از دعای مظلوم بترسید که سوار بر ابرهاست

در ادامه بحث ظلم، دعای مظلوم مورد بررسی قرار می گیرد. روایات متعددی وجود دارد که از نفرین مظلوم بپرهیزید. یعنی مراقب باشیم آگاهانه و عامدانه به کسی ظلم نکنیم تا مشمول نفرین مظلوم نشویم.

نبی اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرماید: «اتَّقُوا دَعْوَةَ الْمَظْلُومِ فَإِنَّهَا تُحْمَلُ عَلَى الْغَمَامِ فَیَقُولُ اللَّهُ تَبَارَكَ وَتَعَالَى وَعِزَّتِی وَجَلَالِی لَأَنْصُرَنَّكِ وَلَوْ بَعْدَ حِینٍ= از دعای ستم دیده بترسید. زیرا چنین دعایى بر ابرها سوار است و خداوند به او می فرماید به عزت و جلالم قسم حتما من تو را کمک می کنم حتی اگر بعد از مدتی بگذرد». منظور از این که می فرماید دعای مظلوم بر ابر سوار است، یک تشبیه تا ما بفهمیم دعای مظلوم به خدا می رسد. همان طور که ما در دعاهایمان می خوانیم: «یا الله». این دست بالا بردن و بالا را نگاه کردن، به خاطر این است که ما یک قدرت بالاتر از خودمان را صدا می زنیم. یک قدرت قاهر که بر ما غلبه دارد. وگرنه حضور خدا در همه جا یکسان است. این طور نیست که الله در یک جا حضور بیشتری داشته باشد و در جای دیگر حضور کمتر. الله هستی مطلق است و همه جا را پر کرده است.

حضرت فرمودند: «خداوند می فرماید به عزت و جلالم قسم حتما من تو را کمک می کنم، حتی اگر بعد از مدتی باشد»،

خداوند به دو اسم عزت و جلالش قسم می خورد. عزت یعنی نفوذناپذیری. اگر کسی گفت: به عزتم برمی خورد یا ذلیل شدم، یعنی شکسته شدم، اما وقتی که موجودی استحکام داشته باشد و غیرقابل شکست باشد، به او «عزیز» می گویند.

خداوند اسماء جمالی و جلالی دارد. آنجایی که پای شکوه، عظمت، انتقام به میان می آید، اسماء جلالی را می گویند. مثل اسم منتقم، اسم عزیز. اما اسم هایی که از منشأ رحمت و مغفرت و رأفت و کرم و مهربانی خداوند است، اسماء جمالی می گویند. مانند اسم های رحمان و رحیم.

در این روایت، خداوند هم به عزتش قسم خورده و هم به جلالش که اگر مظلومی دعا کند، حتما کمکش می کنم، حتما به داد مظلوم می رسم و انتقامش را می گیرم حتی اگر بعد از مدتی باشد. این دیرتر انتقام گرفتن بنابر مصالحی است که ما نمی دانیم. البته گاهی هم ممکن است زودتر این انتقام گرفته شود.

ظلم هائی که فرزندان به پدر و مادرشان می کنند، خدا می تواند در همان لحظه ی نفرین پدر و مادر یا حتی نفرین همسر را اجابت کند. ولی ممکن است انسان به خاطر این نفرین ها پشیمان شود. از این رو، خداوند اجابت این گونه دعا ها را تاخیر می اندازد، اما ردخور ندارد و بلآخره مستجاب می شود. بنابراین، پیامبر می فرماید: از دعای مظلوم بپرهیزید. چون قطعا خدا اجابتش می کند و در یک جا دامن انسان را می گیرد. این یک قاعده است و استثنا هم ندارد.

 به عنوان مثال، در قانون نیوتن داریم که اگر شما مقدار نیرویی به شیئی وارد کنید، همان مقدار نیرو هم به شما وارد می شود. اگر مشتی به سنگ بزنیم، اول دست خودمان آسیب می بیند. ظلم هم این گونه است. فرقی نمی کند که طرف مقابل؛ همسرت، برادرت، پدرت، مادرت، یا دوستت باشد. وقتی ظلم کنی، به خودت برمی گردد. این قاعده در قرآن نیز آمده است آن جا که خداوند می رماید: «إِنْ أَحْسَنتُمْ أَحْسَنتُمْ لأَنفُسِکمْ وَإِنْ أَسَأْتُمْ فَلَهَا[1]= اگر نیکی و احسان کردید، به خود کرده‌اید و اگر بدی و ستم کردید، به خود کرده‌اید». اگر محبتی هم به کسی می کنید اولین دریافت کننده اش خودتان هستید.

