مؤسسه فرهنگی هنری خیریه
ماه مبارک رجب ماه بسیار بسیار عزیز و مغتنمی است که باید نهایت استفاده از آن را بکنیم. اینکه در روز قیامت وقتی که میخواهند افراد را تقسیم بکنند، یک قسمت از افراد را با ندای «أین الرجبیون» جدا میکنند. این نشان میدهد که اهل رجب بودن، یک کمال انسانی و آخرتی است.
قبلاً بیان شد که تقسیمبندی خداوند تبارک و تعالی نسبت به انسانها در قرآن کریم، تقسیمبندی انسانی است. انسانها را براساس کمالات وجودیشان خداوند تقسیم میکند. در قیامت هم افراد را براساس آن کمالات تقسیمبندی میکند. مثلاً مشرکین، کافرین، مؤمنین، اهل یقین، مجاهدین، صابرین. یکی از آن دستهها هم رجبیون هستند.
رجبیون کسانی هستند که در دنیا با رجب انسی گرفتند و شخصیتسازی کردند و به آن مقام رجبی بودن، رسیدند. ماه رجب برای آنها موضوعیت دارد.
کلمه رجبی یعنی اهلیت، رفاقت، صمیمیت و انس داشتن با ماه رجب. بنابراین، ما نباید این فرصت بینظیر را از دست بدهیم. آنقدر این ماه عظمت دارد که خداوند آن را به خودش نسبت داده و پیامبر ص می فرماید: «رجب ماه خداست، شعبان ماه من است، و رمضان ماه امت من».
کسانی که میخواهند به سمت پاکی و نور و غیب یک جهش بکنند، از ماه رجب استفاده کنند. رجب، رحم زمانی بسیار بسیار قدرتمندی است. اگر کسی خودش را در این رحم زمانی قرار بدهد و به آن توجه داشته باشد، دهها سال جلو میافتد.
شب اول ماه رجب، شب بسیار بسیار مهمی است و یکی از چهار شبی است که فضیلت احیا دارد. اولین پنجشنبه بعد از شروع رجب، شب لیلة الرغائب است که خود آن پنجشنبه روزه و احیا دارد و از چهار شب مهم سال برای احیاست. چند نماز دارد که فوقالعاده مهم هستند و وقت کمی هم از انسان میگیرد؛ اما آثار شگفتانگیزی دارند. بنابراین، ما باید این ماه را خیلی قدر بدانیم و خودمان را برای ماه رجب آماده کنیم. آمادگیاش هم این است که برنامهریزی بکنیم و یک سلسله از فعالیتهایمان را در ماه رجب تغییر بدهیم یا کم کنیم.
ماه رجب، جشنی است برای توجه ویژه به بندگان
ماه رجب، یک ماه عسل بینهایت شیرین و جذاب و سازنده بین انسان و خداوند است. این ماه فقط یک ماه نیست که حالا خداوند تبارک و تعالی امر کرده در این ماه این کارها را انجام بدهید؛ بلکه اساساً این سه رحم زمانی «رجب، شعبان و ماه رمضان» با نفس انسان، یک ارتباط وجودی دارند. قدرت، شوق و آمادگی انسان در این سه ماه برای خروج از ظلمات دنیا و ورود به نور معنویت و آخرت، خیلی خیلی بیشتر است.
یکی از چیزهایی که در ماه رجب اهمیت دارد، دعاهاست. دعاهای فوقالعاده خاص و مهمی دارد که باید به آنها توجه کنیم. دعاهای بعد از نماز، دعاهایی که در حرمها خوانده میشود. مثل «الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی أَشْهَدَنَا مَشْهَدَ أَوْلِیَائِهِ» و دعایی که از امام زمان علیهالسلام نقل شده و خواستههایش فوقالعاده خواستههای زیبا و قشنگی هستند.
اینها را که میگویم برای اینکه شما دقت کنید در این ماه کاری نداشته باشید که وقت شما را بگیرد. به خصوص ظهرها خودتان را فارغ کنید، موقع نماز، یک مقدار با حوصله بنشینید و هول و بی صبری با ماه رجب برخورد نکنید. برای ماه رجب فراغت حاصل کنید و این ماه را فقط به خودتان و رابطه با خداوند تبارک و تعالی بپردازید.
