تفاوت در نوع نگاه خدا به ما و نوع نگاه ما به خدا، در فرهنگ دعا تاثیرگذار است

وقتی که ما از خدا چیزی می خواهیم، خدا ما را چگونه می بیند و ما خدا را چگونه می بینیم. منشاء بسیاری از اختلافاتی که بین من و خدا به وجود می آید، این است که وقتی من به خدا نگاه می کنم، خدا را از دریچه کمالات حیوانی و گیاهی خود نگاه می کنم و او من را از دریچه آنچه که از نفخه وجود خود در من قرار داده است، نگاه می کند. او من را به عنوان یک انسان ممتد از تولد تا بی نهایت نگاه می کند که یک دنیا، یک وفات، یک ملکوت، یک قیامت 50 هزار ساله و یک حیات ابدی بعد از قیامت دارد. خدا مرا به عنوان آن کودک عزیز روان و گوهر الهی که از وجود خود در من دمیده نگاه می کند و مرا به بلندای ابدیت دوست دارد. خدا به من این گونه نگاه می کند. خداوند در نوع رفتارش با من اصل را به سعادت ابدی و تولد سالم من قرار می دهد و رفتارهایش از این اصل و مصلحت خارج نیست. یعنی با گریه و التماس و ضجه و پا فشاری نمی توان خدا را عصبانی و تحریک و احساساتی کرد.‍ چون او همه ی حقیقت ما را می بیند.

همان طور که اگر بچه ای با گریه به پدر یا مادرش بگوید: من را دکتر نبر؛ یا به من واکسن نزن؛ آمپول نزن دردم می آید؛ دندانم را درست نکن؛ پایم را جراحی نکن و... . با این که پدر و مادر خیلی عاطفه دارند، اما از طرفی نیز دوست ندارند فرزندشان را اینگونه ببینند. برای همین است که تحت تاثیر قرار نمی گیرند. چون به بچه با دید درستی نگاه می کنند و در نهایت تصمیمی عاقلانه برایش می گیرند که به مصلحت فرزندشان باشد. بچه را به دکتر می سپارند و می گویند چون او مرض قند دارد، پایش را قطع کن. اگر پایش را قطع نکنند به قلبش صدمه می زند و می میرد. مادر و پدر بر خود غلبه می کنند و به این کار رضایت می دهند. خدا نیز می گوید: من دوست ندارم شما را این گونه گریان و نالان ببینم. اما بیشتر وقتها مصلحت ابدی شما اقتضا می کند که با شما به گونه ی دیگری رفتار کنم، حال شما از من بدت بیاید یا خوشت بیاید. منِ خدا به اقتضای مهربانی ذاتی که به شما دارم و به اقتضای رحمانیت و رحیمیتم این گونه عمل می کنم.
بیشتر مواقع ما از خدا دعاهایی را خواستیم که مستجاب نشده است. اما بعدها خدا را شکر کردیم که دعای ما را اجابت نکرد. و از این که آن خواسته ها و آرزوهای بچه گانه و حیوانی را داشتیم، احساس پشیمانی کردیم.  چون نوع نگاه خدا به ما با نوع نگاه ما به خدا متفاوت است.

سعادت انسان در گرو این است که در دعاهایش با خدا هم نظر باشد

سعادت یک انسان در این است که با خدا هم نظر باشد. یعنی زمانی که دعا می کند چیزی را بخواهد که خدا دوست داشته باشد و به مصلحت همیشگی و سعادت خود نیز نزدیک باشد. این برای انسان آرامش می آورد.

بیشتر مواقع انسان با وجود آگاهی به اشتباه بودن کارها و روش ها و معصیت بودن خواسته هایش، برای انجام و رسیدن به آنها اصرار می کند. حرم می رود، نذر و نیاز می کند و یک چیز حرام یا مضر را از خدا می خواهد.

