اصل «اصالت تخصص» و قرآن کریم

خدا با زبان انسان برای انسان سخن گفته است. امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) در نهج‌البلاغه می‌فرماید:« فَتَجَلی لِخَلقِه مِن غَیرِ اَن یکوُن یری = خداوند در کتاب خودش تجلی کرد. بدون اینکه مردم او را ببینند». شما وقتی که فرمایشات و آثار یک نویسنده را می‌خوانید، مثل این است که با او ارتباط دارید، حتی اگر خودش را هم نبینید، تمام تجلی او در کتابش هست. قرآن هم تجلی لفظی خداوند است و همانند نوری است که از طرف پروردگار برای ما فرستاده شده است. «جائَکُم نُورٌ مِن رَبِّکُم= نوری از ربتان بسوی شما آمد» که با آن حقایق را ببینیم.

قرآن از اول تا آخر این اصل را صدها بار به ما تذکر می‌دهد؛ کسی حق دارد حرف بزند که علم و تخصص داشته باشد. بدون علم و تخصص کسی حق حرف زدن و راهنمایی ندارد. کسی حق ندارد برای مردم دکان باز کند و بگوید من می‌خواهم شما را راهنمایی کنم. قرآن: «قُلْ إِنَّ هُدَى اللَّهِ هُوَ الْهُدى‏= بگو فقط هدایت خدا، هدایت حقیقی است». اطلاعات تخصصی فقط در اختیار خداست. خدا خودش را معرفی می‌کند، برای اینکه تو خیالت راحت باشد و با طیب خاطر قرآن را بخوانی و عمل بکنی.

انسان‌های معصوم (علیهم السلام) خلیفه، مظهر و تجلی دیگر خدای تبارک و تعالی و تبیین کننده‌ی قرآن کریم هستند. یعنی خداوند علاوه بر کتاب آسمانی، انسان‌های کاملی فرستاده که بر تمام علوم او آگاهی دارند. برای همین هم در روایت داریم که وقتی امام زمان(علیه‌السلام) ظهور بکند،  از 27 پایه‌ی علم، که فقط دو پله آن طی شده و 25 پله علم را در تمام رشته‌­ها امام زمان که علمش را از خدا گرفته و از طرف خدا نمایندگی مجاز دارد، طی خواهد کرد.

شناخت سازنده و خالق هستی از زبان قرآن

خداوند که خالق و سازنده‌ی همه جهانیان است، در بسیاری از آیات قرآن کریم خود را معرفی می‌کند.

تعدادی از این آیات را که به معرفی پروردگار عالم می‌پردازند، می‌خوانیم:«اللَّهُ خالِقُ كُلِّ شَیْ‏ء[1]= خدا خالق همه چیز است». میلیون‌ها دانشمند و نخبه در دانشگاه‌های مختلف جهان در طول هزاران سال، مشغول مطالعات مخلوقات خداوند هستند. حال اگر بپرسیم که آیا بعد از هزاران سال تحقیق و مطالعه، علم شما کامل شده؟ هیچ کس نمی‌تواند ادعا کند که علم و شناختش کامل شده است.

جمله‌ی (اللَّهُ خالِقُ كُلِّ شَیْ‏ءٍ) را با خودتان تمرین کنید و به عنوان ذکر بگویید، خیلی ارزش دارد و خیلی سازنده است. هیچ چیز در عالم نیست که مخلوق خدا نباشد. جالب این است که قرآن می‌فرماید: خدا هم خالق شماست و هم خالق مصنوعات شماست. ما هوش، عقل، حافظه، ریاضیات و فرمول‌ها را به شما دادیم که شما بتوانید بسازید.

