خانواده آسمانی،جلسه 218 ، 92/06/07

از سلسله مباحث استاد محمد شجاعی
گناه آثار اجتماعی و حتی جهانی دارد. خداوند در قرآن می‌فرماید: «ظَهَرَ الفسادُ فی البرّ و البحر بما کسبت ایدی النّاس» (سوره روم/41) فساد در آب و خشکی به دلیل گناهان مردم، ظاهر شده است. در گذشته میزان فقر، بیماری و گرسنگی تا این حد نبوده است. گرفتاری­ها روز به روز در حال فزونی است زیرا بشر خارج از مسیر طبیعی حرکت می‌کند لذا صلاح از بین رفته و فساد جایگزین می‌شود. «فساد» خروج از حالت طبیعی است. آسیب دیدن لایه‌ی اُزُن باعث افزایش سرطان پوست شده است. اشتباهات ما، اکوسیستم را به خطر انداخته است. گناه فقط اثر فردی ندارد بلکه در زمینه‌های کلان نیز گریبان گیر بشر می‌شود. امام باقر «علیه‌السلام» فرموده‌اند: «انّه ما من سنه اقلّ مَطراً من سنه من سَنَه و لکنّ الله یَضَعَهُ حیث یشاء انّ الله عزوجل اذا عمل قوم بالمعاصی صَرَف عنهم ما کان قدّر لهم من المطر» هیچ سالی بارشش کمتر از سال گذشته‌اش نیست و خداوند هر جایی را که بخواهد باران می‌باراند هنگامی که گروهی معصیت کردند خداوند عزوجل بارانی را که برایشان تقدیر کرده بود برمی‌گرداند. جامعه و مسئولین باید به خودشان بیآیند و کاری کنند که گناه و فساد کم شود و الا مراکز صنعتی، دانشمندان و دانشگاه‌هایشان به فریادشان نمی‌رسند. کسی که گناه می‌کند باید توجه داشته باشد یک سلسله از گناهان شخصی نیست بلکه آسیبش متوجه دیگران نیز می‌شود مانند سیگار کشیدن که برای دیگران هم تولید ضرر و بیماری می‌کند. چنانچه کسی که در کشتی است اقدام به سوراخ کردن کابین خود بنماید باعث غرق شدن سایرین نیز می‌گردد. بی‌حجابی، موسیقی حرام، ماهواره، اینترنت و ... جمعی است و فقط مربوط به فرد نیست. دین به حدی دقیق است که به کسی که سیر یا پیاز خورده اجازه‌ی مسجد رفتن و اذیت دیگران را نمی‌دهد چون حرمت سایرین واجب است. گناه بدتر است زیرا با روح و جاودانگی مردم ارتباط دارد. در روایت داریم: آثار گناه چنان شوم است که دامنگیر بی‌گناهان هم می‌شود، مانند بیماری مسری که با یک روبوسی یا عطسه به افراد سالم منتقل می­شود. پیامبر «صلی الله علیه و اله و سلم» می‌فرمایند: «الذّنبُ شومٌ علی غیر فاعله ان عَیّرَهُ اُبتُلِی به و ان اغتابهُ أثمُ و ان رضی به شارکه» گناه شوم (نحس) است برای کسی که مرتکب آن نشده است که اگر او را (گنهکار را) سرزنش کند مبتلا می‌گردد و اگر غیبت او را نماید گناه کرده و اگر به آن راضی شود با گنه‌کار مشارکت نموده است.

هرگز گنه‌کار را سرزنش نکنیم زیرا ابتلاء به همراه دارد. حضرت فرمودند: اگر کسی از برادرش گناه کبیره‌ای ببیند یا بشنود و جایی بیان کند خداوند او را از ولایت الله خارج و به ولایت شیطان می‌سپارد. پیامبر «صلی الله علیه و آله وسلم» از علی «علیه‌السلام» پرسید: اگر مؤمن را در حال زنا ببیند چه کار می‌کند؟ حضرت فرمودند: آن را پنهان می‌کنم (با ردای خودشان) و پرسیدند اگر بار بعد، و بار بعد دیدی چه می ­کنی؟ عرض کردند: باز هم با رَدای خودم می‌پوشانم. در اینجا بود که حضرت فرمودند: «لا فتی الا علی ...» هیچ جوانمردی در حد علی نیست.

