اخلاق اجتماعی کلیدی ترین نیاز فرهنگی جامعه امروز

به گزارش منتظران منجی از خبرگزاری شبستان از قم، جایگاه و اهمیت اخلاق در زندگی اجتماعی تا بدان جاست كه حتی عمل كردن به قوانین و مقررات اجتماعی نیز بدون پشتوانه اخلاق ممكن نیست و اخلاق، بهترین ضامن اجرای قوانین و مقررات است. ازاین رو، مباحث اخلاقی، از مهم ترین هدف های ارسال پیامبران به شمار می رود و بدون آن، نه دین برای مردم مفهومی خواهد داشت و نه دنیای آنها سامان می یابد.از این رو اخلاق مهم‌ترین و اساسی‌ترین رکن در روابط اجتماعی محسوب می‌شود، به طوری که پیامبر اکرم(ص) فرمودند، «انما بعثت لاتمم مکارم الاخلاق». براستی که من برای به کمال رساندن مکارم اخلاق مبعوث شدم.درهمین راستا گفتگویی با پژوهشگران حوزه و دانشگاه انجام داده ایم که در پی می آید.

حجت الاسلام ابوالفضل ساجدی عضو هیت علمی موسسه امام خمینی(ره) با اشاره به  تعریف اخلاق اجتماعی و رعایت آن در اجتماع گفت: اخلاق اجتماعی در شرایط جاری یکی از کلیدی ترین نیازهای جامعه اسلامی است که باید نسبت به آن توجه ویژه ای داشت.

عضو هیت علمی مؤسسه امام خمینی(ره) تصریح کرد: فقدان حکومت اسلامی وعدم حاکمیت اسلامی خود بخود زمینه غفلت از بعد اجتماعی را فراهم آورده است به این جهت بحث اخلاق اجتماعی مورد توجه نبوده است.

حجت الاسلام ساجدی اظهارداشت: در دوران حاضر بخش مهمی برای شناسایی و بهبود بحث اخلاق اجتماعی در فضای حقیقی و مجازی دنبال می شود.

وی یادآور شد: آنچه امروز باید مورد کنکاش قرار گیرد بحث اخلاق اجتماعی است که به عنوان امری مهم به سبک زندگی انسان پیوند خورده است یعنی اگرما اخلاق اجتماعی راآسیب شناسی کنیم وبه یک نظام مطلوب دست پیداکنیم خود بخودسبک زندگی مااسلامی خواهد شد.

عضو هئیت علمی مؤسسه امام خمینی(ره) خاطر نشان ساخت:اخلاق از بعد اسلام یک بخش مهم را تشکیل می دهد و تضمین کننده سلامت فرد و جامعه است و موفقیت در این راستا در سایه توجه به خدا و خویشتن است.

عضوهئیت علمی مؤسسه امام خمینی (ره)خاطر نشان ساخت: مهمترین عوامل هدایت فرهنگی جامعه نوع فعالیتهای افراد درفضای جامعه است که می تواند درکنارفواید آثارجبران ناپذیری نیز داشته باشد وباید برای دستیابی به نتیجه ای درست درراستای ارتباط افراد درفضای مجازی مرز میان فضای حقیقی و فضای مجازی را ایجاد کنیم.

اخلاق اصلی ترین رکن تثبت فرهنگ در جامعه اسلامی

حجت الاسلام محمد رضا ضمیری عضو هئیت علمی دانشگاه پیام نور قم نیز گفت: اخلاق اجتماعی به عنوان اصلی ترین رکن تثبت فرهنگ در جامعه اسلامی است که رعایت این اصل مهم اخلاقی می تواند جامعه واجتماع ارتباطی مردم با یکدیگرراازبروزآسیبهای جبران ناپذیررفتاری و گفتاری در سایه بی اخلاقی اجتماعی حفظ کند.

وی ادامه داد: اخلاق اجتماعی در واقع می خواهد  بگوید در میان رفتارهای  افراد با یکدیگر  روح اجتماعی و کرامت افراد باید رعایت شود.

وی اظهار داشت: در جامعه حاضر که شبکه های اجتماعی فراوانی از جمله وایبر، وات ساپ، تانگو، لاین و....به صورت بسیارفعال و گسترده دایره ارتباطی جمعیت کثیری از افراد جامعه را به دست گرفته است که باید توجه داشته باشیم این شبکه های مجازی هر چند نقش مؤثری درتعامل ارتباط با دیگران ایفامی کنند اما می تواند آسیبهای جبران ناپذیری براخلاقیات رفتاری جامعه وارد سازد.