وقتی در مقابل چنین خدایی می‌ایستی، باید بگویی: «الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ» یعنی تمام قشنگی‌ها، حمدها، ستایش‌ها مال خدایی است که خالق کل شیء و رب العالمین است و تمام عوالم وجود را اداره می‌کند. حیات و وابستگی همه به اوست. این خدا را باید حمد کرد. در مقابلش ایستاد و با گفتن «الله اکبر» اعتراف کرد که توصیف او در توان ما نیست و او بزرگتر از آن است که در وصف آید؛ خدایی که رحمان و رحیم است. هر کس هر زیبایی و کمالی دارد همه تجلیات خداوند است و هیچ کس از خود چیزی ندارد. بعد می‌گوییم: (الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ)، وقتی اینها را در این مجموعه دیدیم و وقتی فهمیدیم او رب العالمین است، سپس نظام ابدی را یاد کرده و می‌گوییم: (مالِكِ یَوْمِ الدِّینِ)، او صاحب ابدیت و قیامت ماست. از اینجا به بعد، از غیبت به حضور می‌آییم و رو در روی خدا تازه می‌خواهیم با او حرف بزنیم و بگوییم: «إِیَّاكَ نَعْبُدُ وَ إِیَّاكَ نَسْتَعِینُ=  ما تنها تو را می‌پرستیم و چیزهای دیگر را نمی‌­پرستیم». اما متأسفانه می‌­پرستیم؛ واقعاً ما هم بت می‌­پرستیم، بت‌هایی مثلِ آدمهای دیگر، شکم، شهوت و ... را می‌­پرستیم. عبادت یعنی عبودیت. یعنی هر چه تو بگویی درست است. غیر از تو هر کس هر چه بگوید، نمی‌پذیرم. خدایا! تو که خالق کل شی هستی، تو من را راهنمایی کن و دست من را بگیر؛ زیرا فقط تو می‌توانی من را هدایت کنی. برای همین در سوره بقره آیه 120 می‌فرماید:«قُلْ إِنَّ هُدَى اللَّهِ هُوَ الْهُدى‏ = بگو فقط هدایت خدا هدایت حقیقی است». چرا؟ چون فقط هدایت خدا، به معنای واقعی هدایت تخصصی و علمی است. غیر از خدا هر کس حرف بزند، باید از او سؤال کرد که تو سازنده‌­ای یا متخصص؟

ولی متأسفانه امروز در دنیا ولایت امور و رهبری انسان ها را کسانی بر عهده گرفته‌اند که هیچ تخصصی ندارند و می خواهند برای کل کشورهای دنیا برنامه­‌ریزی کنند.

خدایی که مالک و مدبر همه ماست

خداوند تبارک و تعالی خیلی زیبا با ما حرف می‌زند. در سوره انعام آیه 102 می‌فرماید: «ذلِكُمُ اللَّهُ رَبُّكُمْ = این خداست که مالک مدبر شماست». رب یعنی مالک و مدبر. (ذلِكُمُ اللَّهُ رَبُّكُمْ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ) اله شما، معشوق و محبوب شماست.

خدایی که من را آفریده، می‌خواهد مثل خودش بی‌نهایت بشوم. برای همین، روح بی‌نهایت خودش را در من دمیده‌است. پس می‌ارزد با او دلدادگی داشته باشم. غیر از او معشوقی نمی‌تواند از من دلبری کند. این خدا خالق کل شی است. (فَاعبُدُوه) حالا این خدا را عبادت و اطاعت کنید.

آیه‌ی بعدی آیه 3 سوره فاطر است:« یا أَیُّهَا النَّاسُ اذْکُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَیْکُمْ هَلْ مِنْ خالِقٍ غَیْرُ اللَّهِ یَرْزُقُکُمْ مِنَ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ فَأَنَّی تُؤْفَکُونَ= اى مردم! نعمت‌هاى خدا را که به شما ارزانى داشته شده است به خاطر آورید؛ آیا آفریدگارى جز خدا از آسمان و زمین به شما روزى مى‌دهد؟ پس معبودى سزاوار پرستش جز او نیست. شما تا کى از حقّ بازداشته مى‌شوید و به شرک روى مى‌آورید؟». اینها سؤال هایی است که ما روز قیامت باید جواب بدهیم. خوش به حال کسی که این سؤال را همین الان جواب بدهد.

خداوند به پیامبر می‌فرماید: به آنها بگو: «قُلْ أَ فَغَیْرَ اللَّهِ تَأْمُرُونِّی أَعْبُدُ أَیُّهَا الْجاهِلُونَ[2] = بگو: پس اى بى‌خردان، آیا با وجود این که پرستش تنها شایسته اوست، از من مى خواهید غیر خدا را بپرستم؟». رفتن سراغ غیر خدا جاهلانه و سفیهانه است. «وَ مَنْ یَرْغَبُ عَنْ مِلَّةِ إِبْراهِیمَ إِلاَّ مَنْ سَفِهَ نَفْسَهُ[3] = و چه کس از آیین پاک ابراهیم روی بر می گرداند به جز مردم بیخرد؟!»

