مؤسسه فرهنگی هنری خیریه
در بین جنگافزارهای نوین، سلاحها و فنآوری میکروبی بیشتر از سایرین، مورد توجه تشکلهای تروریستی و تروریست دولتی ابرقدرتها قرار گرفته است.
شاید بتوان به جرئت گفت که سلاحهای هستهای دیگر یک خطر بالفعل نیستند و تنها یک قدرت بازدارندۀ بالقوه محسوب میشوند.کشورهای صاحب این سلاحها، هرگز نخواهند توانست به راحتی از آنها علیه دشمنان خود استفاده نمایند؛ زیرا تبعات بکارگیری چنین سلاحهایی آنچنان گسترده است که قسمت بزرگی از جهان را در بر خواهد گرفت. اشعههای رادیواکتیو، گرد و غبار اتمی، طوفان اتمی و اشعههای یونیزان در قالب مرزهای جغرافیایی نخواهند گنجید و حوزه وسیعی را آلوده خواهند کرد. طبعاً در این زمان، کشور به کار برنده این سلاح ها باید پاسخگوی کشورهای همسایه نیز باشد؛ مثلاً اگر «هند»، علیه «پاکستان» از بمب اتم استفاده نماید، بسته به محل انفجار اتمی، باید پاسخگوی بخش وسیعی از «خاورمیانه» نیز باشد؛ لذا شاید همین ملاحظه بوده است که در جنگ جهانی دوم، «ژاپن» برای امتحان بمبهای اتمی امریکا انتخاب شد. کشوری دور دست در دریا که همسایهای نزدیک هم ندارد؛ درحالیکه به نظر میرسد اگر بنا بود جنگ را به نوعی خاتمه دهند، میبایست این بمبها بر سر «برلین» تخلیه میشد که مبداء جنگ بود.از سوی دیگر، سلاحهای شیمیایی نیز چندان گزینۀ مناسبی برای فعالیتهای تروریستی نیستند. مشکلات حمل و نقل، نگهداری و بکارگیری، عمر کوتاه، خطر نشت، تأثیر محدود و قابلیت ردیابی عامل ترور کننده، سبب شده اند که این گزینه چندان مورد اقبال نباشد؛ اگرچه در میدان جنگ گزینه موفقی بوده است، ولی از آنجا که از سال ۱۹۳۵ م. کنوانسیون ممنوعیت بکارگیری آنها در «ژنو»، به امضای اکثر کشورهای جهان رسیده است، کشورهای متخاصم با احتیاط زیادی اقدام به استفاده از آن میکنند که البته آن نیز به اشارۀ ابرقدرتها خواهد بود؛ ولی باز هم از سوی افکار عمومی جهان تحت فشار شدید قرار خواهد گرفت .از این رو، سلاحهای میکروبی چه در عرصۀ جنگی و چه در عرصۀ تروریستی، وسیلهای بسیار مطلوب برای دشمنان شده است. توان تولید بالا، نگهداری راحت، قابلیت انتشار، قابلیت مصون سازی نیروی خودی، قابلیت تکثیر برای عوامل میکروبی زنده، دشواری بسیار در ردیابی فرد یا افراد متخاصم، گستردگی عملکرد از انسان تا دام و محصولات کشاورزی و محسنات بسیار دیگر، موجب شده اند که تشکلهای تروریستی به این فناوری جدید بشدت کشش یابند، بدون آنکه بتوان گناهی را متوجه آنها نمود.سلاحهای میکروبی، بهخصوص در عرصۀ تروریسم دولتی و علیه ساختارهای صنعت کشاورزی در سالیان اخیر، بسیار بهکار رفته است. اگرچه کشور هدف، هرگز نتوانسته است ادعای خود را علیه دشمنش به اثبات برساند. اروپا شیوع جنون گاوی را متوجه سازمانهای جاسوسی «امریکا» و «استرالیا» میداند که با هدف ضربۀ اقتصادی به صادرات گوشت اروپا انجام شده است. چین در شیوع سارس، امریکا را مقصر میداند که باعث شد چین در آستانۀ شکوفایی اقتصادی، سالها از گردونۀ رقابت تولید ارزان قیمت بهواسطۀ تعطیلی کارخانههایش عقب بیفتد. «کره شمالی»، شیوع وبا در «پیونگ یانگ» را در اواخر دهه هشتاد میلادی، نتیجۀ فعالیت جاسوسهای امریکایی میداند که با هدف مجبور کردن این کشور به پذیرش شرایط دول اروپایی، امریکایی برای قطع آزمایش های هستهای انجام شده است. تمامی این اتهامات در حد اتهامی باقی میماند. ولی مسلماً هر روز، بسیاری از مناطق جهان، در معرض خطر یک حمله بیوتروریستی هستند. بدیهی است که نیروهای نظامی، تنها جمعیت در معرض خطر برای حملات بیولوژیک نیستند؛ بلکه اقشار مختلف در معرض خطر بوده و به منظور دفاع در مقابل آثار ناتوان کنندۀ بالقوۀ یک حمله، نیازمند کسب آگاهی نسبت به اصول اساسی همه گیرشناسی عوامل مورد استفاده در جنگ بیولوژیک میباشند . طبق نظر کارشناسان سازمان بهداشت جهانی ( W.H.O) در حال حاضر، ۱۷ کشور جهان قابلیت تولید چنین موادی را دارند. تولید مواد بیولوژیک بالنسبه ارزان بوده؛ به طوری که به عنوان بمب اتمی فقرا The Poor Man,s Atom Bomb یا PMAB نامیده شده است. تولید، استفاده و انتشار یک سلاح بیولوژیکی، بسیار ارزانتر از بمب اتم بوده و کمتر احساسات جهانیان را بر می انگیزد .