توجه به مکارم اخلاقی جامعه را به مدینه فاضله تبدیل می کند

حجت الاسلام عزت الله مرتضایی مدیر گروه قران مرکز تحقیقات  کامپیوتری نور نیز ، با اشاره به تاکید و اهمیت اخلاق اجتماعی در قرآن و روایات گفت: اخلاق یعنی خوی و سرشت که در حقیقت و باطن انسان وجود داشته و دارد  و به صورت ظاهری نسیت یعنی  خلق و خوی یک مسلمان باید طوری باشد و به مرحله ای رسیده باشد که نخواهد و نتواند مرتکب اشتباه شود.

وی افزود: دین اسلام کاملترین دین است  که در اختیار بشر است  و با سایر ادیان از جمله مسیحیت و یهودیت  قابل مقایسه نیست  و این امر به جهت جامعیت است که دین اسلام دارد.

وی افزود: یک فرد برای دستیابی به مکارم اخلاقی باید اصل غیبت نکردن، سوءظن و عیب جویی دیگران را در خلق و خوی خود داشته و به آن رسیده باشد چرا که اگر فردی بتواند این خصوصیات رفتاری و اخلاقی را در وجود خود و جامعه نهادینه سازد یقینا جامعه ای همچون مدینه فاضله خواهیم داشت.

مدیر گروه قرآن مرکز تحقیقات کامپیوتری نور اظهار داشت: اهمیت حفظ مکارم اخلاقی آنچنان دارای ارزش و جایگاه مهم تربیتی و رفتاری است که در سوره های  حجرات، مومنون، نور و نحل مکارم اخلاقی به صورت برجسته عنوان شده است.

جامعه باید برای فرهنگ سازی اخلاق از مدل اخلاق اسلامی در جامعه استفاده کند

حجت الاسلام احمد زادهوش معاون پژوهشی پژوهشکده حج و زیارت،نیز با اشاره به اهمیت اخلاق اجتماعی در شخصیت ظاهری افراد جامعه گفت:  اخلاق همان شکل باطنی انسانهاست چطور اگر شکل ظاهری آدمها زشت و کثیف و نامرتب باشد مشمئز کننده است و دیگران را از اطراف انسان فراری می دهد؟ شکل باطنی انسان نیز که همان شاکله، شخصیت و اخلاق است که همواره مود توجه قرار می گیرد.

وی افزود: گرچه این شکل به چشم دیده نمی شود ولی با تعاملات اجتماعی ، این صورت باطنی پیدا می شود و اگر چهره زشت باشد ،ناموزون و  آراسته نباشد منفور می شود، روابط دیگران با او سرد و خشن می شود او را نمی پذیرند دعوا می شود این آدم طرد می شود و طبعا می خواهد انتقام بگیرد و همین امر سبب می شود همه از هم فرار کنند.

معاون پژوهشی  پژوهشکده حج و زیارت یادآور شد: وقتی در جامعه امروز پوستر هایی از زیباترین مدل ها و چهره های زیبای اخلاقی را بلد کنند، همانطور که دیگران عکس و فیلم و پوستر شخصیت های غربی را درست میکنند و مدل پاییز و بهارش را نو به نو ارائه میدهند، باید چهره ی زیبا و مدل دلنشین جوان خوش اخلاقی را که فداکاری – خداخواهی – مهر و وفا- وقار و حیا – صدق و صفا جوری به او زیبایی بخشیده که با یک نگاه دل همه را میبرد در آینه ی رسانه و فیلم و کلیپ و بیلبورد و عکس و .... به جامعه نشان داده شود.

حجت الاسلام زادهوش  گفت: اگر در جامعه دینی و اسلامی مردم شیفته ی چنین مدل اخلاق مدار اجتماعی شدند دیگه لازم نیست شیرینی و شربت بدید تا جمع بشن، سور و شام بدید تا بشنوند،کتاب مجانی و سی دی رایگان پخش کنید تا جامعه اصلاح بشه، خود آنها تلاش می کنند  تا با بهره مندی از اخلاق زیبا شوند، انوقت قبل از اینکه از خونه بیرون بروند ساعت ها روخودشون کار میکنن تا زیبا شوند و بتوانند با زیبایی باطنی و ظاهری تاثیر گذاری بالایی داشته باشند.

حفظ ارزشهای دینی و اعتقادی درایجاد و رعایت اخلاق اجتماعی جامعه اثر گذار است

حجت الاسلام حفیظ الله فولادی عضو هئیت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه نیز افزود: اخلاق درحوزه روابط اجتماعی به دوبخش رفتار شخص با خود و رفتار شخص با جامعه تقسیم می شود یعنی درمقطعی فرد در حوزه رفتار شخصی خود طرف مقابلی ندارد ومی تواند مسئله ای را رعایت کند یا خیر و درمقطعی دیگر با حضور درجامعه مستلزم رعایت مواردی که باید به آن توجه داشته باشد.

