ارزش زیبائی انسان در گرو کرامت انسانی اوست، نه ظواهر بدنی

چه بسیارند افرادى كه شخصیتشان بسته به اتو و دكمه لباسشان یا رنگ و جنس پارچه آن است. چه بسیار افرادى كه شرافتشان در جیبشان و یا در بانك‏هاست و یا بسته به سنگ خانه و لوستر و مبلمان منزلشان است و بدون این‏ها احساس خوارى و بى‏شخصیتى مى‏ كنند!  امام على (ع) فرمود: «ثروت جاهل در مال و آرزویش است.» اما دارایى واقعى انسان كمال اوست كه همیشه همراه اوست و او را از غیر، بى ‏نیاز مى‏ كند و لزومى ندارد كه براى كسب آبرو و جلب نظر دیگران از سنگ، آهن، پارچه، پودر، آب، رنگ، پول و... كمك بگیرد.

امام صادق (علیه السلام) در كلامى گهربار و جامع درباره «لباس ظاهر» مى ‏فرماید: «لباس ظاهر نعمتى است از خداوند تعالى كه با آن عورت انسان پوشیده مى‏ شود و این لباس كرامتى است كه خداوند به وسیله آن، فرزندان آدم را گرامى داشته است؛ كرامتى كه غیر آن‏ها [بنى ‏آدم] را به آن گرامى نداشته است و این لباس، براى مؤمنین وسیله اداى واجبات است و بهترین لباس تو لباسى است كه نه تنها تو را از خداوند غافل نكند، بلكه تو را به شكر او و یاد او و طاعت او نزدیك سازد و تو را به خودپسندى، ریا، آراسته نشان دادن، مباهات كردن و تكبّر و تفاخر دچار نسازد؛ پس به درستى كه این صفات، آفات دین و موجب سنگدلى هستند.»

این‏ها یك سلسله مراتب حیوانى و گیاهى هستند كه البتّه مى ‏توانند و باید وسیله ‏اى براى كسب كمالات عالى انسانى قرار گیرند. لذا ارزش وسیله ‏اى و مقدمه‏ اى دارند، نه ارزش اصیل و غایى؛ یعنى اگر از آن‏ها در جهت رسیدن به شرافت انسانى و ارزش‏هاى واقعى بشرى استفاده شود، خوب و مبارك هستند؛ اما اگر منجر به محدودیّت رشد قواى انسانى و توقف انسان در حد كمالات گیاهى و حیوانى گردند، نامبارك، مُضر و بد هستند. پس ثروت، زیبایى، قدرت بدنى، خانه بزرگ و مجلل، اتومبیل و... با این‏كه همه از نعمت‏ هاى خداوند هستند، هم مى ‏توانند وسیله ‏اى براى رشد و ارتقاء انسان به مدارج عالى انسانى باشند و هم مى‏ توانند وسیله سقوط انسان به ورطه حیوانیّت قرار گیرند.

اگر در اسلام با شهرت لباس، با شهرت مَركب (وسیله نقلیه) و... مخالفت شده، براى این است که برخی افراد، یك ارزش حیوانى را مقدمه قرار می دهند برای کسب ارزش انسانی؛ مثلاً با پوشیدن لباس شیك و یا آرایش موى سر و صورت و... احساس برترى شخصیت و ارزش بیشتر نسبت به دیگران مى‏ كند؛ حال آن‏كه هیچ‏ یك از این‏گونه امور، دلیل شرف انسانى و برتر بودن شخصیت كسى نیست. در واقع كسى كه ارزش خود را به زیبایى چهره یا ثروت و یا لباس زیبا و... مى ‏داند، دچار سراب و خیال‏هاى باطل شده است. پس باید از كمالات گیاهى و حیوانى كه همه از نعمت ‏هاى خدا هستند، استفاده كرد؛ ولى این استفاده نباید مانع استفاده از كمالات معنوى و فوق حیوانى شود؛ زیرا در این صورت است که این نعمت‏ ها مقدمه‏اى براى طغیان و سقوط در منجلاب آلودگى ‏ها خواهند شد.

برگرفته از کتاب در و صدف