حضرت عبدالعظیم (علیه السلام)؛ نیکوترین الگوی تواضع و ولایت مداری

در محضر یکی از شاگردان علامه طباطبایی که مردی بسیار مهذّب و نورانی بود، در مورد چرا ثواب زیارت عبدالعظیم حسنی(علیه السلام) به مثابه زیارت سیدالشهداء (علیه السلام) در کربلا عنوان شده است، پرسیدم.

ایشان فرمودند: ما هم این سؤال را از علامه طباطبائی (رحمة الله) کردیم. ایشان داستانی نقل کردند و گفتند که بعد از شهادت حضرت مجتبی (علیه السلام) برخی سادات حسنی با اهل بیت (علیهم السلام) هماهنگ نبودند و کارهایی را بعضاً انجام می دادند که مورد تأیید اهل بیت نبود و تعدادی از فرزندان و نوادگان ایشان در مقابل فرزندان و نوادگان امام حسین (علیه السلام) مقاومت می کردند؛ یعنی خیلی زیر بار امامت سیدالشهداء (علیه السلام) نمی رفتند. لذا اختلافاتی بین بعضی از فرزندان این دو امام بزرگ دیده می شد.

یکی از کارهای زیبای حضرت عبدالعظیم، علاوه بر اینکه محدث بزرگ و عالم برجسته ی است، کنار گذاشتن اختلافاتی که در خانواده امام حسن (علیه السلام) وجود داشت و اعتراف می کند که خاندان اهل بیت امام ما هستند. هرچند ما از فرزندان امام حسن هستیم ولی خداوند نخواسته که از فرزندان امام حسن امامی باشد. بنابراین آنان امامان ما هستند و این چه معنایی دارد که ما بگوییم از فرزندان حسن هستیم و زیر بار حسینی ها نرویم. این تکبری مقدس است که با رنگ مقدس امام حسن انجام می شود. درحالیکه حضرت عبدالعظیم خودش را می شکند و در مقابل امام هادی (علیه السلام) تواضع می کند و به ایشان می گوید من آمدم عقایدم را به شما عرضه کنم، شما اگر ایمان مرا قبول دارید بگویید و اگر قبول ندارید بگویید تا اصلاح کنم. لذا ایشان شروع کردند به برشمردن اعتقاداتش در مورد یکتایی خدا، رسالت و نبوت حضرت محمد(ص)، خاتمیت او، امامت امیرالمؤمنین و امامان دیگر تا به امام هادی که می گوید شما امام هستید و به جهت ولایت‌پذیری، کاملا مطیع ائمه بودند. تا جائی که وقتی که حضرت عبدالعظیم خدمت امام هادی (علیه السلام) مشرف شدند و عقاید خود را اظهار نمودند ، امام فرمود: تو از دوستان حقیقی ما هستی. و این باعث شد که ایشان مقام بگیرند. چون توانست بر روحیه مقدس خطرناکی غلبه کند.

در روایت دیگری آمده، مردی از اهل ری، خدمت امام هادی (ع) رسید. امام از او پرسید: کجا بودی؟ گفت: به زیارت سیّد الشهدا (ع) رفته بودم. حضرت فرمود: بدان که اگر قبر عبدالعظیم حسنی را زیارت کنی، گویا حسین بن علی علیه السّلام را زیارت کرده ای «من زار عبدالعظیم بری کمن زار الحسین بکربلا».

شاید دلیل این ثواب عظیم به دلیل حس دینداری و ولایت پذیری ایشان باشد.

حضرت عبدالعظیم؛ منشأ خیر و گمراهی

وجود حضرت عبدالعظیم، برای ما مایه خیر و برکت است ولی از طرفی هم می تواند خطرناک باشد. اینکه ما نزد این آقا باشیم و وظیفه مان را انجام ندهیم و به زیارت نرویم بدبختی و گمراهی است.

زن لوط و زن نوح در کنار دو پیامبر بزرگ قرار داشتند که می توانستند با وجود آنان اوج بگیرند و تا پیش خدا بروززند ولی به جائی رسیدند که قرآن آنها را الگوی کفر معرفی می کند و تا ابد در جهنم ماندگارند.

وجود حضرت عبدالعظیم هم می تواند مایه خیر و برکت باشد و هم مایه ضلالت و گمراهی، خیر و برکت به این معنا که ایشان جزء وجود، اصل و خانواده و خاندان ما هستند. پس باید به زیارتشان برویم حتی زیارت ایشان از پدر و مادر هم مهمتر است. و نباید در اینجا با بی ادبی ما غریب شوند، اگر غریب شوند گرفتار خواهیم شد.

در زیارت عاشورا به امام حسین (علیه السلام) عرض می کنیم: «بابی انت و امی؛ پدر و مادرم به فدای شما» یعنی رابطه شما با من از پدر و مادرم نزدیکتر است. فرزندان ائمه و امامزاده ها هم همینطور هستند. در فرمایشی زیبا از پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله) آمده:

«لا یُؤمِنُ عَبدٌ حَتّى أكونَ أحَبَّ إلَیهِ مِن نَفسِهِ، وتَكونَ عِترَتی أحَبَّ إلَیهِ مِن عِترَتِهِ ، ویَكونَ أهلی أحَبَّ إلَیهِ مِن أهلِهِ، وتَكونَ ذاتی أحَبَّ إلَیهِ مِن ذاتِهِ؛ هیچ بنده اى مؤمن نیست، مگر آن كه مرا از خودش دوست تر بدارد، خاندانم را از خاندان خودش دوست تر بدارد، بستگان مرا از بستگان خودش دوست تر بدارد، و جان مرا از جان خودش دوست تر بدار». (1) بنابراین این حق غیر از حق پدر و مادر است. حضرت عبدالعظیم حقش خیلی بزرگتر است و ما باید مرتب سر بزنیم به اینها چون قوم و خویش ما هستند و از هر کس نسبت به ما نزدیک ترند. و از طرفی ایشان جزء رحم ما محسوب می شوند و صله رحم واجب است.

رحم یعنی خویش و صله یعنی وصل بودن، ارتباط با خویشان. اسم فارسی اش ارتباط با خویشان است. صله ارحامی که می گویند واجب است و اگر کسی ترک کند بوی بهشت را هم استشمام نخواهد کرد.  زیارت حضرت عبدالعظیم و امامزادگان هم به این شکل است که اگر کسی نرود، قطع رحم کرده چون آنها ارحام ما هستند، زنده هم هستند و متوجه می شوند شما آمدید یا نیامدید و از طرفی منشأ خیر و برکت دنیای ما و هم سرمایه آخرتی هستند.

حاصل کلام آنکه حضرت عبدالعظیم شخصیت خیلی بزرگی است و کسی که زیارتش، زیارت امام حسین (علیه السلام) باشد از معرفت فوق العاده بالایی برخوردار است.

این نکته را فراموش نکنید به تعداد دفعاتی هایی که به زیارت ایشان می رویم فردای قیامت که پنجاه هزار سال است و احتیاج به نور و توشه داریم به زیارت و ملاقات مان می آید و دلمان را شاد می کنند و کمک های زیادی در آنجا دارند.

خدایا به حق حضرت عبدالعظیم «علیه السلام» ما را از زائرین و دوستداران واقعی ایشان قرار بده.

پی نوشت:

1- مجلسی، محمدتقی، بحارالانوار، ج17، ص13.