و البته استفاده از این سلاحها تا حدودی برای تروریستها بی خطر میباشد. معمولا مشاهدۀ پاتوژنها و مقابله علیه آنها مشکل است؛ به عنوان مثال در صورت انتشار عامل اسهال در آب یک منطقه تا دورۀ کمون سپری و علائم بیماری ظاهر شود، چند روز طول میکشد که فرصت مناسبی برای تروریستها است تا به اهداف خود برسند. انتقال عوامل هم از کشوری به کشور دیگر به وسیله مسافرهای معمولی آسان به نظر میرسد؛ به عنوان مثال، قرار دادن پودر میکروب سیاه زخم داخل کپسول، به عنوان دارو و حمل آن به مناطق مورد نظر . این عوامل بیماری زا از راههای مختلفی در جوامع هدف، مورد استفاده قرار میگیرند. انتشار عوامل بیماری زا در هوا، آب، مواد غذائی، انواع مواد کنسرو شده، اسباب بازی، پاکت نامه، هدایای پستی، حشرات ناقل، خون و…. سابقه داشته است. استفاده از عامل بیوتروریسم بر اساس اهداف تروریستها تعیین میگردد. در صورتی که تروریسم قصد گسترش وسیع بیماری را داشته باشد از عواملی، نظیر آبله انسانی استفاده میکند که به راحتی از فردی به فرد دیگر منتقل و باعث آلودگی وسیع میشود و در صورتی که قصد آن مورد هدف قرار دادن شخص خاصی باشد، از عواملی نظیر انتراکس (عامل سیاه زخم ) استفاده میکند . تعاریف : برای ترور و تروریسم، تعاریف مختلفی ارائه شده که با گذشت زمان توسعه داده شده اند. در ابتدای بحث به چند تعریف و تعاریف مرتبط با آن اشاره میگردد .
ترور چیست؟ترور در کلمه، به معنی ترساندن است و در فرهنگ سیاسی جهان عبارتست از هرگونه اقدام خصمانه و مخفیانه علیه فرد یا افرادی در حوزهای محدود یا گستردۀ اقتصادی، کشاورزی و صنعتی، با هدف ایجاد ارعاب یا باج خواهی. در فرهنگ سیاسی، ترور از ریشه لاتین terror به معنای ترس و وحشت گرفته شده است و به رفتار و اعمال فرد یا گروهی اطلاق می شود که از راه ایجاد ترس، وحشت و استفاده از زور میخواهند به هدف سیاسی خود برسد. در زبان فارسی هم ترور به معنای ترس زیاد، بیم و هراس و خوف و وحشت است و تروریست به عامل ترور، طرفدار ترور، آدم کش یا کسی که برای رسیدن به هدف خود، کسی را به طور غافلگیرانه بکشد یا ایجاد وحشت و هراس کند، گفته میشود. در «لغتنامه روابط بین الملل» ذیل کلمه terrorism آمده است: ترور و تروریسم به فعالیتهای بازیگران دولتی و غیر دولتی اطلاق میشود که شیوه و تمهیدات خشن را در اعمال خود برای رسیدن به اهداف سیاسی به کار میبرند .
بیوتروریسم چیست؟بر اساس تعریف پلیس بین الملل درسال ۲۰۰۷ م. بیوتروریسم عبارت است از منتشر کردن عوامل بیولوژیکی یا سمی با هدف کشتن یا آسیب رساندن به انسانها، حیوانات و گیاهان با قصد و نیت قبلی و به منظور وحشت آفرینی ، تهدید و وادار ساختن یک دولت یا گروهی از مردم به انجام عملی یا برآورده کردن خواستهای سیاسی یا اجتماعی.
حمله بیوتروریستی چیست؟حمله بیوتروریستی عبارت است از پخش کردن ویروس، باکتری، میکروب یا دیگر عوامل بیماریزا و سمی که موجب بروز بیماری و مرگ در میان انسانها، حیوانات و گیاهان میشود. کشف و شناسایی یک حملۀ بیولوژیکی، سخت و دشوار به شمار میآید. تاثیرات یک حمله بیولوئژیکی به چهار دسته تقسیم میشوند. ۱- فیزیکی: بروز بیماری؛۲- روانی:بروز ترس و وحشت؛۳- اقتصادی: محدودیت سفر و جابهجایی، متوقف شدن فعالیتهای اقتصادی و کسب و کار؛۴- زیست محیطی: آسیب دیدن انسانها، حیوانات، گیاهان، آلوده شدن منابع طبیعی مثل منابع آب و غیره.
بیوتروریسمها چه کسانی هستند؟معمولا گروهها و جنبشها سیاسی و فرقههای مذهبی یا اشخاصی هستند که توانایی تولید و بکارگیری سلاحهای بیولوژیک را دارند؛ به طور مثال «جنبش استقلال طلب قبیله مائومائو» در «کنیا» که از سم برای کشتن ماموران حکومت استعماری «بریتانیا» استفاده کردند: «فرقه مذهبی راجنیشی» در سال ۱۹۸۴ م. با آلوده کردن ظروف سالاد یازده رستوران در آمریکا، با باکتری تایفیموریوم سالامونا، موجب مسمومیت ۷۵۰ نفر شدند؛در سال ۱۹۹۳ م. فرقۀ مذهبی آئوشینریکوی، باسیل سیاه زخم را در ناحیۀ «کامیرو» در متروی «توکیو» منتشر کرد.
منبع:سایت وزارت اطلاعات
کلیدواژه ها:
آثار استاد