حقوق مسلمانان نسبت به یکدیگر

جملات ناب دراین جلسه :

از منظر قرآن مسلمانان حق عظیمی بر هم دارند. چون هر انسانی فرستاده خداست که اگر نسبت به خواسته اش کوتاهی شود خدا از ما بازخواست خواهد نمود.

 از جمله حقوق مسلمان این است که خودش سیر نباشد در حالیکه برادرش گرسنه باشد، هر چه که برای خود می پسندد برای دیگران هم بپسندد، نیاز و درخواست برادر مسلمانش را اجابت کند و ....

به گزارش منتظران منجی «عج»، در جلسه 407 «خانواده آسمانی » مورخ 94/10/03 ، استاد محمد شجاعی به ادامه بحث پرداختند که شرح آن در زیر می آید:

حقوق مسلمانان در برابر یکدیگر، در مکتب امام صادق (علیه‌السلام)

امام صادق (علیه‌السلام) می‌فرمایند:

«حقُّ المسلمِ على المسلمِ أنْ لا یَشبَعَ و یَجوعَ أخوهُ، و لا یَروى و یَعْطَشَ أخوهُ، و لایَكْتَسی و یَعْرى أخوهُ، فَما اعْظَمَ حَقِّ الْمُسْلِمِ عَلى‌ اخیهِ الْمُسْلِمِ، وَ قَالَ: «أَحِبَّ لِأَخِیكَ الْمُسْلِمِ مَا تُحِبُّ لِنَفْسِكَ؛ وَإِذَا احْتَجْتَ فَسَلْهُ، وَإِنْ سَأَلَكَ فَأَعْطِهِ، لَا تَمَلَّهُ خَیْراً، وَلَا یَمَلَّهُ لَكَ، كُنْ لَهُ ظَهْراً؛ فَإِنَّهُ لَكَ ظَهْرٌ؛ حق مسلمان بر مسلمان دیگر آن است که خودش سیر نباشد، در حالیکه برادر مسلمانش گرسنه است. و خودش سیراب نباشد، در حالی که برادر مسلمانش، در عطش تشنگی به سر می‌برد، و پوشیده نباشد، در حالیکه برادر مسلمانش، برهنه است. و ... چقدر عظیم است حق مسلمان بر برادر مسلمانش. برای برادر مسلمانت هر چه را که برای خودت می‌پسندی، بپسند. و اگر محتاج شدی، از برادر مسلمانت کمک بگیر، و اگر او از تو درخواست کرد، به او ببخش. در کارهای خیر، یکدیگر را منتظر نگذارید، سریع انجامش دهید، برایش پشتیبان باش، که او هم برای تو پشتیبان است».

اندکی توجه به سبک زندگی مسلمانان، کاملاً روشن می‌کند که مسلمانان در ادای چنین حقی عموماً کوتاهی می‌کنند، به عنوان مثال می‌توان گفت که میلیون­ها مسلمان امروزه در فقر و گرسنگی به سر می‌برند، امّا میلیون­ها مسلمان دیگر، از پرخوری، به اضافه وزن‌های مفرط دچار شده‌اند.

امروزه در سوریه، یمن، عراق، نیجریه، افغانستان، آمریکا و اروپا و ... بسیاری از مسلمانان در فقر و سختی دست و پا می‌زنند، بطوری که یک گذرانِ زندگی ساده نیز برایشان ممکن نیست.

اگر همه‌ی مسلمانان، به عظمت حق مسلمانان دیگر توجه می‌کردند، امروز جوامعِ اسلامی، به چنین فقرهای گسترده و شرمسارکننده‌ای مبتلا نمی‌شدند. طبق این روایت، هیچ مسلمانی، نمی‌تواند خود را در فجایع سوریه و یمن و ... دخیل ندانسته و از همدردی و کمک به آنان دریغ کند.

