(جلسه 16): چرا خداوند مزد رسالت پیامبر (صلی الله علیه و‌آله) را مودت قرار داد؟

در این جلسه می‌خواهیم بررسی کنیم که چرا خداوند مزد رسالت پیامبر را «مودت» ذکر می‌کند. خداوند هر چه را برای ما لازم می‌داند و در زمینه‌ی آن امر و نهی می‌کند، در درجه اول مبتنی بر رحمت پروردگار است و پس از آن بر اساس علمش است که از حیث اینکه خالق ماست به ما و مصالح ما آگاه است: «ربکم اعلم ما فی نفوسکم» قرآن کریم و نیز می‌فرماید: «ربکم اعلم بکم» خداوند شناخت دقیق نسبت به تمام ابعاد وجودی و زوایای وجودی ما دارد. اگر چیزی را واجب کرده حتما برای ما لازم و اگر از چیزی نهی کرده آن چیز برای ما مضر است. باید دید که در حرکت به سمت آخرت، ما چه نیازی به محبت اهل بیت «علیهم‌السلام» داریم؟

مودت به اهل بیت «علیهم‌السلام» گرایش و اطاعت از آنها را در پی دارد. بنابراین اجر رسالت پیامبر که مودت است برای ما و به نفع خود ماست نه به نفع پیامبر «صلی‌الله علیه و آله و سلم» همان‌طور که در قرآن می‌فرمایند: «قل ما سئلتکم من اجر فهو لکم الا ان شاء ان یتخذ الی ربه سبیلا» شرط پیمودن راه خدا، دینداری و شرط طی طریق الی الله، مودت است. در آیه 24 سوره شوری بعد از اینکه در آیه‌ی قبل مسئله مودت به عنوان مزد رسالت پیامبر طراحی شده است خداوند می‌فرماید که؛ بعضی‌ها می‌گویند تو به خدا دروغ بسته‌ای در حالی که اگر تو به خدا دروغ ببندی خداوند حتما به قلب تو مهر می‌زند. کسانی که ایمانشان ضعیف است تصور می‌کنند مسئله مودت یک امر شخصی و امتیاز فامیلی است نه تنها اینگونه نیست بلکه اساسا خدا به دین بدون مودت راضی نیست: « الیوم اکملت لکم دینکم و اتممت علیکم نعمتی و رضیت لکم الاسلام دینا»؛ ما برای حرکتمان به سمت خداوند به قرآن نیاز داریم و برای بهره‌برداری از قرآن به کسی نیاز داریم که بیش از همه به قرآن آگاه باشد و قرآن هم می‌فرماید: «لا یمسه الا المطهرون» و «مطهرون» را هم این‌گونه معرفی می‌کند: «انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیرا» وقتی مودت به عنوان اجر رسالت می‌آید یعنی همان دلدادگی و ارادت که به پیامبر «صلی‌الله علیه و آله و سلم» دارید باید نسبت به اهل بیت «علیهم‌السلام» هم داشته باشید تا زحمات پیامبر «صلی‌الله علیه و آله و سلم» هدر نرفته و به بار بنشیند. روایتی داریم که هم اهل تسنن نقل کرده‌اند و هم شیعه که با توجه به آن طاعت بدون مودت امکان‌پذیر نیست.

روایت این است که: «من مات علی حب آل محمد مات شهیدا» محبت بدون مودت امکان پذیر نیست. «... ومن مات علی حب آل محمد مات تائبا»؛ هر کس برمحبت ال محمد بمیرد توبه کننده و پاک مرده است. «... و من مات علی حب آل محمد مات علی السنه و الجماعه»؛ هرکس بر محبت آل پیامبر بمیرد، اهل سنت و جماعت مرده است. یعنی اهل سنت پیامبراست و التزام به جماعت مسلمین دارد. حدیث از تفسیر رازی ج/27ص/165 می‌باشد. در روایتی دیگر یک‌یک این فرازها با «الا» (آگاه باشید) آمده است. «من مات علی حب ال محمد بشره ملک الموت بالجنه ثم منکرا و نکیرا» هر کس بر محبت ال محمد «صلی‌الله علیه و آله و سلم» بمیرد، ملک الموت و نکیر و منکر به او مژده بهشت می‌دهند.

