اشاره قرآن به رابطه مستقیم فرهنگ و اقتصاد

از مصادیق بارز این آیه، دوران ظهور حضرت مهدى (عجّل اللَّه تعالى فرجه) است كه به گفته‏ ى روایات، در آن زمان بركات از آسمان و زمین سرازیر مى‏ شود.

به گزارش تراز ، در قرآن کریم، دو نوع گشایش براى دو گروه مطرح است. از جمله این دو گروه را چنین معرفی می نماید:

۱- رفاه و گشایش براى خوبان كه همراه بركات است، «لَفَتَحْنا عَلَیْهِمْ بَرَكاتٍ».

۲- رفاه و گشایش براى كفّار و نااهلان كه دیگر همراه بركات نیست، «فَتَحْنا عَلَیْهِمْ أَبْوابَ كُلِّ شَیْ‏ءٍ».

چه بسا نعمت‏ها، ناپایدار و سبب غفلت و غرور و طغیان باشد. خداوند، این رفاه و گشایش كفّار را وسیله‏ ى مهلت و پرشدن پیمانه آنان قرار داده است. بنا بر این به هر نعمت ظاهرى نباید دل خوش كرد، زیرا اگر این نعمت ها براى مؤمنین باشد، مایه‏ بركات است، و اگر براى كفّار باشد، ناپایدار و وسیله‏ قهر الهى است.

در آیه ۹۶ سوره اعراف می خوانیم:

«وَ لَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرى‏ آمَنُوا وَ اتَّقَوْا لَفَتَحْنا عَلَیْهِمْ بَرَكاتٍ مِنَ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ وَ لكِنْ كَذَّبُوا فَأَخَذْناهُمْ بِما كانُوا یَكْسِبُونَ.»
«و اگر مردم شهرها و آبادی ها ایمان آورده و تقوا پیشه كرده بودند، قطعاً (درهاى) بركات آسمان و زمین را بر آنان می گشودیم، ولى آنان (آیات ما را) تكذیب كردند، پس ما هم به خاطر عملكردشان آنان را (با قهر خود) گرفتیم.»
***
سه نکته:

* علت اصلی تاخیر در برآورده نشدن حاجات

امام صادق علیه السلام فرمودند: «گاهى بنده ‏اى از خداوند حاجت و تقاضایى دارد و خداوند دعایش را مستجاب مى‏كند و مقرّر مى‏ شود تا مدّتى دیگر برآورده شود. امّا پس از آن، بنده گناهى را انجام مى‏ دهد كه موجب برآورده نشدن حاجتش مى‏ شود.» (تفسیر اثنی عشرى)

** مصداق بارز آیه دوران ظهور است

از مصادیق بارز این آیه، دوران ظهور حضرت مهدى (عجّل اللَّه تعالى فرجه) است كه به گفته‏ ى روایات، در آن زمان بركات از آسمان و زمین سرازیر مى‏شود. (تفسیر نور الثقلین) در روایات به باران های فراوان در آن دوران، میوه های جدید و دیده نشده و سایر نعمت های الهی است.

*** رابطه مستقیم فرهنگ و اقتصاد

مطابق فرمایش آیه رابطه بین فرهنگ و اقتصاد رابطه ای دو سویه و مستقیم است. یعنی سرمایه گذارى روى فرهنگ و معنویّت جامعه، بازده اقتصادى هم دارد. زیرا فرموده است ایمان و تقوا نتیجه اش برکات آسمانی و زمینی است. از طرفی در آیه لام تاکید در ابتدای «لَفَتَحْنا» نشان از حتمی بودن نزول برکات دارد. پس باید وعده‏ هاى الهى را جدّى بگیریم.