این حق، به قدری عظیم است، که خداوند در قرآن کریم، کناره‌گیران از جهاد را با لحنی استفهامی و توبیخی مورد خطاب قرار می‌دهد؛

«وَ ما لَکُمْ لا تُقاتِلُونَ فی‏ سَبیلِ اللَّهِ وَ الْمُسْتَضْعَفینَ مِنَ الرِّجالِ وَ النِّساءِ وَ الْوِلْدانِ الَّذینَ یَقُولُونَ رَبَّنا أَخْرِجْنا مِنْ هذِهِ الْقَرْیَةِ الظَّالِمِ أَهْلُها؛ و چرا در راه خدا و [نجات‏] مردان و زنان و کودکانى که زبون شمرده شده اند نمى‏جنگید؟ همانان که مى‏گویند: پروردگارا! ما را از این شهرى که اهلش ستمکارند بیرون ببر». (سوره نساء/آیه 75)

شما را چه شده است که؛ در راه خدا و مستضعفین (مردان، زنان و کودکانی که فریاد می‌زنند خدایا ما را از شهری که اهلش ظالمند رها کن) جهاد نمی‌کنید؟

در این آیه، خدا نام خود را در کنار مستضعفین آورده است. یعنی جهاد در راه خدا، درست در هر جایی که بر گروهی ستم روا می‌شود، واجب و لازم می‌گردد.

باید تا می‌توانیم تلاش کنیم، تا بدبختی‌ها و استضعافِ مسلمانان و همه‌ی انسان­ها را برطرف کنیم. مَحال است کسی نسبت به فقر و بدبختی‌ِ دیگران بی‌اهمیت باشد، امّا بتواند به سمت الله و رشد انسانی حرکت کرده و موفق گردد.

کسانی که مال اندوزی، و تجمل‌گرایی مانع کمک کردن آنان به دیگران شده و اهتمامِ رفع نیازهای دیگران را از قلب آنان می‌زداید، از باطن دین به دورند. و محال است به کمال انسانی نائل شوند، مگر آنکه دردِ انسان­های دیگر، در قلبشان نفوذ کرده و آنان را به تکاپو وادارد.

باید بیاموزیم، همه‌ی آنچه را که برای خودمان می‌پسندیم، برای دیگر مسلمانان نیز ترجیح بدهیم. به عنوان مثال، از همان غذا و لباسی انفاق کنیم که برای خودمان می‌پسندیم، نه آنکه چیزی را دون شأن خودمان دانسته و برای کمک به دیگران در نظر بگیریم.

مسلمانان باید به نحوی با هم رفتار کنند، که به محض احتیاج و نیاز، از همدیگر کمک بگیرند، و هرگز در خواست‌های یکدیگر را رد نکنند. اگر همه‌ی مسلمانان این حق را در قبال یکدیگر جدی بگیرند، جامعه‌ی اسلامی، مشکلی نخواهد داشت. در جوامع اسلامی، باید مسلمانان، نیاز دیگران را به سوی خود، نعمت و فرستاده‌ی خدا بدانند؛ «السّائل رسول الله».

نیازمندان در دین اسلام، فرستادگان خدا هستند، و مسلمانان وظیفه‌ای جز اکرامِ فرستادگان خداوند را ندارند.

در دین اسلام، براحتی نمی‌توان به سائل و گرفتار جواب منفی داد، حتی اگر از دست خودمان هم کاری بر نمی‌آید، باید از آبرو و اعتبارمان استفاده کنیم. از سویی کار خیر را باید سریع به انجام برسانیم، ما حقّ معطل کردن مسلمانان را نداریم. اگر کرای از دستمان بر می‌آید، باید سریع به انجام برسانیم، و گرنه شیطان از فرصت استفاده کرده و ما را سرد می‌کند.

باید همانگونه در رفع نیازهای دیگران بکوشیم که دوست داریم دیگران در رفع نیازهای ما بکوشند. دروغگویی‌ها، معطل کردن‌ها، امروز و فردا کردن‌ها، بدقولی‌ها، عدم وفای به عهدها و ... در حق دیگران خیانتی عظیم در حق مسلمانان، در حق خودمان و در حق خداوند است، به گونه‌ای که در قیامت، قرنها زمین‌گیرمان خواهد کرد.

اگر کاری را می‌توانیم همین امروز انجام دهیم، حق نداریم به فردا موکول کنیم. با تکبّر با مسلمانان برخورد کردن و عدم بکارگیریِ همه‌ی وسع‌مان در رفع نیازهای دیگران و انجام وظایفمان، ما را در قیامت چنان خوار خواهد کرد که چون موری هزاران سال در زیر دست و پای دیگران، له خواهد کرد.

هیچ کس در قاموسِ خدا، نمی‌تواند بدلخواهِ خود با دیگران رفتار کند، همه‌ی ما در حق دیگران مسئولیم، و باید برای این حقوق، پاسخگو باشیم.

ادامه روایت را در جلسه‌ی بعد پی خواهیم گرفت.

«والحمدلله رَبّ العالمین»