اصل در ارتباط ما با خداوند این است که رابطه ما با خدا تنظیم باشد. یعنی مبنا این است که در رحم دنیا، حرکت درستی به سمت تولد سالم و آخرت داشته باشیم. بیشتر مواقع ما می دانیم آنچه که از خدا و معصومین می خواهیم، در حرکت مان به سمت ابدیت، به مصلحت ما نیست، یا می دانیم روش ما غلط است و حرکت مثبتی به سمت آخرت انجام نمی دهیم، یا متوقف هستیم یا حرکت مان غلط است و داریم جهنم خود را شعله ورتر می کنیم.  با این وجود در این راستا از خدا می خواهیم، کمک مان کند. وقتی که می دانیم روش ما غلط است، باید آن را تغییر دهیم، نه این که به خدا و ائمه دستورالعمل بدهیم و درس و بزرگواری یاد بدهیم که آنها با ما چگونه عمل کنند.

وقتی خدا نمی خواهد، اصرار ما چه معنایی دارد! ما دعا می کنیم و به هر قیمتی می خواهیم خدا را تحت فشار قرار دهیم، و یا کاری کنیم که به خواسته ی خود برسیم. اما بعد می فهمیم که چه فاجعه ای رخ داده است.

 شخصی به پیامبر اصرار می کرد که برایش دعا کند تا پولدار شود. پیامبر می دانست که اگر او پولدار شود، مانند قارون که نمونه اش در قرآن آمده است، بد بخت خواهد شد.

خانمی اصرار می کند که بچه دار شود. خدا برای بچه دار شدن او بخل ندارد. اگر می خواست و مصلحت بود، به او بچه می داد. به افراد متوسل می شد که برایش دعا کنند، با روش های مختلف، خود را به سختی می انداخت تا این که باردار شد و بچه متولد شد. اما حال مادر و وضعیت بچه وخیم و درحال مرگ بود و از وقتی که این بچه به زندگی آنها آمد، روزگارشان سیاه شد.

وقتی می خواهیم با کسی دوست شویم، یا ازدواج کنیم، اصرار می کنیم و از جمکران و امام زمان شروع می کنیم تا ابوالفضل و امام های عراق و مدینه که با این شخص ازدواج کنیم. اما وقتی به او می رسیم، دو سال هم نمی توانیم با او زندگی کنیم و سر از طلاق در می آوریم.

یکی از اولیای خدا، شاگردی داشت که استاد آقای ری شهری بود. این شاگرد از استاد ذکر گرفت تا استادش که مستاجر بود صاحبخانه شود. در یک مکاشفه خدمت آقا امام زمان می رسد و حضرت می فرماید: ما به این آقا هرگز خانه نمی دهیم. اگر ما به او خانه بدهیم، گرفتار خانه اش شده و خانه نشین می شود، دیگر نمی تواند به ما کمک کند و از خدمتش به مردم، که سرکشی به مریض ها بود، باز می ماند.

امام زمان تعدادی شاگرد را تربیت می کنند که به امور شیعیان رسیدگی کنند. موقع دعا که می گوییم خدایا مریض ها را شفا عنایت بفرما! خداوند برای اجابت، هر یک از اولیای خدا، سربازهای امام زمان و دوستان امام زمان را به جایی می فرستد که به امور مردم رسیدگی کنند، مثل مرحوم آقای شیخ جعفر مجتهدی «رحمت الله علیه»، که به آلمان یا به جاهای دیگر می رفت تا مریضی را شفا بدهد.

در ادامه گفت: در یک لحظه دیدم در یک بیمارستان هستم و رئیس بیمارستان جلو آمد، دیدم وجود مقدس آقا امام زمان «علیه السلام هست» که مریض های خاصی را شفا می دادند.

مصلحت اندیشی از موانع استجابت دعا است

علی «علیه السلام» می فرماید: «ربّ مرحوم من بلائه هو دواء = چه بسا دلت برای کسی می سوزد، که آن بلا درمان او است» .