در اینجا با حدیثی از امام رضا «علیه‌السلام» وارد آثار مخصوص گناه می‌شویم؛ «اذا کذبَ الولاه حُبسَ المَطَر و اذا جار السّلطان هانت الدّوله و اذا حُبِسَت الزّکوه ماتت المواشی» هنگامی که حاکمان دروغ می‌گویند باران کم می‌شود و زمانی که حاکم ظلم کند دولت سست می‌شود و وقتی زکات داده نمی‌شود چهارپایان از بین می‌روند. کسی که به مالش خمس و زکات تعلق گرفته و نمی‌پردازد در واقع مالی که به خودش تعلق ندارد را نگه داشته است و تولید عفونت می‌کند. کسی که استغفار نمی‌کند هم، به نوعی دچار عفونت می‌شود. اگر کسی خمس و زکات مالش را بدهد خداوند وعده کرده که چندین برابر جبران می‌کند. چنانچه مادر به فرزندش که شیر می‌دهد مادامی که طفل شیر را می‌نوشد، شیر تولید می‌شود و اگر دوران شیرخوارگی طفل به پایان برسد قادر است اطفال دیگر را نیز شیر بدهد. اگر کسی مصرف درست داشته باشد خداوند رزقش را هرگز قطع نمی‌کند و در هر امری که باشد موجب برکت می‌شود. بخل بیماری بسیار خطرناکی است. کسی در محضر پیامبر «صلی الله علیه و آله» عرض کرد: من گناه بسیار بزرگی دارم. حضرت فرمودند: آیا از زمین بزرگ‌تر است؟ عرض کرد: بله. فرمودند از آسمان بزرگ‌تر است؟ عرض کرد: بله و من نمی‌توانم بر آن غلبه کنم. حضرت فرمودند: «از خدا هم بزرگ‌تر است؟» گفت: نه ولی خیلی بزرگ است و آن اینکه من خسیس هستم. حضرت فرمودند: «از من دور شو چون آتش تو مرا می‌سوزاند» مردی که در اثر خساست خانواده‌اش را محروم می‌کند و یا زنی که مانع انفاق همسرش می‌شود از جمله مصادیق این رذیله می‌باشند. بعضی‌ها در ادارات با به تعویق انداختن کار مراجعین بخل می‌ورزند. مردی که از محبت کردن به همسر دریغ می‌کند و آن که از عیوب چشم پوشی نمی‌کند و بزرگوارانه رفتار نمی­کند نیز از دیگر مصادیق می‌باشند. در دعای کمیل عرض می‌کنیم: «اللهمّ اغفرلی الذّنوب آلتی تُغیّر النّعم...» خدایا گناهان مرا که باعث تغییر در نعمت‌ها می‌شوند بیامرز. «اللهم اغفر لی الذنوب آلتی تنزل البلاء...» پروردگارا! گناهانم را که سبب نزول بلا می‌شوند، ببخش. و نیز گناهانی که دعاها را حبس می‌کند (تحبس الدّعا) درباره‌ی گناهانی که نعمت‌ها را تغییر می‌دهند امام صادق «علیه‌السلام» این‌چنین می‌فرمایند: «و الذنوب آلتی تورث النّدم، القتل...» گناهانی هستند که پشیمانی به دنبال دارند از جمله قتل... در روایت آمده: «اوّلُ ما یُسئَلُ عنه یوم القیامه الدّم...» اولین چیزی که روز قیامت از آن سؤال می‌شود «قتل» است. سقط‌هایی هستند که از روی هوای نفس انجام می‌گیرند. امام صادق «علیه‌السلام» در ادامه‌ی حدیث فوق می‌فرمایند: «والّتی تنزل النّقم الظلم...» گناهانی که بلا نازل می‌کنند ظلم است. (ظلم باعث نزول بلا می‌شود) این ظلم نسبت به هر یک از قوای حسی، خیالی، وهمی، عقلی و فوق عقلی صورت بگیرد و یا افراد دیگر مورد ظلم انسان واقع گردند نکبت به همراه خواهد آورد. انسان باید مراقب باشد که تا جایی که ممکن است مبرّا باشد. خواهران و برادران در صورتی که شرایط ازدواج برای کسی که کوچک‌تر است به لحاظ اینکه باید اول برادر و خواهر بزرگ‌تر ازدواج نمایند، مانع شوند در حق او ظلم نموده‌اند. اگر کسی نیاز جنسی داشت و اقدام به ازدواج موقت نمود نباید او را مذمت کرد، درجایی که علی «علیه‌السلام» زنا را می‌پوشاند. کم‌فروشی و احتکار و ... هم از دیگر مصادیق ظلم است. برطرف نکردن نیاز عاطفی اعضای خانواده ظلم محسوب می‌گردد. در خارج از کشور در بعضی دانشگاه‌ها استاد موظف است که بعضی از دانشجویان را از درس رد کند تا آن‌ها مجبور به پرداخت شهریه و ثبت نام مجدد شوند و الا به آن‌ها حقوق پرداخته نمی‌شود. چنین لقمه‌ای حرام بوده و تبعات نکبت بار به همراه دارد. به تعویق انداختن وام توسط بانک‌ها و دریافت سود اضافه از مشتری و ... ستم است. غیبت، تهمت، حسادت ظلم هستند و حسادت از بدترین ظلم‌هاست. چشم و هم‌چشمی نیز چنین است. شراب خوردن هم پرده‌ها را کنار زده و انسان را رسوا می‌کند. بعضی‌ها اظهار می‌دارند مسجد و هیئت هم رفته و گاهی شرب خمر هم می‌نمایند. درباره‌ی موسیقی حرام اصلاً نباید تعارف و ملاحظه داشته باشیم و باید مجلس را ترک کنیم. از جمله گناهانی که رزق را حبس می‌کند زنا است که انواع و اقسام دارد. مثلاً خانمی که عطر بزند و بوی عطرش به مشام نامحرم برسد مستحب است که غسل جنابت کند چون زنا محسوب می‌گردد.