ماه رجب، آنقدر قدرت دارد که همه چیزش خاص است. ماه رجب جشنی است که خداوند برپا کرده تا بطور ویژه به بندگانش نگاه کند.
خداوند در ماه رجب بندگانش را برای شروع جدید یک انس، رفاقت و شرافت خطاب میکند. این را خوب دقت کنید.
حدیث مَلَک داعی ماه رجب برای چیست؟
در ماه رجب، خداوند یک ملک را میفرستد که اسمش «ملک داعی» است. یعنی یک سفیر عزیز و مهربان و الهی را به سراغ ما میفرستد که بلند شوید و بیایید. این را فقط کسانی خوب میفهمند که یک دلی داشته باشند. داستان این مَلک از نبی اکرم صلیاللهعلیهوآله نقل شده که میفرماید: «إِنَّ اَللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى نَصَبَ فِی اَلسَّمَاءِ اَلسَّابِعَةِ مَلَكاً یُقَالُ لَهُ الدَّاعِی فَإِذَا دَخَلَ شَهْرُ رَجَبٍ یُنَادِی ذَلِكَ الْمَلَكُ كُلَّ لَیْلَةٍ مِنْهُ إِلَى الصَّبَاحِ طُوبَى لِلذَّاكِرِینَ طُوبَى لِلطَّائِعِینَ وَ یَقُولُ اللَّهُ تَعَالَى أَنَا جَلِیسُ مَنْ جَالَسَنِی وَ مُطِیعُ مَنْ أَطَاعَنِی وَ غَافِرُ مَنِ اسْتَغْفَرَنِی الشَّهْرُ شَهْرِی وَ الْعَبْدُ عَبْدِی وَ الرَّحْمَةُ رَحْمَتِی فَمَنْ دَعَانِی فِی هَذَا الشَّهْرِ أَجَبْتُهُ وَ مَنْ سَأَلَنِی أَعْطَیْتُهُ وَ مَنِ اسْتَهْدَانِی هَدَیْتُهُ وَ جَعَلْتُ هَذَا الشَّهْرَ حَبْلًا بَیْنِی وَ بَیْنَ عِبَادِی فَمَنِ اعْتَصَمَ بِهِ وَصَلَ إِلَیَّ= خداى تبارک و تعالی در آسمان هفتم فرشتهاى را قرار داده است كه به او «داعى» گفته مىشود. هنگامىكه ماه رجب آمد، این فرشته در هر شب این ماه تا صبح مىگوید: خوش به حال تسبیح كنندگان، خوش بهحال فرمانبرداران. خداى متعال مىفرماید: همنشین كسى هستم كه با من همنشینى كند؛ فرمانبردار كسى هستم كه فرمانبردارم باشد و بخشنده کسی هستم خواهان بخشایشم باشد. ماه ماه من، بنده بنده من و رحمت رحمت من است. هر كس در این ماه من را بخواند، او را اجابت مىكنم و هر كس از من بخواهد، به او مىدهم و هر كس از من هدایت بخواهد او را هدایت مىكنم. این ماه را رشتهاى بین خود و بندگانم قرار دادم كه هر كس آن را بگیرد، به من مىرسد».
در این جا آسمان هفتم معنادار است. یکی اینکه؛ آسمان هفتم، آسمانی است که احاطه بر همه آسمانها دارد. بالاترین آسمان است و آسمانی است که اختصاص به جایگاه ولایت محمدیه یا حقیقت محمدیه دارد. یعنی نزدیکترین آسمان به خدا و مقربترین آسمان به حقیقت است. این خیلی مهم است که خداوند از نزدیکترین و مقربترین جا به خودش، فرشتهای را نصب کرده برای فراخوانی ما.
