خانواده آسمانی،جلسه 88 ، 90/10/22

از سلسله مباحث استاد محمد شجاعی

بحثمان در رابطه با غفلت بود که یکی از موانع وصولمان به خانواده­ ی آسمانی محسوب می­شود و از مناجات شاکین امام سجاد (ع) به عنوان متن آفت شناسی استفاده کردیم و همچنین به فرمایش امیرالمومنین (ع) که بسیار راهگشا بود پرداختیم. «ویل لمن غلبه علیه الغفله فنسی رحله و لم یسعد» وای بر کسی که غفلت بر او غلبه کند و سفر آخرت را فراموش کند و خودش را آماده نکند. کلمه­ ی «ویل» که حضرت می­فرماید، نهایت سوختن و حسرت است و غصه­ ی آن به قدری شدید و عمیق است که بنابر روایات، کودک بر اثر آن غم پیر می­شود و همچنین قرآن می­فرماید: «یوم یجعل الولدان شیبا» روزی که کودک پیر می­شود. کسی که غفلت بر او غلبه کند حالت جنینی خود را در دنیا فراموش می­کند و از آماده ساختن خود برای آخرت غافل می­شود. در حالت غفلت، انسان فراموش می­کند که از عالم اله یعنی عالمی که اوج سرور و شادی و بهجت و کمال بوده، به عالم طبیعت آمده و در این جا بدن گیری کرده و حالت زنانه و یا مردانه گرفته و فراموش می­کند زن یا مرد بودن اصل او محسوب نمی­شود، بلکه تنها ابزاری هستند برای آزمایش او تا در تطوّرات زندگی، خود را بیازماید و ببینید آیا انسان هست یا نه؟ آیا شبیه خدا شده یا نه؟ آیا اسم گیری کرده یا نه؟ و آیا خصوصیات خانواده­­ ی آسمانی ­اش را جذب کرده یا نه؟ انسان غافل هیچ توجهی به اصل و ریشه و خانواده ­ی آسمانی ­اش ندارد و تنها دغدغه ­اش نقشه ایی است که در زندگی طبیعی اش دارد، چنین کسی در بالا و پایین شدن های زندگی، هیچ اسمی دریافت نمی­کند و شباهتی به خدا و خانواده­ ی آسمانی­ اش پیدا نمی­کند و تنها و تنها عمرش را تلف می­کند.

یک تمرین ذهنی بسیار مهمی که به ما کمک می­کند تا قدرتمند و قوی شویم و اسم اله جذب کنیم. فکر کردن در مورد داستان خلقتمان است. داستان خلقت از این جا شروع می­شود که ما ابتدا نزد خدا بودیم «انا لله» وپیش او زندگی می­کردیم و در آنجا در بهترین حالت و بالاتر از فرشته­ها قرار داشتیم و هر اراده­ای داشتیم برایمان تحقق پیدا می­کرد و هیچ غم و غصه و ناراحتی نداشتیم و در اوج خوشبختی و در جوار کمال مطلق بودیم. وقتی از آنجا حرکت کردیم و ذره ذره وارد عوالم پایین تر شدیم، از قدرت و لطافتمان کاسته شد تا اینکه به ناسوت، فراموش خانه رسیدیم، و به قوه­ ی محض تبدیل شدیم. فرق قوه­ ی محض با انسان کامل در این است که انسان دارای پنج دسته از کمالات است شامل سلامت و زیبایی، عقل، هوش، دین، اخلاق است، انسان وقتی از آن اوج کمالات خود تنزل پیدا می­کند و به پایین ترین چیزی که همه­ی خصوصیاتش را داراست یعنی قوه ­ی محض تبدیل می­شود این قوه در خانم، تخمک و در آقایان اسپرم نام دارد. تخمک زن تمام صفات و کمالات یک زن را به صورت کاملاً بالقوه دارد و همین طور اسپرم مرد، تمام خصوصیات یک مرد را به صورت قوه­ی محض داراست.

انسان کامل وقتی از پیش خدا تنزل می ­یابد و به قوه­ ی محض می­رسد در دنیا تبدیل به نوزادی می­شود که چیزی از گذشته خود به یاد نمی­ آورد و وقتی بزرگ شد، دیگر آن سرای عظیم سلطنت کاملاً از یادش رفته­ است و نوع دغدغه­ ها و آرمانها و آرزوهایش با فرهنگ زمین تنظیم شده­ و به آن دلخوش کرده ­است.

در این تنزل ما از آن جایگاه عالی و بلند به این روستای عقب­مانده و محدود دنیا آورده شده­ ایم. دنیایی که آدمهایش سر جیفه و مردار با هم درگیر می­شوند و غافلند از این که روزی در جایگاهی بودند که هر چه اراده می­کردند خلق می­شد. حضرت می­فرماید: دنیا جیفه است و طالب آن سگ است.

در روایت داریم نصف شخصیت یک عاقل تغافل است. تغافل یعنی خود را به ندیدن زدن و راحت گذشتن. کسی که عرضه­ ی تغافل را ندارد به هر چیز کوچکی گیر می­دهد و دغدغه دارد. چنین شخصی، انسان ضعیفی است و عقربها و مارهای زیادی در دلش پرورانده است و اصلاً شناختی از خود و بالی برای پرواز کردن ندارد. اما انسان زیرکی که اهل تغافل است، می­داند که ملکوت و جبروت و خانواده­ ی آسمانی­ اش منتظرش هستند و اصلاً وقت معطل شدن سر جیفه ­ی بی ارزش دنیا را ندارد، چرا که قیمت دستش است.

