مؤسسه فرهنگی هنری خیریه
از سلسله مباحث استاد محمد شجاعی
یاد الله
ملاقات با الله در ضیافت رمضان
در آستانهی ورود به ضیافت رمضان هستیم. ضیافتی که هیچ کس جز خود خداوند و معصومین «علیهم السلام» نمیتواند میزان فضیلت، برکت، رحمت و مغفرتِ آن را برای انسان بیان کند. رمضان اقیانوس بیانتهایی است که هر انسان به میزانِ قدرت خود در این اقیانوس شنا خواهد نمود و از آن بهره خواهد بُرد. البته قدرتی را باید قبل از ماه رمضان تحصیل نموده و خود را برای استفاده از برکات این ماه آماده کرد.
رمضان؛ ضیافت است، مهمانی است، ملاقات است، و بدون حضور صاحبخانه (میزبان) این مهمانی هرگز به رسمیّت شناخته نمیشود. حضور خداوند در این ضیافت بسیار جدّیتر و ملموستر احساس میگردد، به گونهای که خداوند، خواب انسان را در این ماه عبادت و نفس او را تسبیح میشمارد. اما افسوس و صد افسوس که گروه کثیری از انسانها به مهمانی وارد میشوند اما میان آنان و میزبان، ملاقاتی صورت نمیپذیرد.
خوب است بدانیم تنها کسانی از شنیدنِ «پیام دعوت» خداوند با مضمونِ «دُعیتُ فیه إلی ضیافت الله» به وَجد میآیند که خود را حقیقتاً خوب میشناسند و لذّتِ ملاقاتِ با الله را چشیدهاند. آنان که میفهمند که قرار است یک ماه در خلوتی کاملاً خصوصی مهمانِ الله بوده و او میزبان شان باشد.
اساساً تمام ثروت یک انسان و همهی شرافت و قیمتِ او به میزان اُنس خصوصیِ او با الله است. اینکه چقدر به ملکوت و بالاتر از آن راه مییابد و چقدر موفق به همنشینیِ با خداوند میگردد؟ (یا من ذکرُهُ شرفٌ للذّاکرین)
یاد الله، راهی مطمئن برای تشبّه انسان به او
ذکر به معنای یاد است. فراموش نکنیم که روح انسان به واسطهی نوعِ یادهای او، شکل میگیرد. هر آنچه که از ذهن ما میگذرد، به نفس ما شکلِ جدیدی خواهد بخشید. از سوئی خداوند در قرآن، صراحتاً اعلام میدارد که شما نسبت به آنچه در نفس خویش دارید محاسبه خواهید شد چه آن را بروز دهید و چه آن را مخفی بدارید؛
«إن تبلوا ما فی أنفسکم أو تُخفوهُ، یُحاسبکم بهِ الله...» (سوره ؟ آیه؟)
هر ذکری شرافت نیست، هر یادی نیز قیمت دهنده نیست ... گاه یک فکر آلوده و یا یک یادِ تحقیرکننده، به شدت انسان را به سقوط میکشاند. اما انسانی که آموخته است در لابه لای جریاناتِ روزمرهی زندگیاش، بارها و بارها یادِ الله نموده و تا آغوشِ او اوج گرفته و با معشوقش معاشقه کند، به همان میزان قیمت و شرافت یافته و نفس او در حال شکلگیری و تشبّه به الله خواهد بود.
تصور اشتباهی که در غالب انسانها تثبیت شده است آن است که فکر میکنند در هنگام ملاقاتِ با خداوند باید نیازی از بخشهایِ پایینی خود را نزد او برده و آن را از خداوند طلب کنند. این دریافت، یک فهمِ حیوانی از دعاست. حال آنکه زیباترین و لذتبخشترین قسمت دعا، درست همان لحظهای است که انسان بیپرده در آغوش خداست و با او ملاقات نموده است. قیمتِ حقیقی دعا، فقط به همین هم آغوشی است و تنها همین هم آغوشی است که به نفسِ انسان، شکل الهی خواهد بخشید.
