تبلورِ «روح جهاد» شهید فهمیده

قرآن درباره «یاد آوری ایام الله» می فرماید: «وَ ذَكِّرْهُمْ بِأَیَّامِ اللَّهِ إِنَّ فِی ذلِكَ لَأیاتٍ لِكُلِّ صَبَّارٍ شَكُورٍ= روزهای خدا را به یاد بیاورید که در آن نشانه هایی هست برای هر بسیار صبرکننده» (سوره ابراهیم/آیه ۵). مهمترین ایام از ایام الهی روزهای تولد و شهادت مظاهر الهی و خلیفه ­های خداوند تبارک و تعالی است.

عزاداری ها از مصادیق «مودت فی القربی» هستند. علت بسیار مهم در تأکید بر عزاداری ها، شرکت در حماسه ­ی سیدالشهدا (علیه السلام) و گریه بر شهید است. به تعبیر شهید مطهری ره: «گریه بر شهید شرکت در حماسه شهید است، ما با ذکر فداکاری های آقا اباعبدالله (علیه السلام) باید روح جهاد و روح حسینی را در خودمان احیا کنیم. اگر دریا دریا بر امام حسین گریه کنیم، اما روح حسینی نداشته باشیم، فایده ­ای نخواهد داشت». در زیارت عاشورا روی نکته «جهادی بودن» و داشتن «روح جهاد» تأکید بسیاری شده است.

چقدر بر ما شیعیان لازم است که «روح جهاد» داشته باشیم؟ در عزاداری نباید به صرف گریه، سیاه پوشیدن، سیاه پوش کردن، دسته راه انداختن، غذا دادن اکتفا کنیم؛ اقلیت ­های مذهبی مثل عزیزانِ مسیحی، عزیزان یهودی، ارامنه، کلیمی­ ها، سیک ­ها، هندوها و بودایی ها هم عزاداری می کنند و گاهی این اقلیت های غیر شیعه در برگزاری این مراسم، قویتر از ما هستند.

کنیم که با اقامه عزا به همین سبک سنتی وظیفه خودمان را انجام داده ایم، بلکه به عنوان فرزند امام حسین (علیه السلام) و شیعه ی ایشان بر ما واجب است که «روح حسینی» و «روح جهاد» داشته باشیم. «روح جهاد» یعنی روح مبارزه با بدی ها و انسان به میزانی که عشق به خوبی ها و تعصب و تقید نسبت به پاکی ها دارد، باید با خشونت ها و بدی ها مبارزه می کند.

سؤال مهم در مسأله «جهاد» این است که ما با چه چیزی جهاد می کنیم؟ پاسخ این است، با پلیدی ها، زشتی ها و موانع عدالت مبارزه می کنیم و این عین عدالت، مهربانی و نیکی است. جهاد یک امر عقلی و فطری در همه جوامع است. هر جا که ضد انسان و ضد ارزش و ضد هنجار وجود داشته باشد، مبارزه با آن به حکم عقل و فطرت لازم و برداشتن و برطرف کردن آن واجب است.

جهاد یعنی مبارزه با عواملی که مانع رشد حقیقی انسان ها و مانع شناخت دقیق و صحیح انسان ها از خودشان می شود. جهاد مبارزه با طاغوت ها، مفسدین، ظالمین و تبهکاران است؛ به همین دلیل اگر در اسلام فردی واقعاً «روح جهاد» نداشته باشد، یعنی به دین خدا، دین رحمت و به آیین مترقی اسلام، اعتقاد جدی ندارد و حاضر نیست برای بسط و حفظ ارزش ها مبارزه کند؛ چنین شخصی به تعبیر پیغمبر (صلی الله علیه و آله و سلم) «منافق» است.

پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرماید: «مَنْ مـاتَ و لَمْ یَغْزُ، أَوْ لَمْ یُحَدِّثْ بِهِ نَفْسَهُ، مـاتَ عَلى شُعْبَة مِنْ النِّفاقِ = اگر کسی بمیرد و در جنگى شركت نكند و نیت جنگیدن (در راه خدا) را نداشته باشد، در واقع به شعبه‌اى از نفاق مرده است.» اگر انسان روح فداکاری و مبارزه برای حاکمیت حقیقت، ارزش ها، خوبی ها، مهربانی ها و عدالت نداشته باشد و فقط ادعا کند که این ارزش ها را دوست دارد، خیلی خطرناک است؛ چنین شخصی قطعاً منافق است. پس یک شاخصه مهم اهل جهادبودن ، انسان بودن است و داشتن قلب سلیمِ و باطن انسانی. با این توصیف، جهاد یک حرکت مقدس و عمل صالحی است که دشمنان دین به شدت با آن مبارزه می کنند.