وی ادامه داد: اخلاق ناظر بر رعایت است و انسانی که درجامعه رشد یافته باشد همواره خود را ملزم به رعایت قوانین و اخلاق در جامعه می داند چرا که در جامعه یک سلسه قواعد بایدها، نبایدها وهنجارهایی است که به عنوان الگوی رفتاری درجامعه پیش آمده و مطرح می شود.

عضو هئیت علمی پژوهشگاه حوزه دانشگاه اظهار داشت: حفظ ارزشهای دینی و اعتقادی درایجاد و رعایت اخلاق اجتماعی درجامعه اثر گذاراست  که از نظر جامعه خانواده کوچکترین نهاد اجتماعی است و به جهت شکل گیری اخلاق فردی واجتماعی انسان ازاین نهاد دارای اهمیت ویژه ای است و باید برای پایداری نظام اخلاقی در جامعه به آن توجه داشت.

بهره مندی از سیره پیامبرو اهل بیت (ع) ارزشمندترین الگوی رفتاری واخلاق اجتماعی در جامعه است

حجت الاسلام سید مسعود میر سالاری مدیر گروه ادبیات مرکز کامپیوتری علوم اسلامی نور نیز به نقش ادبیات گفتاری در تثبیت اخلاق اجتماعی اشاره کرد وگفت: بحثی که امروزه در جامعه ما مطرح است سخن گفتن و اداب گفتاری است که به عنوان یک هنجاردر جامعه عنوان می شود.

وی افزود: یکی از ناهنجاری های ادب سخن گفتن است، در آموزه های دینی سفارش شده است اگر ما اخلاق پیامبر را به عنوان الگو توجه داشته داشته باشیم پیامبراکرم(ص) درخرید وسائل خانه برای خرید خانه، با بزرگ و کوچک خرد و کلان یکسان برخورد می کردند وهمواره ابتدا به سلام بودند که این امر درآموزه های دینی بسیارسفارش شده است.

مدرس حوزه و دانشگاه ابراز داشت: خوشبختانه زیرساختهای لازم فرهنگی و ادبی در راستای ترویج اخلاق اجتماعی در جامعه ما وجود دارد چرا که در هزارو یکصد سال پیش فردی متولد شده و با زبان ساده و ادیبانه شعر سروده است که این امر نشان از زیرساختهای کهن ادبیات وزبان فارسی است که باید با بهره گیری ازاین میراث ادبی ارزشمند اخلاق فردی و اجتماعی را درجامعه گسترش دهیم.

مدیر گروه ادبیات مرکز کامپیوتری علوم اسلامی نور  تصریح کرد: جامعه دینی ما علاوه برفرهنگ غنی ادبیاتی خود میراث گرانبهایی از پیامبر اکرم و اهل بیت (ع) دارد که بهترین وارزشمندترین الگوهای رفتاری واخلاق اجتماعی هستند که محدود به عصرو زمان دوره ای خاص نمی باشد و می توان از سیره اخلاقی آنان در تمام جنبه های رفتاری و گفتاری و تثبیت فرهنگ اخلاق اجتماعی در جامعه دینی و اسلامی بهره مند شد.

پیاده کردن اخلاق اجتماعی در جامعه نیازمند عزم همگانی است

مهدی محدث محقق و پژوهشگر علوم دینی نیز با اشاره به اهمیت و جایگاه اخلاق درجامعه و تاثیر آن بر زندگی گفت:  اخلاق اجتماعی در جامعه هنجارهایی است که  باعث ثبات جامعه شده و به آن پرداخته می شود.

وی افزود: اگر بخواهیم بدانیم این هنجارها چیستند باید به گونه های مختلف اخلاق در جامعه با دقت توجه داشته باشیم.

کارشناس مذهبی کتاب ادامه داد: تواضع، عفو وگذشت، ایثارگری، رازداری، وفای به عهد و صله ارحام و.... از جمله ارزشهای مهم اخلاق اجتماعی در جامعه است.

محقق و پژوهشگرعلوم دینی افزود: بهترین و مهمترین شیوه در رعایت اخلاق اجتماعی وجوب سیره اهل بیت و ائمه معصومین (ع) است که میتواند به عنوان الگوی مهم تربیت و اخلاق در جامعه بهره مند شد.

وی عنوان کرد: فقه شیعه یک فقه پویا است که برای همه موارد اخلاقی درجامعه دستورالعملهایی براساس قرآن و سیره اهل بیت(ع) دارد که اگربخواهیم جامعه ای پویا ودارای اخلاق داشته باشیم باید این سیره و روش را در جامعه پیاده سازیم.

محقق و پژوهشگر علوم دینی گفت: برای ازبین بردن این هنجارهای نامتناسب در جامعه و پیاده کردن اخلاق اجتماعی نیازمند یک عزم همگانی هستیم و افراد نیز باید در رابطه با یکدیگر از افراد بخیل، فاسق، ترسو، نادان، احمق و ...که در انسان تاثیر منفی می گذارد دوری کنند.