آیا یاران اصلى امام زمان(عج) عصاره تاریخند؟

انقلابى بزرگ و جهانى نیازمند رهبران و مدیرانى لایق، کارکشته، وارسته و پرتوان است که هم پیروزى‏‌اش تأمین شود و هم اهداف و برنامه‏‌هاى فراگیر آن تحقق یابد، بستر زمان و تاریخ، دروازه ورودى انسان‏‌ها به دانشگاه مهدوى است؛ دانشگاهى که در آن ملیت و قومیت، مذهب، نژاد، مقطع زمانى و... مطرح نیست؛ بلکه فراملى، قومى، نژادى و انسانى است. براین اساس قیام مهدوى به حدى گسترده و فراگیر است که در قلمرو آن، همه ملیت‏‌ها و گروه‏‌ها - از گذشته تا حال و آینده - حضور دارند و حتى ملائکه الهى نیز در آن به ایفاى نقش مى‏‌پردازند.
پس از آنجایى که در میان یاران حضرت، پیامبران و اولیاى الهى(چون عیسى، یوشع، خضر، اصحاب کهف و...) و هم از اصحاب پیامبر اسلام(ص) و امیرمؤمنان(ع)(چون سلمان و مالک، ابوذر و...) حضور دارند، مى‏‌توان گفت آنان عصاره تاریخ خواهند بود. علاوه بر آن که خود حضرت مهدى(عج) ادامه دهنده راه همه پیامبران و اوصیا و دارنده همه سنن و مواریث آنان است؛ به طور طبیعى یارانش نیز دارنده این میراث گرانبها خواهند بود.
البته در مجامع روایى بر 313 یار خاص آن حضرت تأکیدات ویژه‏‌اى شده و اوصاف و خصلت‏‌هایى براى آنان شمارش شده است که نشان مى‏‌دهد واقعاً آنان انسان‏‌هاى برتر، شایسته و برگزیده هستند و توان انجام این مأموریت بزرگ الهى را دارند.
*اوصاف یاران در قرآن‏
در قرآن آیاتى وجود دارد که ویژگى‏‌هاى برشمرده آن‌ها را مى‏‌توان بر یاران خاص حضرت مهدى(عج) تطبیق داد و در بعضى از روایات نیز بیان شده که این آیات در مورد مهدى(عج) و اصحابش باشد؛ از جمله مى‏‌فرماید: «‏یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا مَنْ یَرْتَدَّ مِنْکُمْ عَنْ دِینِهِ فَسَوْفَ یَأْتِی اللَّهُ بِقَوْمٍ یُحِبُّهُمْ وَ یُحِبُّونَهُ أَذِلَّةٍ عَلَى الْمُؤْمِنِینَ أَعِزَّةٍ عَلَى الْکافِرِینَ یُجاهِدُونَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَ لا یَخافُونَ لَوْمَةَ لائِمٍ ذلِکَ فَضْلُ اللَّهِ یُؤْتِیهِ مَنْ یَشاءُ وَ اللَّهُ واسِعٌ عَلِیمٌ»(1)؛
براساس این آیه خداوند در آینده جمعیتى را براى حمایت دین بر مى‏‌انگیزد و اوصاف کسانى را که باید این رسالت بزرگ را انجام دهند، چنین شرح مى‏‌دهد:
1-  آنان عاشق خدا بوده و جز به خشنودى او نمى‏‌اندیشند، هم خدا آن‌ها را دوست دارد و هم آنان خدا را دوست دارند.
2- در برابر مؤمنان خاضع و فروتن هستند.
3- در برابر ستمکاران قدرتمند هستند.
4-  جهاد در راه خدا برنامه همیشگى آنهاست.
5-  ثابت قدم بوده و از ملامت کنندگان باکى ندارند.
در پایان مى‏‌فرماید: «به دست آوردن این امتیازات (علاوه بر کوشش شخصى)، مرهون فضل الهى است که به هر کس شایسته باشد، داده مى‏‌شود. «ذلِکَ فَضْلُ اللَّهِ یُؤْتِیهِ مَنْ یَشاءُ وَ اللَّهُ واسِعٌ عَلِیمٌ».
در روایتى از امام صادق(ع) اوصافى براى یاران حضرت مهدى بیان شده که با اوصاف مذکور در آیه هماهنگ است.(2)
به طور کلى مى‏‌توان اوصاف، و ویژگى‏هاى یاران خاص حضرت را در روایات چنین شمارش کرد.