«أَ فَحُكْمَ الْجاهِلِیَّةِ یَبْغُونَ وَ مَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللَّهِ حُكْماً لِقَوْمٍ یُوقِنُونَ^[4]= پس آیا حکم دوران جاهلیت را مى‌جویند که احکام الهى را نمى‌پذیرند؟ براى مردمى که به آیات خدا یقین دارند حکم چه کسى از حکم خدا نیکوتر است؟». آیا شما دنبال احکام و دستورات و فرمول‌های جاهلیت می‌گردید؟ یعنی دوست دارید از آدم‌های جاهل حرف بشنوید؟ از آدم‌هایی که نه سازنده هستند و نه متخصص. در این آیه دارد سؤال می‌کند، شما خودتان جواب بدهید، از خدا بهتر چه کسی می‌تواند به ما دستور بدهد؟ چه کسی برای ما آیین زندگی تعیین می‌کند؟ بهتر از خدا چه کسی فرمول می‌دهد؟ به این سؤال باید پاسخ بدهیم، چون روز قیامت از ما می‌پرسند. براساس همین فرمول‌ها ما را محاکمه می‌کنند. «أَ فَغَیْرَ دِینِ اللَّهِ یَبْغُونَ[5] = آیا شما غیر از دین خدا را می‌خواهید؟». دین یعنی مجموعه اطلاعات تخصصی که از ناحیه خداوند تبارک و تعالی توسط یک انسان معصوم که مظهر خداست، آورده شده. برای اینکه سعادت دنیا و ابدیت انسان را تأمین بکند و انسان را به هدف خلقتش برساند.

«إِنَّ رَبَّكَ هُوَ الْخَلاَّقُ الْعَلِیمُ[6] = زیرا پروردگار تو همان آفریننده داناست». «خَلاَّق» یعنی (كُلَّ یَوْمٍ هُوَ فِی شَأْنٍ) یعنی لحظه به لحظه و آن به آن دارد خلق می‌کند. او خلاقی است که تخصص هم دارد. علیم است. اصل اصالت تخصص اصلی است که تمام آیات قرآن را به هم متصل می‌کند. چند بار خدا از خودش اینطوری تعبیر کرده علیم، (إِنَّهُ بِكُلِّ شَیْ‏ءٍ عَلِیمٌ)، (خالِقُ كُلِّ شَیْ‏ءٍ)، (عَلى‏ كُلِّ شَیْ‏ءٍ شَهِیدٌ) (بِكُلِّ شَیْ‏ءٍ مُحِیطٌ)، (عَلى‏ كُلِّ شَیْ‏ءٍ وَکیل). خداوند در قرآن می‌فرماید: شما وقتی دچار خطر می‌شوید، من را خوب می­بینید. این خداست، همه جا با ما هست. کنار هر شیئی هست.« إِنَّ اللَّهَ لَا یَخْفَى عَلَیْهِ شَیْءٌ فِی الْأَرْضِ وَلَا فِی السَّمَاءِ[7] = در حقیقت هیچ چیز [نه] در زمین و نه در آسمان بر خدا پوشیده نمى‌ماند». هیچ چیزی از خدا مخفی نیست، چون تجلیات و ظهورات خود خدا هستند.

این آیات با دل آدم چه کار می‌کند. سوره فرقان آیه 59 :«الَّذِی خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ وَ ما بَیْنَهُما = آن که آسمان و زمین و هر چه که بین آسمان و زمین است را خلق کرده». موضوعات دانش بشر چیست؟ یا چیزی است که روی زمین است یا چیزی است که در آسمانهاست. می‌گوید هر چه را که دارید مطالعه می‌کنید، دارید من و تجلیات من را مطالعه می‌کنید.

علی علیه‌السلام فرمود:«ما رَأیتُ شَیئَاً إلاّ رَأیتُ الله قَبلَهُ وَ مَعَهُ وَ بَعدَه= هیچ چیز را ندیدیم مگر اینکه قبلش، همراهش، و بعدش خدا را دیدم». گفتند: می‌شود خدا را ببینیم؟ حضرت فرمود: من اصلاً خدایی را که نبینم عبادت نمی‌کنم.

برو در دریا از آنجا شروع کن به دیدن خداوند، از برگ برو به عمق دریا، از پلانکتون ها شروع کن از چند هزار سال که اینها می‌مانند و نفت تولید می‌شود و سپس این نفت را استخراج کرده و در صنعت پتروشیمی از آن مواد مختلف تولید می‌کنند. آیا آدم باشعور و عاقل می‌تواند یکی از اینها را انکار بکند؟ نمی‌توانیم انکار بکنیم. این خداست. همه کسانی که دارند طبیعت را مطالعه می‌کنند و با مخلوقات خدا سروکار دارند، خدا را می­‌بینند.

دشمن شناسی/ توحید/ خدای خالق و مدبر/ قرآن/ اصل اصالت تخصص

ع ل 7

[1] - سوره زمر/62.

[2] - زمر/64.

[3] - بقره/130.

[4] - مائده/50.

[5] - آل عمران/83.

[6] - حجر/86.

[7] - آل عمران/ 5.