان یعنی دردها و آتشهایی که گریبانگیرمان هستند را شناسایی کرده و از آنها خارج گردیم.
برای موفقیت و نجات باید از امام زمان «عجلالله تعالی فرجهالشریف» کمک بگیریم. استاد و تمرین کردن به همین منظور است. تا انسان معرفت پیدا نکند نه متوجه درد میشود و نه متوجه طبیب، و به دلیل است که یازده معصوم را به شهادت رساندند. وقتی امام حسین «علیهالسلام» در مسیر کربلا در بارهی اهل کوفه سوال کردند پاسخ دادند که دلهایشان با شماست ولی شمشیرهایشان بر شماست. ما هم با اعمالمان گاهی نه تنها از ایشان دور میشویم بلکه ایشان را تکه تکه میکنیم. بعضیها دائماً از فضاهایی که بوی آخرت و بهشت میآید فرار کرده و فقط و فقط به دنبال جاهایی هستند که پر از مار و عقرب و آتش و ... است و وقتی که کار از کار میگذرد تازه معلوم میشود که چه بلایی سرشان آمدهاست. مانند از کار افتادن کلیهها که بدون درد اتفاق میافتد بیماری که دچار تب میشود پزشکان امیدوارند زیرا علامت مقاومت بدن در مقابل بیماری است زیرا تا جنگ هست، امید هم هست ولی با قطع شدن تب از او قطع امید میکنند. اگر کسی از شدت درد به گریه و تضرع نیفتد کسی به فریادش نمیرسد: تا نگرید طفل کی نوشد لبن... همان طور که طفل وقتی اظهار گرسنگی نکرده و میل به غذا و شیر نشان ندهد مادر نگران میشود انسان هم اگر احساس نیاز به حرم، کلاس، نماز و مسجد و .... نکند وضعیتش نگران کننده است. ما باید بدانیم که زن و مرد بودن قالب ماست و تمام گرفتاری های دنیایی ما مربوط به همین قالب است.
و البته که حقیقت ما غیر از این قالب است و با پرداختن به این گرفتاریها ما از خود حقیقی امان که قرار است تا بهشت برود غافل میشویم. این بخش ماست که نیاز به امام معصوم دارد. انسانی که تمام دغدغه هایش مربوط به قالبش است به هیچ وجه نمیتواند به معصوم نزدیک شود، مگر اینکه برای «قالب» به معصوم مراجعه کند. انسان تا خودش را نشناسد به دعا نمیرسد یا اگر هم دعا کند برای امور مربوط به قالبش است. غالب دعاهایی که وارد شده و مربوط به بخش انسانی ماست را بسیاری از افراد به آن رغبتی ندارند مانند کمیل و زیارت عاشورا و ... و اگر احیاناً مثلاً چهل زیارت عاشورا نذر میکنند صرفاً همان خواندن است و به محتوای کاری ندارند. اکثر انسانها یک هزارم دعاهایی که برای امور دنیایی کردهاند را برای بخش انسانی و آخرتشان نداشتهاند و سرشان را روی پاهای خدا قرار نداده و برای حل مشکلات اخلاقی خود دعا نکرده و پناهنده نشدهاند.
آن همه نامهای که به امام حسین «علیهالسلام» نوشته شد با کوچکترین خشونت ابن زیاد همه عقب نشینی کرده و امام فرمودند که مردم بندهی دنیا هستند و دین آبی بر سر زبان شان است که هر موقع بخواهند آن را تف میکنند و یا آن را قورت میدهند. کافی است که برای دختری خواستگاری بیاید که بخواهد او را اروپا و آمریکا ببرد اصلاً حجاب و نماز و تقیداتش برایش مهم نیست چون از اول اهل اینها نبوده است و صرفاً عادت کرده بود. والسلام علیکم و رحمت الله و برکاته .
کلیدواژه ها:
آثار استاد