*اوصاف یاران در حدیث‏
-شناخت عمیق نسبت به خدا
امام صادق(ع) مى‏‌فرماید: «در قلوب آنان (یاران مهدى)، نسبت به ذات خدا شکى نیست».(3)
و «آنان به وحدانیت خداوند آن چنان که حق وحدانیت اوست، اعتقاد دارند».(4)
-معرفت امام زمان(عج)
امام سجاد(ع) مى‏‌فرماید: «آنان کسانى‏‌اند که به امامت مهدى(عج) اعتقاد دارند».(5)
-اخلاص
امام جواد(ع) فرمود: «هنگامى که براى مهدى، 313 تن از اهل اخلاص جمع شد، خداوند امر او را ظاهر خواهد کرد».(6)
-اطاعت و فرمانبرى
امام صادق(ع) مى‏‌فرماید: «اطاعت آنان از امام، بیشتر از فرمانبرى کنیز در برابر مولایش است»(7)
-استقامت
آن حضرت(ع) هم چنین فرمود: «... گویا قلب‏هاى آنان مانند تکه‌‏هاى آهن است... محکم‌‏تر از سنگ است».(8)
-جان‌نثارى
از امام صادق(ع) نقل شده است: «آنان پروانه‌وار شمع وجود امام را در میان گرفته و او را با جانشان محافظت مى‏‌کنند».(9)
-برخوردارى از تأییدات الهى
امام على(ع) فرمود: «... خداوند مردى (مهدى) را در آخرالزمان مى‏‌انگیزاند... او را به ملائکه‏‌اش تأیید کرده و انصارش را حفظ خواهد کرد».(10)
-شهادت‏‌طلبى
امام صادق(ع) فرمود: «یاران مهدى، آرزو مى‏‌کنند که در راه خدا به شهادت برسند».(11)
-صبر و بردبارى
امام على(ع) مى‏‌فرماید: «یاران مهدى، گروهى‏‌اند که به خاطر صبر و بردبارى در راه خدا، بر او منت نمى‏‌گذارند و از اینکه جان خویش را تقدیم حضرت حق مى‏کنند، به خود نمى‏‌بالند و تکبر نمى‏‌کنند».(12)
-شیران روز و زاهدان شب
امام صادق(ع) فرمود: «گویا من نظر مى‏‌کنم به قائم و اصحاب او در نجف و کوفه، سجده‏‌ها به پیشانى‏‌هاى آن‌ها اثر گذاشته است؛ شیران در روز و راهبان در شب‌‏اند».(13)
-همدلى
امام على(ع) فرمود: «ایشان یکدل و هماهنگ هستند».(14)
-خواستار برکت
از امام صادق(ع) آمده است: «آنان بر فراز اسب‏‌هاى خود دست بر زین امام مى‏‌کشند و تبرک مى‏‌جویند.(15)
-عبادت الهى
امام صادق(ع) فرمود: «در دل شب، از خشیت خداوند ناله‏‌هایى دارند، مانند ناله مادران پسر مرده» و «شب‏‌ها را با عبادت به صبح مى‏‌رسانند و روزها را با روزه به پایان مى‏‌برند».(16)
- شجاعت
امام على(ع) مى‏‌فرماید: «همه شیرانى‏‌اند که از بیشه‏‌ها خارج شده‏‌اند و اگر اراده کنند، کوه‏‌ها را از جا برمى‏‌کنند».(همان)
-علم و بصیرت
امام على(ع) مى‏‌فرماید: «پس گروهى در آن فتنه‏‌ها صیقلى مى‏شوند، مانند صیقل دادن آهنگر، شمشیر را. دیده‏‌هاى آنان به نور قرآن جلا داده و تفسیر در گوش‏‌هایشان جا گرفته است. در شب جام حکمت را به آن‌ها مى‏‌نوشانند، بعد از اینکه در بامداد هم نوشیده باشند».(17)
-حق یاورى
امام صادق(ع) مى‏‌فرماید: «خداوند به وسیله آن‌ها، امام حق را یارى مى‏‌کند».(18)
-حکمت نورانى
از امام صادق(ع) نقل شده است: «گویى دل‏‌هاى آنان مشعل نورانى است».(19)
با توجه به این روایات روشن مى‏‌شود که یاران حضرت مهدى(عج) داراى چنان ویژگى‏‌ها و اوصاف برتر و کم نظیرى هستند که به حق در این مقام و موقعیت قرار گرفته‏‌اند و بدین جهت نقش مهمى در پیروزى آن قیام جهانى خواهند داشت.
*پی‌نوشت‌ها:
1-مائده (5)، آیه 54
2-بحارالانوار، ج 52، ص 308
3-همان،ص 317
4- بشارة الاسلام،ص 220
5-کمال الدین،ح 1،باب 31،ح 2
6- همان، ح‏2، ص 378-377
7-بحارالانوار، ج 52،ص 308
8-همان،ص 307،ح 82
9-همان،ص 308
10-همان،ص 280،ح 6
11-همان،ص 307،ح 82
12-یوم الخلاص،ص 224
13-بحارالانوار،ج 52،ص 386
14-یوم الخلاص،ص 224
15-بحارالانوار، ج 52، ص 308
16-یوم الخلاص،ص 224
17-بحارالانوار،ج 52،ص 334،ح 64
18-همان،ص 308
19-همان.