تفاوت هوش و عقل

برخی از والدین فقط به هوشمندی فرزندشان اکتفا می کنند و همین که فرزندشان بتواند در درس و امتحانات موفق شود برایشان کافیست. اما برخی از پدر و مادر ها می گویند، ما دین دار بودن فرزندمان برایمان اهمیت دارد، حتی اگر در درس و تحصیلات موفق نشود. مادری می گفت: اگر فرزندم دانشمند هم شود، ولی دین نداشته باشد، راضی نیستم. به دیندار بودن فرزندم بیشتر از دانشمند شدنش علاقه دارم.

هوش یعنی ضریب کارآیی مغز. یعنی وقتی که کودک سریعاً با اشیاء ارتباط برقرار می کند و آنها را می شناسد و خوب درس می خواند و غیره، اینها ناشی از هوش کودک است.

اما عقل غیر از هوش است، هوش مربوط به ارتباطات دنیایی است که برقرار می شود. اما عقل زمینه ساز دین دار شدن کودک است. بنابر این، پدر و مادر می توانند در دین دار بودن و در بد اخلاق یا خوش اخلاق بودن فرزندشان در آینده مؤثر باشند.

عقل یعنی آنچه که مصالح و مفاسد را تشخیص می دهد. تعریف عقل در دین آن است که معصوم (علیه السلام) فرمود: «العقل ما عُبِدَ بِهِ الرَّحمن وَ اکتُسِبَ بِهِ الجَنان= عقل چیزی است که به وسیله آن، خدا پرستش شود و بهشت به دست آید».

خیلی از آدم های باهوشی هستند که درس شان خیلی خوب است. تحصیلات عالیه دارند، اما آدم های عاقلی نیستند. این ها ممکن است از مهارت خودشان در راه خلاف استفاده کنند. مثلا مهندسی که آدم باهوش و درس خوانی بوده است، ساختمان یا پلی را طراحی می کند، بعد از مدتی این ساختمان یا پل ریزش کرده و جان تعدادی از افراد را می گیرد. این فرد، آدم با هوشی است، اما آدم عاقلی نیست.

آیات قرآن و روایات بسیار زیادی داریم که مسئولیت والدین را نسبت به تربیت فرزندان عاقل و دین دار گوشزد می کند.

روز قیامت یک مادر متدین و محجوب را مسئول بدحجابی دخترش می دانند. مثل خیلی از مادرهای باحجاب و چادری که دختران شان بدحجاب هستند، آرایش می کنند. روز قیامت گفته می شود که شما فقط حواستان به خودتان بوده و رعایت کردید اما تربیت صحیح را برای فرزندتان اعمال نکردید. پدر نمازخوان و متدین به خاطر فرزند بی نمازش مؤاخذه خواهد شد. ضمن این که روز قیامت فرزند هم از پدر و مادر شکایت می کند. بنابراین ما موظف هستیم که به فرزندمان نگاه درست داشته باشیم و این نگاه درست به وجود نمی آید، مگر اینکه اول نگاه درستی نسبت به خودمان داشته باشیم.

ژن برتر (1)

ژن برتر (2)