چه بسیار مواردی که دل ما برای کسی می سوزد که حضرت علی در این مورد می فرماید: همین بلایی که  بر او وارد آمده و دلت برایش می سوزد، درمان او است، او دارد این گونه درمان می شود. ولی تو دلت می سوزد. خدا می داند که او باید به این وضعیت دچار شود. خیلی از مواقع مریضی، بچه دار نشدن، شکست خوردن، طلاق گرفتن، تنها بودن، ازدواج نکردن، سرطان داشتن و گرفتاری های دیگر، درمان انسان بوده و برای تربیت او لازم است.

تو می دانی روشت غلط است، گناه می کنی، ساقط هستی، حرکت سالمی به سمت تولد نداری، شب و روز معصیت می کنی، اما به جنگ با خدا می روی و از خدا می خواهی در این جنگ کمکت کند. تو می دانی اگر در این شغل باشی، فاسد می شوی، خراب می شوی، لقمه ات حرام می شود، ارتباطات نا مشروع و گرفتاری های دیگری پیدا می کنی. پس چه اصراری داری در آن تثبیت شوی یا خدا به تو برکت دهد. می دانی که فرزندی که هزار و یک نوع فساد به این خانه آورده، باعث می شود پدر و مادر از خدا دور شوند، حال سرطان گرفته و تو مدام دعا می کنی که خوب شود. درحالی که اگر این بچه بمیرد، هم به نفع تو است هم به نفع خودش.

در داستان حضرت خضر که در قرآن آمده، وقتی حضرت خضر به آن بچه می رسد او را در مقابل موسی «علیه السلام» می کشد و می گوید: او یک پدر و مادر مومن، صالح و سالم داشت که نزدیک بود باعث کفر و طغیان پدر و مادرش شود. خدا جان این بچه را در حالت عصمت گرفت تا در سن بزرگسالی کافر نشود و پدر مادرش نیز به واسطه این بچه از خدا دور نشوند. به جای او، بچه های بهتری به آنها داد.

 خانمی باردار می گفت: رفتم حرم حضرت عبدالعظیم و گفتم: خدایا اگر این بچه قرار است دوست تو باشد، متولد شود، ولی اگر قرار است دشمن تو شود و باعث جدایی من از تو گردد، او را از من بگیر. به محض این که برگشت فرزندش سقط شد.

نتیجه ای که از این مباحث می گیریم این است که در بیشتر مواقع رفتار ها، ارتباطات و روش هایی که ما در زندگی داریم، غلط و فساد انگیز است. ما غرق گناه هستیم و در غرق بودن گناه اصرار داریم که خدا به ما کمک کند. خدا می داند که اگر در این دعا ها به ما کمک کند، ما از خودش دور می شویم و به جهنم نزدیک تر می شویم.

 بعضی مواقع در دعا چیزهایی را می خواهیم که به نفع و مصلحت ماست، اما با عمل خود دفعش می کنیم. یعنی خدا می خواهد اجابت کند، اما کار های ما نشان می دهد که فقط زبانی دعا کردیم و عملا نمی خواهیم اجابت شود. به همین دلیل، گناه مانع اجابت دعاست. وقتی معصیت می کنیم، این معصیت مانع و عایقی است که نمی گذارد دعاها اجابت شود.

تاثیر نتایج دعا بر ارتباط ما با خداوند

ما باید در حرکت به سمت خداوند تبارک و تعالی با خداوند صادق باشیم. اگر صادق باشیم دعا که می کنیم، متوجه می شویم که چقدر به اجابت نزدیک است و اگر اجابت نشود خود نیز می پذیریم. در نتیجه درگیری ذهنی و عقیدتی و مشکلی پیش نمی آید. اجابت نشدن دعا بین ما و خدا فاصله نمی اندازد، بلکه  روابط خوبی با خداوند خواهیم داشت. این روابط نیز روز به روز رشد خواهد کرد و به آرامش خواهیم رسید.