و اما به راستی هر کدام از ما، در طول روز چندبار تا الله پرواز میکنیم؟ چندبار با خانوادهی آسمانیمان ملاقات میکنیم؟ چندبار به بهشت و اهل آن سر میزنیم؟ چندبار یادمان میافتد که اهل کجا هستیم و فرزند چه کسانی میباشیم؟
چندبار هوس وطن حقیقیِ خود را میکنیم؟ چندبار در آرزوی رسیدن به محمد و آل محمد «صلی الله علیه و آله» به شوق میافتیم؟...
یاد وطن؛ ریشهی حقیقیِ اخلاص
در روایات آمده است؛ دنیا زندان مؤمن است، کدام زندان است که انسان از آن انتظار آسایش و خیر داشته باشد؟...
هر زندانی، برای رهایی از زندان روزشماری میکند. اما ما عاشقِ کمالاتِ زندانِ دنیا شدهایم و با آن انس گرفتهایم، به گونهای که اصلاً به فکر رها کردنِ آن نبوده و هوسی هم نسبت به جهانِ بیرون از آن نداریم!
اگر انسان در روز چندین بار به وطن حقیقی خود، به خانواده آسمانیاش و به بهشت و بهشتیان سَری نزند، قلبش را به نابودی خواهد کشاند. علت سالم زیستن انبیاء، و شادی و آرامشِ آنها، رفت و آمدهای دائمیِ آنان به بهشت میباشد.
قرآن ریشهی اخلاصِ انبیاء را، یاد وطن میداند. قدرتی که «اتصالِ به وطن حقیقیشان» در آنان ایجاد مینمود سبب میشد که با وجود تمام مخالفتها و عنادهای اطرافیان شان، باز هم دست از دعوت برنداشته و همرنگِ جماعت نمیشدند.
حرکت کردن در جهنم دنیا به سمت ابدیت، مستلزم قدرتی است که انسان را از سوختن در این جهنم باز دارد. اگر در این جهنم نسوختیم، در قیامت هم، اهل جهنم نخواهیم بود. این هنرِ واقعیِ هر انسان است که بتواند، به واسطهی رعایتِ قوانینِ الله، خود را از سوختنهای این جهنم در امان بدارد. قدرتی که میتواند هر انسانی را از سوختنهای دنیا نجات دهد، از رفت و آمد با غیب به دست میآید. یادمان نرود که ما قدرتمندتر از انبیاء و اهل بیت «علیهم السلام» نیستیم، آنان دائماً برای کسب قدرت به غیب سر میزدند و از آن به آرامش میرسیدند. باید برای نفس خویش دلخوشیهایی را ترتیب دهیم که بتواند به شوقِ آنها، خود را از جهنم دنیا حفظ کند؛
«شوّقوا أنفسکم إلی نعیم الجنّه؛ نفس خود را به نعمتهای بهشتی، تشویق کنید. (دلخوش کنید)»
هرگز نمیتوان بدون یادِ الله و انس با غیب قلب را سالم نگه داشت و رفتارهای سالم بروز داد. قلب در میان مشغلههای روزانهی دنیایی نیاز به استراحت و تأمینِ انرژی دارد. یاد الله، مأمن و استراحتگاهِ قلب است که بدون آن، قطعاً قلب به ورطهی نابودی کشیده خواهد شد. علت وجوب نمازهای پنجگانه نیز چیزی جز 5 بار پناه بردن به آغوش الله در هیاهویِ هر روزِ دنیا نیست.
شرافتِ حقیقی از آنِ کسی است که خود را آنقدر بزرگ می بیند که در طول روز چندین بار در محضر خداوند حاضر شده و در میان این ملاقات دو نفره، به عشق بازی با او میپردازد، سجدههای او، در حقیقت سر بر پای معشوق گذاشتن و به نظاره نشستن دستِ نوازشگر پروردگارش میباشد. آیا او باز هم مایل است سر از سجده بردارد در حالی که در مقابل الله به خاک افتاده است؟
رمضان؛ مجموعهای از یادهای متعالی و باشکوه
ماه رمضان، ضیافتی باشکوه از مجموعهای از یادهای زیباست، که هم خودِ ما را خواهد برد و هم خیالِ ما را، البته به این شرط که بدانیم به چه ضیافتی وارد میشویم.