«الا و من مات علی حب آل محمد یضف الی الجنه کما تضف العروس الی بیت زوجها» اگر کسی بر حب آل محمد «صلی‌الله علیه و آله و سلم» بمیرد او را مانند عروسی که با تشریفات به خانه همسرش می‌برند در بهشت میهمان می‌کنند. «الا و من مات علی حب ال محمد فتح له فی قبره بابان الی الجنه» هر کس بر محبت ال پیامبر «صلی‌الله علیه و آله و سلم» بمیرد، در قبرش دو در بهشت گشوده می‌شود. «الا و من مات علی حب آل محمد جعل الله قبره مزار ملائکه الرحمه»؛ خدا قبرش را مزار ملائکه رحمت قرار می‌دهد. در مقابل این احادیث، روایات«علی بغض آل محمد» هم داریم. می‌فرمایند: «الا و من مات علی بغض آل محمد جاء یوم القیامه مکتوب بین عینیه آیس من رحمه الله»؛ کسی که با بغض آل محمد بمیرد، بین دو چشمش در روز قیامت نوشته «مأیوس از رحمت خدا» زیرا چنین شخصی اصلاً راه نجاتی ندارد. «الا و من مات مات علی بعض ال محمد مات کافرا»... کافر از دنیا رفته است.

«....الا و... لم ثم رائحه الجنه »... هرگز عطر بهشت به مشامش نمی‌رسد. علمای اهل سنت باید پاسخگو باشند که آیا این همه تأکید قرآن بر مودت می‌تواند یک امر شخصی و قومی باشد؟ و مسئله اطاعت از معصوم مطرح نباشد؟ ضمن اینکه قرآن تصریح می‌کند این مودت به خاطر پیامبر «صلی‌الله علیه و آله و سلم» نیست، بلکه: «فهو لکم» و اساساً مودت به معنای دوستی به همراه همراهی و اطاعت است.

خداوند شرط راه یافتن به باطن اهل سنت را نقل کرده‌اند که وقتی این آیه نازل شده خیلی‌ها از جمله ابن عباس سئوال کرده که «اهل بیت و فی القربی» چه کسانی هستند؟ و پیامبر «صلی‌الله علیه و آله و سلم» پاسخ داده‌اند: علی و فاطمه و حسن و حسین «علیهم السلام» درباره‌ی «قل ماسئلتکم من اجر فهو لکم» (سبأ/48)می فرماید: بگو این اجر و مودت ذی القربی که از شما می‌خواهم باز در رابطه با ادامه دینداری است: «فهو لکم الا ان شاء ان یتخذ الی ربه سبیلا» من این را برای شما خواسته‌ام که شما راه مرا بروید. " و آن برای خود شما مفید است زیرا اسلام هرگز مردم را دعوت نمی‌کند به اینکه خویشاوندان پیامبر «صلی‌الله علیه و آله و سلم» را به خاطر اینکه خویشاوندان او هستند دوست بدارد، بلکه آن محبت محبت فی الله است بدون اینکه مسئله خویشاوندی کمترین دخالتی در آن داشته باشد. صله رحم هم غیر از محبت به رحم است» «صله» یعنی پیوند برقرار کردن و اگر کاری لازم است انجام دهیم. «چون اسلام به هر محبتی غیراز محبت خدا خط بطلان کشیده است. اینجا وارد بحث خیلی مهمی می‌شویم که در امر سلوک ما بسیار اهمیت دارد که اگر خوب یاد بگیریم یک جهش بزرگ در مسائل معنوی ما اتفاق خواهد افتاد و من تضمین می‌کنم اگر کسی با قلبش باور کند تمام غم‌هایش از بین رفته و یک انسان شاد می‌شود. «اسلام به هر محبتی غیر از محبت خدا خط بطلان کشیده یعنی: لا اله الا الله. انسان اساسا امکان ندارد غیراز خدا کسی را دوست داشته باشد و هر چه را که دوست دارد به خاطر تجلی خداست و هر کمالی را دوست دارد به دنبال رسیدن به کمال مطلق است. هر علاقه‌ای در انسان غیر از کمال مطلق بی عقلی است مگر اینکه همسو با کمال مطلق باشد و مسیری برای رساندن ما به کمال مطلق باشد و الا اگر زاویه‌ای با این علاقه داشته باشد آلوده و حرام است. و انسان را تضعیف کرده و حماقت است.