گاهی ظلم کردن آنقدر خطرناک می شود که فرد با لذت اذیت می کند، شکنجه می دهد و با آبروی کسی بازی می کند. اما چون دچار خودفراموشی است، متوجه نمی شود که اثر این کارها به خودش برمی گردد.

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند: « اِتَّقُوا دَعوةَ المَظلومِ؛ فإنّها تَصعَدُ إلى السماءِ كأنَّها شَرارَةٌ= از دعاى ستم دیده بترسید. زیرا این دعا همچون شراره اى به آسمان بالا مى رود». 

ممکن است خیلی از دعاها برای بالارفتن و شنیده شدن موانع داشته باشد. اما دعای مظلوم این طور نیست. حتما شنیده می شود و اجابت می شود.

از  دعای مظلوم بترسید حتی اگر کافر باشد

ما حق نداریم بگوییم چون فلان کس کافر است و هم کیش شما نیست، اذیتش کنیم و هرچه دلمان خواست به او بگوییم. مثلا مسخره اش کنیم و شخصیتش را له کنیم و به او ظلم کنیم. کافر هم چون یک انسان است، پس جاودانه است. اصلا حق نداریم به او ظلم کنیم. چون او هم قیامتی دارد. در حکومت خدا حق دارد و اگر در این حکومت به او ظلم شود، خداوند حق او را از ظالم می گیرد. ما حتی به یک حیوان هم نمی توانیم ظلم کنیم، حتی اگر حیوان وحشی باشد.

برای همین است که حضرت می فرمایند: «اتَّـقُوا دَعـوَةَ المَظلومِ وإن كـانَ كافِرا فإنّهُ لَیسَ دُونَهُ حِجابٌ= از دعای مظلوم بترسید حتی اگر طرف کافر باشد. زیرا هیچ چیزى جلوی دعاى مظلوم را نمى گیرد».

 امام صادق (علیه السلام) با یکی از صمیمی ترین دوستانش در بیرون از شهر می رفتند. آن دوستش خدمتکاری داشت. برحسب اتفاق کاری کرد که باعث ناراحتی دوست امام شد. در این هنگام دوست امام به مادر آن خدمتکار فحش داد. حضرت انگار چیز تعجب آور شنیده باشد فرمود: تو به مادر او فحش دادی؟ گفت: آقا مادرش کافر است، مسلمان که نیست. حضرت فرمود: تو حق نداشتی به مادر او ناسزا بگوئی. در روایت داریم حضرت تا آخر عمر با او صحبتی نکرد.

متاسفانه در بین ما مسلمان ها و شیعیان بعضی ها به راحتی از دهانشان حرف هایی خارج می شود که بسیار خطرناک است. مثلاً مادرفلان، خواهرفلان، پدرفلان، نسبت های ناروائی به همدیگر می دهند. اینها همه عواقب بدی به دنبال خواهد داشت و باعث سنگینی اعمال انسان می شود.

بنابراین، از نفرین مظلوم بپرهیزید حتی اگر کافر باشد. زیرا هیچ چیز حجاب و مانع دعای مظلوم نیست ودقیقا به هدف می خورد.

ظلم به مردان و زنان جامعه امروزی

گاهی انسان حرمت شوهر یا زنش را دارد. چون می ترسد با خانواده ی همسرش رو به رو شود. اما وقتی فرصتی مهیا شد مثلا مادرشوهر یا پدرشوهر از دنیا رفتند، شروع به ظلم و اذیت و آزار  می کند. هر کار دلش می خواهد با همسرش می کند.

 احمق است که فکر کند حالا چون همسرش کسی را ندارد، می تواند ستم کند. در حالی که او حامی قدرتمندی چون خدا را دارد.