کسانی که توجه به صدای این ملک دارند، از همان شب اول، صدای فرشته را با باطنیترین وضعشان میشنوند و میگیرند و میبینند که یک ذره حال و هوایشان عوض میشود و حس زیارت و دعا و انس با حق تعالی می گیرند و آمادگیشان برای ذکر و نماز بیشتر میشود. اگر کسی کمی دل خدایی داشته باشد، متوجه میشود که فرستادن فرشته برای انسان چقدر عظمت دارد. این ندا باعث میشود که ما آمادگی و نورانیت و انس بیشتری پیدا بکنیم. آمدن فرشته برای آمادگی ماست. علامت اینکه شما صدای فرشته را میشنوید، این است که حال و هوایتان خاص شود، ماه رجب برای شما ویژه شود. خیلی خیلی مهم است.
«طُوبَى لِلذَّاكِرِینَ» یعنی خوش به حال آنهایی که اهل یاد خدا هستند. یاد خدا بودن، یک شرافت است. اگر کسی بخواهد ذکر بگوید، بدون اجازه نمیتواند این کار را بکند. بدون دعوت نمیتواند این کار را بکند. پس خوش به حال کسی که یاد غیب میکند.
وقتی می گوییم ذکر خدا، یعنی تو او را ببینی و همان لحظه یادش باشی. همین که او را میبینی، او هم با تو است. برای همین است که می فرماید: « ذَاكِرُ اَللَّهِ سُبْحَانَهُ مُجَالِسُه= ذاکر خدا همنشین خداست». خدا جایی نیست که تو بروی او را پیدا بکنی. با تو فاصله مکانی ندارد: «وَنَحْنُ أَقْرَبُ إِلَیْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِیدِ[1]= و ما از رگ گردن به تو نزدیکتریم» حتی از خودت هم به تو نزدیکتر است: «أَنَّ اللَّهَ یَحُولُ بَیْنَ الْمَرْءِ وَ قَلْبِهِ[2]= و بدانید که خداوند میان انسان و قلب او حایل می شود». یعنی رگ گردن هم دور است؛بلکه از خودت به خودت نزدیکتر است. تو پر از خدایی. همین که فقط به او نگاه کنی، با او هستی و این یک شرافت است.
حرام بودن ماه رجب، یعنی با هیچ کس در این ماه دعوا نکن
رجب، ماه حرام است و این یعنی در این ماه، وقتت را صرف دعوت الهی برای بازگشت و توبه کن و با هیچ کس به دعوا هم بپرداز.
یکی از نکاتی که ماه رجب دارد و خیلی هم مهم است، این است که ما را برای فهم این ندا آماده می کند. برای همین است که ماه رجب، یک ماه حرام است. یعنی آنقدر این ماه مهم است که خداوند با دشمنانش هم در صلح است. یعنی به مسلمانها میگوید حق ندارید در این ماه با هیچ کافر یا غیر کافری بجنگید یا جنگی را آغاز کنید؛ حتی جهاد در راه خدا. این رحمت ویژه خدا در ماه رجب، شامل حال دشمنانش هم هست. چه بسا دشمنانش هم فرصتی برای توبه و بازگشت داشته باشند. اینکه میگویند ماه خاصی است و دعوت خاصی در آن وجود دارد، برای همینها است.
وقتی خدا با دشمنانش اینقدر مهربان برخورد میکند و میگوید با اینها جنگ نکنید و به اینها فرصت بدهید، معنایش این است که ببینی با تو چه کار میکند. این را حواست باشد. این فهم برای این ماه خیلی لازم است.
بنابراین، اگر کسی از تو در ماه رجب سؤال کرد که بین تو و خدا چه خبر است و با خدا چطور هستی؟ بگو ماه رجب است، خدا دعوتمان کرده، همان طور که دشمنان و کافران را مورد رحمت قرار میدهد و به آنها هم توجه میکند.
پس هر کدام از شما باید بگویید خدا به من یک فرصت مجدد داده برای اینکه تمام گناهان عمرم را از بین ببرم. برای اینکه یک رابطه عاشقانه و پر از انس و شادی و امید و نشاط و کرامت و عزت را شروع کنم. حس اینکه "خدا من را دعوت کرده". این دقیقترین و درستترین حس است. اگر متوجه آن نباشیم، فرصت را از دست میدهیم.