خداوند تنها از سر عشق و شوق عظیم خود به انسان، این مهمانی را برای او برپا نموده است؛ سی روز ملاقات ویژهی دو نفره ... اما او در این ضیافت، تنها خودِ انسانیِ ما را دعوت کرده است، تنهای تنها، بدون چهار بخش پایینی! و تمام خوراکهایی که مهیا نموده و سفرههایی که پهن کرده، تنها از جنس همین بخش هستند؛ بخش انسانی (فوق عقلانی) حتی در شب قدر نیز، بهترین اعمال را «تفکر» معرفی نموده است، و این تفکر نیز از جنس بخش فوق عقلانی است. تفکری که بتواند انسان را تا خداوند اوج داده و به پرواز درآورد.
باید در این ماه، از حجم فعالیتهای زندگی، کم کرد و خود را فارغ نمود تا بتوان حضوری خوب و ویژه در این مهمانی داشت. سعی کنیم تا قبل از آغاز ماه، اعمال و دعاهای آن را مرور نموده و بعضی از آنها را برگزینیم.
باید غذاهای رمضان را امتحان کرد، و آن غذایی را برگزید که نفس ما آن را میپسندد و با آن به رقص میآید. باید دید دلِ ما با کدام دعا، با کدام تسبیح، با کدام مناجات میلرزد و به سجده در میآید...
خداوند برای هر سه گروه زیر، دعاهای ویژهای مهیّا نموده است؛ چه کسانی که دنیا را میخواهند، چه آنان که آخرت را میطلبند و چه گروهی که خودش را از او طلب میکنند.
خوب است بدانیم که میزان شوقِ ما برای این ضیافت، قیمت و ارزش ما را در این مهمانی مشخص میکند
به راستی چقدر برای حضور در این ضیافت، لحظه شماری میکنیم؟
با مهمان ویژهی رمضان؛ وارد ضیافت شویم!
مهمترین و ویژهترین مهمان این ضیافت، وجود مقدس امام زمان «عجل الله تعالی فرجه الشریف» است. باید قبل از شروع مهمانی، خود را با ایشان هماهنگ نماییم. زیرا تمام مقدرات ما در تمام امور (من کل أمر) در شب قدر، به دست ایشان امضا میگردد.
اگر طالبیم که بهترین مقدّرات را در شب قدر داشته باشیم، باید خود را به امام زمان «علیه السلام» رسانده و با او به این مهمانی وارد شویم. دلمان را با او همدل کنیم، خودمان را به او بسپاریم، به تمام اجزاء زندگیمان، رنگ امام زمان بدهیم، با او نفس بکشیم و با او قدم برداریم.... آن وقت، حتماً در شب قدر، قَدَری دریافت خواهیم نمود که تنها خودِ امام زمان «علیه السلام» قادر به محاسبهاش خواهد بود. آن وقت شب قدر برای ما بسیار بسیار بیشتر از هزار ماه، قدر خواهد داشت.
فراموش نکنیم، عبادت و روزهای که امام زمان «علیه السلام» در آن حضور ندارد، جز گمراهی و تاریکی چیزی نخواهد بود و اگر ولی الله در زندگی انسان حضور نداشته باشد، خیرترین اعمال انسان به جهنم ختم خواهد شد. اما با حضور او، قلبِ انسان به قدری نورانی میگردد که گناه جذبِ آن نشده و به سرعت تبدیل به حسنه میگردد.
باید با برنامه وارد رمضان شویم. بدون برنامه، جز گرسنگی و تشنگی، به بهرهای نخواهیم رسید. باید به گونهای برنامهریزی نماییم که در قبالِ گرسنگی و تشنگی، به نتیجه ی گرانقدر و ارزشمندی به نام الله و یاد او نائل گردیم.
والسلام علیکم و رحمت الله و برکاته
کلیدواژه ها:
آثار استاد