خانواده آسمانی،جلسه 257 ، 92/11/17

از سلسله مباحث استاد محمد شجاعی

فرو افتادن در باتلاقِ مراء، ممنوع!

خصومت و جدال چون باتلاق لجن آلودی است و چنانچه انسانی در آن فرو افتد، یا از حرکتِ انسانی باز می‌ماند و یا سرعتش بسیار بسیار کاهش می‌یابد. گذشتن از ایجاد خصومت‌ها و جدال‌ها، در حقیقت فاصله گرفتن از این لجن زارهاست. و چنان قدرت و سرعتی به انسان می‌بخشد که حرکت به سمت تشبّه به پروردگار را برایش آسان‌تر و سریعتر می‌نماید. بنابراین فرار از مراء و جدال، به عنوان آسیب‌هایی مهلک و کشنده، باید از برنامه‌های جدی روزانه ما باشد، به گونه‌ای که هر چه انسان از این لجن بیشتر فرار کند، اوجِ پروازِ او بیشتر خواهد بود.

اساساً انسان‌هایی که اهل تخاصم و مراء هستند و همواره سعی در اثبات «خود» حیوانی‌شان دارند، از رسیدن به کمالاتِ انسانی محروم می‌مانند و در نتیجه هم دنیای پراضطراب و ناآرامی دارند و هم آخرت عذاب‌آور و هراس‌انگیزی.

قرآن، اهل نار را دائماً در حال درگیری و نزاع توصیف می‌کند، چرا که اینان در دنیا نیز اهل تخاصم بوده و همین گونه با دیگران رفتار می‌کردند. اما بهشت، دار سلام و سلامتی است و حتی سخن لغو و بیهوده نیز در آن شنیده نمی‌شود. زیرا بهشتیان در این دنیا، به هیچ‌وجه اجازه درگیری، جدال و بحث‌های بیهوده را به دیگران نداده و آرامش نفسشان را قربانی هیچ جدالی نمی‌نمودند.

آموختیم که قبر ما، همان نفس ماست. اگر مایلیم که اوضاع قبر و قیامتمان را ارزیابی کنیم، بهتر است به ارزیابی نفس خود و تمام چیزهایی که نفس ما را تحت فشار قرار می‌دهد، بپردازیم. هر آنچه که نفس ما را منقبض نموده و تحت فشار قرار دهد، عاملی برای فشار قبر ما محسوب می‌شود. جدال، مراء، خصومت، کینه، غیبت و ... همه و همه از عوامل فشار نفس، یا همان فشار قبرند. تنها نفسی در قیامت آرام است که در دنیا توانسته باشد با غلبه بر ضعف‌ها و درمان بیماری‌هایش خود را به آرامش و سلامتی رسانیده باشد.

در جلسه گذشته اولین اثر از آثار جدال را با عنوان اشتغال قلب مورد بررسی قرار دادیم. در این جلسه به دو اثر دیگر از آثار جدال و مراء می‌پردازیم؛

1- نفاق

جدال و مراء انسان را به بیماری نفاق مبتلا خواهد نمود. انسانی که به سبب خودشیفتگی‌هایش سعی در اثبات خود و محکوم نمودن دیگران دارد، مجبور است از طریق راههای باطلی مثل دروغ به اهدافش دست یابد. بذر بی‌صداقتی‌ها در گیرودار همین جدال‌ها، کاشته و آبیاری می‌گردد.

2- کینه

جدال، حتی اگر برای ثابت نمودن حقِ مسلّمی هم باشد، باز به تولید کینه منجر خواهد شد و قلب را درگیر خواهد نمود. از همین رو پیامبر اکرم «صلی الله علیه و آله» فرمودند: وقتی حق هم با شماست، برای اثبات آن جدال نکنید.

خوب است بدانیم که طبق روایات دو دسته از انسان‌ها، هرگز مورد مغفرت خداوند قرار نمی‌گیرند. اول مشرکین و بعد کسانی که کینه‌ای در قلب خویش دارند. اساساً انسان‌ها به میزان روحیه عفو و مغفرتی که در وجودشان نسبت به دیگران هست، مورد مغفرت خداوند قرار می‌گیرند. انسانی که اهل بخشش نباشد، مورد بخشش هم قرار نمی‌گیرد. فراموش نکنیم که هر زیبایی و کمالی که در رفتار ما صادر می‌شود، جبرانی در مقیاس بی‌نهایت از سوی خداوند در حق ما به دنبال خواهد داشت.

بنابراین عفوِ ناچیزِ ما در حق انسان‌های دیگر، عفوِ یک بی‌نهایتِ مطلق را در حق خودمان، رقم خواهد زد.

با شعورترین و قدرتمندترین انسان‌ها کسانی هستندکه سهم عظیمی از تقصیرها و کوتاهی‌ها را به گردن می‌گیرند تا به جدالی خاتمه داده و یا مانعِ تولید کینه و کدورتی گردند. آنان همواره به دنبال سهم خودشان از اشتباهات در تولید اختلافات اند نه یافتن سهم خطای دیگران! از همین رو محبوب خداوند بوده و به آبرو و عزت فراوانی دست خواهند یافت.

بدترین انسان‌ها از دیدگاه پیامبر، کسانی هستند که: 1- نماز را سبک می‌شمارند. 2- اهل مراء هستند. 3- عذرپذیر نیستند. هوشیار باشیم که اگر کسی برای ختم جدالی، عذری آورد (حتی به دروغ) آن را بپذیریم و جریان را خاتمه دهیم.

والسلام علیکم و رحمت الله و برکاته