رجب، ماه امید و امنیت از غضب الهی است
حریم رجب، یک حریم بی نهایت زیبا و بهشتی است. آدمی هر چقدر با خودش جهنم هم داشته باشد، در این حریم خنک میشود. چون آتشها خاموش میشوند و خشونتها از بین میروند و همه چیز در صلح و آشتی است. وقتی انسان وارد ماه رجب میشود، از وحشت دنیا بیرون میآید. از تنگی و تاریکی دنیا درمیآید. گرههای زیادی از انسان باز می شود. برای همین است که یکی از آن دعاها که خیلی مهم است و بعد از هر نماز خوانده میشود، دعای «یا مَنْ اَرْجُوهُ لِکُلِّ خَیْر= ای کسی که امید دارم به او برای هر خیری» است.
ماه رجب ماه امید است، هر کس هر خیری برای خودش میخواهد و هر چیزی که آرزو دارد که خدا به او می بدهد میدهد. میخواهد مغفرت شامل حالش بشود؛ تمام گناهانش بخشیده بشود؛ نعمتهای دنیایی و عقلی و فوق عقلی میخواهد؛ هرچه بخواهد به او داده می شود.
«وَ آمَنُ سَخَطَهُ عِنْدَ کُلِّ شَرٍ= در پناهم از غضب او در نزد هر شری»، ماه رجب ماه پناهندگی به خدا، مبارزه و دفع شرهاست.
وقتی با یک آمادگی خاصی که خود خدا میگوید وارد این شهر و این ماه شوی و التزام به این ماه داشته باشی، رجبی میشوی. رجبی شدن خیلی مهم است. خیلی فضا برای جلب خیرها و دفع شرها در ماه رجب مهیاست.
در دعای این ماه میخوانیم: «یا مَنْ یُعْطِى الْکَثیرَ بِالْقَلیلِ، یا مَنْ یُعْطى مَنْ سَئَلَهُ یا مَنْ یُعْطى مَنْ لَمْ یَسْئَلْهُ وَ مَنْ لَمْ یَعْرِفْهُ تحَنُّناً مِنْهُ وَ رَحْمَهً اَعْطِنى بِمَسْئَلَتى اِیَّاکَ، جَمیعَ خَیْرِ الدُّنْیا وَ جَمیعَ خَیْرِ الْأخِرَهِ وَ اصْرِفْ عَنّى بِمَسْئَلَتى اِیّاکَ جَمیعَ شَرِّ الدُّنْیا، وَ شَرِّ الْأخِرَهِ فَاِنَّهُ غَیْرُ مَنْقُوصٍ مااَعْطَیْتَ وَ زِدْنِی مِنْ فَضْلِکَ یَا کَرِیمُ= اى كه مىدهد (عطاى) بسیار در برابر (طاعت) اندك؛ اى كه عطا كنى به هركه از تو بخواهد؛ اى كه از روى نعمت بخشى و مهرورزى، عطا كنى حتی به كسى كه از تو نخواهد و نه تو را نشناسد. عطا كن به من به خاطر درخواستى كه از تو كردم، همه خوبى دنیا و همه خوبى و خیر آخرت را و بگردان از من به خاطر همان درخواستى كه از تو كردم، همه شر دنیا و شر آخرت را زیرا آنچه تو بدهى چیزى كم ندارد (یا كم نیاید) و بیفزا بر من از فضلت اى بزرگوار!
اگر خدا میخواست ندهد، نمیگفت این دعا را بخوانید. حضرت علی (علیهالسّلام) در نهجالبلاغه فرمود: «مَنْ أُعْطِیَ اَلدُّعَاءَ أُعْطِیَ اَلْإِجَابَةَ= اگر به کسی دعا داده باشند، اجابت هم داده اند». اگر گفتند بیا بگو، یعنی به تو میدهیم، بیا درخواست بده، یعنی به تو میدهیم. آن هم خداوندی که نسبت به بندگانش کریم، رئوف و جواد و رحیم و ودود است و عشق پای بندگانش میریزد.
قا/153
ماه رجب
جلسه دوم بحث پرواز در آسمان ماه رجب
کلیدواژه ها:
آثار استاد