«... والّتی تعجّلُ الفناء...» گناهانی که مرگ را جلو می‌اندازند ... «قطیعه الرّحم...» قطع رحم است. اگر فامیل کافر هم باشد انسان حق قطع رحم ندارد. البته بعضی‌ها خودشان تمایل نداشته و آدرس و تلفن نمی‌دهند امر دیگری است. ما مسئول نیستیم مهم این است که ما قطع کننده نباشیم. بالاترین خانواده هم برای ما خانواده‌ی آسمانی بخصوص حضرت حجه «عجل الله تعالی فرجه الشریف» است. کسی که زندگی و اهدافش با حضرت همراهی نداشته و سبک زندگی‌اش با ایشان تنظیم نیست رابطه‌اش با حضرت هماهنگ نیست. رفقای مورد تأیید قرآن، انبیاء، اولیاء، صدیقین و شهدا، هستند (حَسُنَ اولئک رفیقاً) این چهار گروه همان کسانی هستند که بر سر نماز از خدا می‌خواهیم ما را به راه ایشان هدایت کند: «اهدانا الصراط المستقیم، صراط الذین انعمت علیهم...» با غیر از ایشان اگر قرار است رفاقت کنید باید از حیث تأثیرگذاری و نور دادن باشد نه تأثیرپذیری. هر رابطه‌ای که ما را از خانواده‌ی آسمانی‌مان جدا کند حرام است، اعم از ازدواج، شغل رشته تحصیلی، و ... حضرت باقر «علیه‌السلام» برای ازدواج تحقیق می‌کردند، دختری به ایشان معرفی شد که همه‌ی کمالات مورد نظر حضرت را داشت ولی از این جهت که از قبیله‌ای بود که دشمن اهل بیت «علیهم‌السلام» بودند ایشان امتناع فرمودند فلذا انسان حق ندارد به محض اینکه ظاهر دختر یا پسری او را مجذوب کرد مبادرت به ازدواج نماید. سفر کیش، دوبی و کشورهای اروپایی اگر خدا و امام زمان «عجل الله تعالی فرجه الشریف» همراه انسان باشند مبارک است و گرنه صلاح نیست. حتی پرداختن به کار هیئت هم اگر انسان را جهنمی کند باید امتناع شود. سخنرانی و مداحی هم حتی، تا جایی جایز است که انسان را جهنمی نکند. کسی که ظرفیت ندارد نباید امام جماعت شود. مرجعی داشتیم که نماز ظهر را امامت کرد، دید که سرو صدای کثیر دلش را تکان داد، نماز عصر را با جماعت نخواند. «... و الّتی ترُدُّ الدّعا و تظلم الهواء عقوق الوالدین...» و (گناهانی) که مانع اجابت دعا و گرفتگی هوا می‌شوند عاق والدین است. والدین و نزدیکان با رفتن از دنیا پرونده‌ی عملشان بسته نشده بلکه به شدت نیاز به خیرات توسط ما دارند و چه بسا که در زمان حیات ایشان ما عاق آن‌ها بودیم ولی در عین حال می‌توانیم با هدیه فرستادن برای آن‌ها، باعث نجاتشان شده فلذا رضایت شان را جلب نماییم. «تظلم الهواء» در واقع مه آلود کردن هواست مثل اینکه انسان در جمعی است که همه شاد هستند ولی او «گرفته» است و نمی‌تواند شادی کند. اگر والدین ظلم کرده باشند باید آن‌ها را بخشید. اگر حتی کافر باشند باید با ایشان در صلح بود. قرآن می‌فرماید از پدر و مادر کافر اطاعت نکن ولی مصلحت را رعایت کن. «... و لا تُطعهُما و صاحبهما فی الدنیا معروفا...»، «... و اخفض لهما جناح الذُلّ من الرّحمه...» بال فروتنی و ذلت (از روی مهربانی) را از روی رحمت برای پدر و مادرت بگستران. نباید کاری کنیم که والدین حساب برده و بترسند. امام سجاد «علیه‌السلام» به خداوند عرض می‌کند: خدایا کاری کن که من از پدر و مادرم مانند پادشاهی ستمگر بترسم.