امر به معروف و نهی از منکر

جملات ناب در این جلسه: 

نهی از منکر یکی از واجبات مهم الهی و از حقوق ضروری اعضای خانواده آسمانی به یکدیگر است که ضامن سلامت و سعادت جامعه است.

امر به معروف یعنی عشق انسان­ها به یکدیگر؛ امر به چیزهایی که برای سعادت و سلامت دنیا و آخرتی من ضروری است که خداوند امر به آن­ها کرده و منکر به چیزهایی گفته می شود که برای حرکت به سمت هدف زندگی مان و تأمین حیات دنیائی و آخرتی­مان ضرر داشته باشد. 

به گزارش منتظران منجی «عج»، در جلسه ۳۹9 «خانواده آسمانی » مورخ ۹۴/۰۸/14 ، استاد محمد شجاعی به ادامه بحث پرداختند که شرح آن در زیر می آید:

روابط اعضای خانواده آسمانی با یکدیگر

امر به معروف و نهی از منکر

منکر؛ به معنای، عمل زشتی است که از ارتکاب به آن، نهی شده‌ایم. از آنجا که روحِ انسان، درست مانند بدن او، ساختاری کاملاً ریاضی است؛ هر آنچه که با این ساختار، هماهنگی و سازگاری ندارد، برایش خطری محسوب شده که از آن به عنوان منکر، تعبیر می‌کنند. در حقیقت، منکر، عملی است، که سلامتِ روح را تهدید کرده و آرامش و شادیِ آن را سلب می‌کند.

شادی و آرامشِ انسان، با عواملِ خاصی تأمین شده و استمرار می‌یابد. این گونه نیست که انسان قادر باشد در هر شرایطی خودش را شاد و آرام نگه دارد. از سویی، شادی و آرامش، ملاک و مبنای سلامت روح است، و عدم شاد و آرام بودن انسان، هم یک بیماری ریشه‌ای برای روح است و هم گناه محسوب می‌شود.

شادی و آرامش، در گروی تنظیم صحیح ورودی‌ها و خروجی‌های نفس انسان است، لذا نمی‌توان با هر نوع ورودی، به شادی و آرامش دست یافت، درست مانند سلامت بدن که در گروی تغذیه‌ی صحیح آن است و استفاده از مواد تغذیه‌ایِ ناسالم و مضر، سلامت آن را تهدید می‌کند.

بنابراین با توضیحات بالا درمی‌یابیم که امر به معروف، به معنای امر به چیزهایی است که برایِ سلامتِ روح و تأمین شادی و آرامش آن ضروی می‌باشند و انسان را به سعادت حقیقی می‌رسانند. و نهی از منکر، نهی از اموری است که سلامتِ روح را به خطر انداخته و او را از رسیدن به حقیقت باز می‌دارند.

لذا کاملاً واضح است که امر به معروف و نهی از منکر، برای رسیدن به سعادت حقیقی، عملی واجب و ضروی است، به طوری که هیچ عملی، برای حفظ سعادت جامعه، به پای آن نمی‌رسد.

امر به معروف و نهی از منکر، در حقیقت، علامتِ عشق انسان‌ها به یکدیگر است، و به هیچ وجه به معنای تجسس و دخالت در امور یکدیگر نیست، بلکه حساسیت انسان را به سعادت انسان های دیگر نشان می‌دهد. درست مانند پدر و مادری که دائماً از فرزندشان مراقبت می‌کنند تا بواسطه‌ی جهل و عدم توانایی شان، به سعادت و سلامت دنیا و آخرت‌شان آسیب وارد سازند.

امر به معروف و نهی از منکر در جامعه مانند منعِ استعمال سیگار در اماکن عمومی است، درست است که سیگار کشیدن، عملی شخصی است، اما استعمال آن در حضور دیگران، مسبّب آسیبِ به دیگران می‌باشد. لذا کسی نمی‌تواند به چنین قانونی اعتراض نموده و آن را مخالفِ آزادیِ انسانی بداند.

هر گناهی که سبب آسیب به جامعه می‌گردد، نیز، مشمولِ همین قانون است. به عنوان مثال، گناه بدحجابی که آسیب‌های جدّی بر پیکره‌ی جامعه وارد می‌سازد، قطعاً باید مورد کنترل قرار گیرد. و این مسئله درست مانند منع مصرف دخانیات در جامعه، اصلاً با حفظ آزادیِ انسان، مغایرت ندارد.

پدر و مادری که اساساً به نوع ورودی‌ها و خروجی‌های نفسِ فرزندان‌شان توجهی ندارند، در حقیقت، او را تنها به اندازه‌ی مسائل محدود حیوانی دوست داشته و سعادت ابدی فرزندان‌شان، اهمیتی در نگاه آنان ندارد.

پدر و مادر عاقل و زیرک، کسانی هستند که خط قرمز‌های زندگی خانوادگی خود را براساس واجبات و محرماتِ خداوند ترسیم می‌کنند.

امام صادق (علیه‌السلام) می‌فرمایند:

«مَن رأى أخاهُ عَلى أمرٍ یَكرَهُهُ فَلم یَرُدَّه عَنهُ وَ هُو یَقدِرُ علَیهَ فقد خانَهُ؛ هر که برادرش را در حال ارتکاب امر ناپسندی ببیند، و بداند که می‌تواند جلوی او را بگیرد، اما این کار را انجام ندهد، خیانت نموده است».

دوست داشتن حقیقی، توجه به سلامت و سعادتِ ابدیِ دیگران است، نه کنار آمدن با هر شرایطی، به بهانه‌ی دلسوزی و محبت. هر گونه کوتاه آمدن در مقابل کسی که در حال ارتکاب منکر است و انسان احتمالِ اثر می‌دهد، قطعاً خیانت در حق او و در حق دیگران محسوب می‌شود.

علاوه بر این، کوتاه آمدن ما، سبب می‌شود، گناه او را در نامه‌ی عمل ما هم می‌نویسند، یعنی نفس ما نیز، به آن میزان، تأثیر می‌پذیرد.

ما حق نداریم، کسی را بیشتر از الله دوست بداریم و به خاطرِ محبتِ کاذبِ به او، با گناهی که مرتکب می‌شود، کنار بیاییم. اما فراموش نکنیم که ما باید فنونِ امر به معروف و نهی از منکر را بشناسیم و به هیچ وجه با تندی و یا قوانین سخت، کسی را وادار به انجام واجبات و یا ترک محرمات نماییم، زیرا قطعاً تأثیراتِ منفی آن، از نتیجه‌ی مطلوبش بیشتر خواهد بود.

فراموش نکنیم که شرط اول و اساسیِ انسان برای ورود به امر معروف و نهی از منکر، آن است که انسان، احتمالِ اثر در فرد مقابل بدهد، در غیر این صورت امر به معروف و نهی از منکر جایز نیست، و انسان باید در مورد روابط خودش با فرد مورد نظر، تجدید نظر نماید.

اما اگر انسان، احتمال می‌دهد که می‌تواند دیگران را از جهنم برهاند، و به این عمل تن ندهد، خیانتی بزرگ را مرتکب خواهد شد.

به عنوان مثال، مضرّاتِ شبکه‌های اجتماعی، امروزه گریبانگیر زندگی‌های مردم شده و حیاء و عفتِ جامعه را مورد حمله قرار داده‌اند. باید برای آگاهی مردم تلاش کنیم و آنان را از گرفتار شدن در منجلابی که زائیده‌ی دست شیطان است برهانیم... .

«والحمدلله رب العالمین»