حضرت می­فرماید: «المومن یأکل بشهوه اهله و المنافق یاکل بشهوته» مومن به میل خانواده­اش عمل می­کند (چرا که کارهای جدی دارد وقت معطل شدن ندارد) و منافق به میل خودش.

هیچ چیز در دنیا به کسی وفا نمی­کند، نه مقام، نه مال، نه زیبایی و نه هیچ چیز دیگر. «دوله بین الاغنیا» «تلک الایام نداولها بین الناس» (یعنی چرخیده می­شود) مثل شخصی که در شهر بازی است و تازه سرگرم وسیله­ی بازی شده و می­خواهد از آن لذت ببرد اما وقتش تمام می­شود و باید جایش را به کس دیگری بدهد.

انسان اگر نتواند به گذشته غلبه کند و شرّ آینده را از سرش کم کند و دائماً دچار شک و تردید و نگرانی و خود کم بینی باشد و نتواند در زمان حال زندگی کند به هیچ شدنی نخواهد رسید. سبک زندگی دنیا اینگونه است که پیشرفته ترین جاهای آن، عقب مانده ترین جاها محسوب می­شوند. (آیت ا... جزایری، که در یکی از دور افتاده­ترین روستاها مشغول نماز خواندن بود و فردی روستایی با تعجب از او پرسید چرا اینگونه نماز می­خوانی؟ ما هر وقت نماز می­خوانیم تمام آسمان و زمین با ما ذکر می­گویند، اما در نماز شما اینگونه نبود) درست است که آنجا روستا بود اما پیشرفته­ترین و نزدیکترین جا به خدا بود. در شهر از این خبرها نیست، آنقدر زندگی شهری غرق در جیفه­ های دنیا شده که حتی به ندرت می­شود کسی را پیدا کرد که یک خواب قشنگ ببیند.

«شوّقوا انفسکم الی الجنه» دائماً خودتان را مشغول و مشتاق بهشت کنید، اگر این گونه شوید زندگی برایتان خیلی راحتتر می­شود. حضرت علی (ع) می­فرماید: کسی که شوق بهشت دارد، خیلی از زندگی کردن خوشش نمی­آید و از مردن لذت می­برد. (دیگر هیچ ترسی ندارد). در سوره ­ی توبه آیه ­ی 24 خواندیم: «قل ان کان اباؤکم و ابناؤکم و اخوانکم و ازواجکم و عشیرتکم و اموال اقترفتموها و تجاره تخشون کسادها و مساکن ترضونها احب الیکم من الله و رسوله و جهاد فی سبیله فتربصوا حتی یاتی الله بامره و الله لا یهدی القوم الفاسقین» اگر در رأس دلهایتان این سه معشوق حاکمیت داشته باشند شما انسان هستید در غیر این صورت فاسقید (آن سه معشوق خدا، چهارده معصوم و جهاد بود) اگر این معشوقها، دغدعه ی زندگی اتان نبود، دچار غفلت هستید، یعنی خودتان و خانواده­ ی آسمانی­ اتان را فراموش کرده ­اید و دیگر با الله و خانواده­ ی آسمانی ­اتان شاد نمی ­شوید، با قرآن و جهاد شاد نمی ­شوید، با موسیقیِ هیأت شاد نمی­شوید و تنها و تنها با جیفه­ های دنیا شاد می­شوید، با معصیت و نجسی شاد می­شوید و به فرهنگ زمین دلخوش هستید و سنخیتی با آسمان ندارید. و مثال چنین شخصی مانند فرد روستایی است که به قول مولانا فقط با گاو و گوسفند سر و کار داشته و وقتی به شهر و بازار عطاران می­آید از بوی خوش عطر حالش بد می­شود و بیهوش می­افتد و با بوی بدِ پِهِن به هوش می­آید.

هر چیزی که در دنیا بتواند خواب را از انسان بگیرد و در سخت ترین شرایط به او نشاط بدهد، قیمت او همان چیز است، حال آن چیز ممکن است از شئونات حسی، خیالی، وهمی، و یا عقلی باشد. و یا بالاتر از آن فوق عقلانی باشد. وقتی حضرت می­فرماید: «ویل لمن غلبه علیه... وای بر کسی که غفلت بر او غلبه کند «فنسی رحلته...» رحلتش یادش برود و «لم یستعد...» اصلاً آماده سفر نباشد. ما الان معنای این «وای» را نمی­فهمیم چون مشغول دنیا هستیم و با فرهنگ زمین انس داریم و زنده­ایم، اما به محض انتقال به برزخ می­بینیم که تمام عمرمان را باخته­ایم و اصلاً آمادگی برای تحمل فضای بهشت را نداریم.

قرآن می­فرماید: «یوم یجعل الولدان شیباً» یعنی غم و حسرت در آنجا به قدری سخت است که کودک پیر می­شود. و ما متوجه نیستیم با این غصه­ ها و درگیری­ هایی که در دنیا برای خودمان درست کرده ­ایم چقدر حسرت ابدی نصیبمان خواهد شد.

والسلام علیکم و رحمت الله و برکاته .