حسن تدبیر و مدیریتِ اقتصادِ خانواده (1)

در تدبیر مسائل اقتصادی منزل با دو مسئله روبه‌رو هستیم؛ ۱ـ درآمد ۲ ـ تدبیر.

هرقدر بتوانیم بیشتر پول دربیاوریم، نیازهای بیشتری را می‌توانیم رفع كنیم ولی كم‌تر در مورد این مسئله فكر می‌شود كه باید تدبیر هم وجود داشته باشد.

۱ ـ هیچ حركتی نیست مگر اینكه تو در انجام آن احتیاج به شناخت داری. ساده‌ترین اطلاعات ما از طریق آموزش به‌دست می‌آید. در مورد اقتصاد هم نیاز به آموزش و مهارت است. اگر مرد یا زنی مدیر مسائل اقتصادی در خانواده است، باید حتماً آموزش ببیند و مهارت‌های لازم را كسب كند. در واقع باید فرمول‌های درست هزینه كردن را یاد بگیرید و اگر یاد نگیرید دچار بحران می‌شوید. برخی افراد فكر می‌كنند برای رفع نیازها و حل مسائل اقتصادی درآمدشان هرچه بیشتر شود، مشكلشان حل می‌شود. در صورتی كه این‌طور نیست چرا كه بسیاری از افراد درآمد بالایی دارند ولی در مسائل اقتصادی شكست خورده‌اند. تدبیر بسیار مهم است.

۲ ـ تدبیر نصف هزینه‌هاست.

اگر كسی اهل فكر و تدبیر باشد و روش‌ها را بلد باشد، خود این مسئله معادل نصف هزینه‌هاست. فكر اقتصادی داشتن بسیار اهمیت دارد.

۳ ـ‌ موقعی كه خداوند خیر بنده‌ای را بخواهد به او الهام می‌كند كه به سراغ میانه‌روی برود و مسائل اقتصادی را خوب تدبیر كند و او را از بد تدبیر كردن و اسراف دور می‌كند. البته این مسئله جبر نیست و این خود بنده است كه باید كاری كند كه خداوند تبارك و تعالی به او الهام كند.

اگر كسی واقعاً اهل اقتصاد و میانه‌روی باشد، مورد لطف خداوند است.

۴ ـ بعضی‌ها حسن تدبیر دارند. خوب بلد هستند مال را چگونه مدیریت كنند.

این حسن تدبیر باعث می‌شود مال كم، زیاد شود و بد تدبیر كردن باعث می‌شود مال زیاد فانی شود و از بین برود.

داستان دو برادر كه كارشان را باهم شروع كردند. بعد از ۱۰ سال برادری كه درآمد كمتری داشت، به‌دلیل تدبیری كه داشت، صاحب خانه شد و برادر دیگر كه حسن تدبیر نداشت و درآمد بالاتری داشت، هنوز مستأجر بود.

۵ ـ بد خرج كردن كلید فقر است.

بعضی از افراد پول زیادی دارند ولی زود به مشكل مالی برمی‌خورند. برخی هم در حد متوسط یا پایین هستند ولی زندگی آرام و شادی دارند.

در تأمین اقتصادی منزل اگر كسی نخواهد فرمول‌ها را رعایت كند، نمی‌تواند رشد اقتصادی مورد رضایت خودش را داشته باشد و شاد و آرام باشد.

اصل سوم: میانه‌روی در هزینه‌ها

هر اخلاقی یك جنبه افراطی دارد و یك جنبه تفرطی. جنبه افراطی در میانه‌روی، بخل است. جنبه تفریطی در میانه‌روی، اسراف و مصرف‌گرایی است. مواظب باشید در هزینه‌ها دچار بخل نشوید چرا كه فقر و شكست اقتصادی می‌آورد و از طرفی بد مصرف كردن و زیاده‌روی باعث شكست می‌شود.

قرآن می‌فرماید: ای كسانی كه ایمان آورده‌اید، حرام نكنید رزق طبیعی كه خداوند برای شما قرار داده و زیاده‌روی نكنید كه خداوند تجاوزكاران را دوست ندارد.

میانه‌روی در اقتصاد آثاری دارد؛

۱ ـ شخص دچار گرفتاری نمی‌شود. ۲ ـ بحران اقتصادی برای او پیدا نمی‌شود. ۳ ـ ورشكسته نمی‌شود. هروقت كسی ورشكسته شد، یا به سمت افراط رفته و یا به سمت تفریط.

۶ ـ هركس چه زمانی كه ثروت دارد و چه زمان فقر، میانه‌روی را رعایت كند. او در مقابل سختی‌های روزگار بیمه شده است.

كشور ما كشور ثروتمندی است. خداوند برای بندگانش فقر تدبیر نمی‌كند (جز موارد امتحان الهی) ولی جز این موارد هرگز دوست ندارد بنده‌ای فقیر باشد.

۷ ـ با میانه‌روی هلاكتی در كار نیست.

۸ ـ التزام داشته باشید، میانه‌روی، بهترین یاور برای خوب زندگی كردن است.

هر دختر و پسری یك شروعی دارند و چه بسا برای حال و آینده‌شان دغدغه اقتصادی داشته باشند. حضرت می‌فرماید: میانه‌روی، كمك خوبی است برای شما. میانه‌روی و اقتصاد موجب كفاف است و نمی‌گذارد فقیر شوید.

۹ ـ اقتصاد كفاف می‌آورد.

۱۰ ـ حضرت امام كاظم «علیه‌السلام» فرمودند: هیچ‌كس با میانه‌روی گرفتار نمی‌شود.

۱۱ ـ هركس كه میانه‌روی همراه او باشد، میانه‌روی فقرش را جبران می‌كند و كاستی‌هایش را برطرف می‌كند.

اثر دیگر میانه‌روی این است كه موجب افزایش ثروت می‌شود. اگر سه نفر باهم شروع كنند، یكی با اقتصاد جلو برود و دیگری با اسراف و سومی با بخل، كسی كه ثروت برایش باقی می‌ماند كسی است كه میانه‌روی پیشه كند.

۱۲ ـ میانه‌روی، پول كم را زیاد می‌كند.

۱۳ ـ هركس با میانه‌روی همراهی كند، همراهی ثروت با او ادامه خواهد داشت.

زیاده‌روی در میانه‌روی سبب بخل می‌شود. كوتاهی در میانه‌روی سبب اسراف می‌شود.

دشمن خواهان این است كه كشورهای اسلامی مصرف‌گرا و فقیر و مُسرف باشند و رشد نكنند و در قرآن هم آمده كه نسبت به خیری كه به شما می‌رسد، حسودی می‌كنند. مثل مسئله انرژی هسته‌ای ایران.

اگر ما خودمان هوشیار باشیم می‌توانیم بر این توطئه دشمن مانند توطئه‌های دیگر غلبه كنیم. اما متأسفانه در كشور ما نسبت به این توطئه كوتاه آمده و نتوانسته بر آن غلبه نماید.

برگرفته از سلسله مباحث رسالت خانواده، استاد محمد شجاعی