امروزه که بعضی شرکت ها یا سازمان ها می دانند که بازار شغل کساد است و مردم دنبال شغل هستند، از نیروی انسانی کمال سوءاستفاده را می کنند. حق شان را کامل پرداخت نمی کنند، یعنی به جای این که سه میلیون به عنوان دستمزد به او بدهد، یک میلیون می دهد. چون می داند او ناچار است و این کار را قبول می کند. این هم به نوعی ظلم محسوب می شود. یکی از کسانی که قربانی این ظلم ها می شوند، خانم ها هستند.

به خانم ها کار می دهند ولی به آقایان کار نمی دهند. در حالی که بر آقایان شرعاً و قانوناً نفقه ی خانواده واجب است. اگر قرار باشد به کسی کار بدهند، باید مردان را در اولویت قرار بدهند. ولی می بینید که زنان بیشتر جذب کار شده اند و بسیاری از مردها بیکار مانده اند یا درآمدی ندرند که بتوانند خانواده را تأمین کنند. در نتیجه از چشم زن و خانواده افتاده اند و خانواده ها از هم پاشیده شده است. اینها هم ظلمی است که در حق مردان می شود.

از طرفی هم می بینیم به زن ها هم ظلم کرده اند. برخی شرکت ها می گویند: من  چرا مردی استخدام کنم که حقوق بیشتری بدهم. زن استخدام می کند و نصف قیمت هم به او دستمزد می دهم. همه جای دنیا این گونه است. همه جای دنیا زن نیروی مفت کاری است. کمتر به او می دهند. چون نفقه گردنش نیست. در حالی که ارزش کار این زن به اندازه ارزش کار مرد بوده و چه بسا دقتش، وجدان کاری و انضباطش از کار یک مرد بیشتر است. اینها مصادیق ظلمی است که در جامعه ما انجام می شود.

دامنه ظلم وسیع و فراگیر است. ما هم به شکل های مختلفی در زندگی و ارتباط با دیگران ظلم می کنیم. خیلی وقت ها ظلم هایمان به یک باور و فرهنگ تبدیل  شده و اصلا هم حواسمان نیست که ظلم می کنیم. فرقی نمی کند کجا و نسبت به چه کسی باشد. ظلم، ظلم است.

 از علی علیه السلام سوال کردند: «كَم بینَ الأرضِ و السَّماءِ؟= بین زمین و آسمان چقدر مسافت است؟» حضرت در پاسخ فرمودند: «بینَ السَّماءِ و الأرضِ مَدُّ البَصَرِ و دَعوَةُ المَظلومِ= میان آسمان و زمین به اندازه كشش نگاه و دعاى ستمدیده فاصله است». کسی که مورد ظلم واقع شده، برای نجات از ظلم، به آسمان نگاه می کند و دعا می کند، ‌یعنی توقع دارد خدا به او کمک کند. پس دعای مظلوم به آسمان می رود و حتما اجابت می شود.

اگر  حیوانی هم از ما کمک بخواهد، باید کمکش کنیم. ممکن است در قیامت هیچ کدام از اعمال ما به درد نخورد جز کمکی که به یک حیوان کرده باشیم. مثلا غذایی به او داده باشیم که همین  کمک کردن، برای انسان بس است، چون تاثیرگذار است. به فرموده قرآن همه چیز در نماز هستند و تسبیح دارند. «كُلٌّ قَدْ عَلِمَ صَلَاتَهُ وَتَسْبِیحَهُ[2]= همه موجودات به نوع نماز و به تسبیح و ثنای خاص خود برای خدا مشغول هستند». همه ی موجودات در عالم هستی عبادت آگاهانه دارند و می دانند چه می کنند. برخلاف خیلی از مردم که به درگاه خدا تسبیح و صلات ندارند، یا اگر دارند آگاهانه نیست. اما حیوانات همه آگاهانه نماز می خوانند نه غریزی. حیوانات اگر در حق ما دعائی بکنند، دعایشان مستجاب است.

نتیجه آنکه مراقب رفتارهایمان باشیم. زیرا گاهی غیرآگاهانه و غیرعامدانه ظلم می کنیم، یعنی می دانیم که نباید در حق کسی ستمی داشته باشیم، اما گاهی هم آگاهانه ظلم می کنیم. باید دعا کنیم، گریه کنیم، تضرع داشته باشیم و از خداوند بخواهیم که ما را از این گونه ظلمها نجات بدهد.

[1] . سوره اسراء/آیه 7.

[2] . سوره نور/آیه 41.