آیا همه افکار منفی مضر اند؟

یادمان باشد که؛ هرچه وسوسه ای بزرگتر و مبارزه با آن سخت تر باشد، قدرت و رشدی که در پیروزی علیه آن نهفته است نیز بسیار عظیم خواهد بود.

وسوسه ها، میادین مبارزات حقیقی
خداوند در سوره ق، آیه 16 می فرمایند؛
و لقد خلقنا الانسان و نعلم ما توسوس به نفسه و نحن اقرب الیه من حبل الورید.
وما انسان را خلق کردیم و آنچه را که نفسش به او وسوسه میکند میدانیم وما از رگ گردن به او نزدیکتریم.
طبق این آیه میتوان گفت؛ وسوسه امری طبیعی است که با نظارت خداوند و در محضر او انجام می گیرد. بنابراین خداوند شاهد تمام آزمونهایی است که انسان از رهگذر وسوسه ها پس میدهد و مراحل رشد او را میبیند.
یادمان باشد که؛ هرچه وسوسه ای بزرگتر و مبارزه با آن سخت تر باشد، قدرت و رشدی که در پیروزی علیه آن نهفته است نیز بسیار عظیم خواهد بود.
در واقع وسوسه ها، عرضه شدن معشوقهای دروغین بر ما هستند تا میزان صداقتمان در اقرار به لا اله الا الله مشخص گردد. هر چقدر عشق ما به اله حقیقیمان بیشتر باشد، قدرت مبارزه ما نیز در برابر وسوسه ها و الهه های دروغین بیشتر خواهد شد. بینش و بصیرت به اینکه تمام وسوسه ها در محضر معشوق ما صورت میگیرد، عامل اصلی پیروزی در این میدان نبرد است.
در سوره ناس می خوانیم: قل اعوذ برب الناس، ملک الناس، اله الناس، من شر الوسواس الخناس... میبینیم که در این آیه از شیطان به وسواس خناس ( نزدیک شونده و دور شونده) تعبیر شده است. شیطان دائما دور قلب انسان طواف میکند تا نقطه ضعفی در آن پیدا کرده و از همان طریق به او حمله نماید. اما به محض اینکه انسان به یاد پروردگارش می افتد و به آغوش آن مالک مدبری که خود خالق شیطان، و دافع وسوسه هایش است پناه می برد، به سرعت فاصله گرفته و میگریزد. بنابراین پس از رسیدن به استحکام و یقین، از شر بسیاری از وسوسه ها در امان خواهیم بود.

افکار منفی
گاهی افکاری از ذهن ما میگذرد که بسیار زننده، آزاردهنده و به شدت منفی می باشند. در این مواقع واکنش همه انسانها از دو حالت زیر خارج نیست:
الف- با آغوش باز از این دسته از افکار استقبال کرده و آنها را با لذت می پذیرید.
ب- از اینکه ذهن شما گذرگاه این گونه افکار شده به شدت آزرده شده و احساس شرم می کنید. و دائما سعی میکنید که آنها را از خود دور نمایید.
اگر شما جزو دسته دوم هستید، تبریک ما را بپذیرید. باید بدانید که تمام درگیریهایی که این گونه افکار در ذهن شما ایجاد کرده اند در نظر خداوند بسیار ارزشمند بوده و علامتی از ایمان خالصتان و رشددهنده شما می باشند.

اولین قدم در دفع چنین افکاری این است که؛ از ورود آنها به ذهنتان غمگین نشده و فراموش نکنید که آنها مربوط به ذهن شما نیستند، بلکه افکاری کاملا تلقینی از جانب شیطانند. یادتان باشد هرگز اینگونه افکار را برای کسی مطرح نکنید چرا که از قبح آنها میکاهد. شما مجازید که از مشاوری دانا و آگاه برای مواقعی که نتوانستید از عهده دفع بعضی از این افکار برآیید کمک گرفته و مسئله را برای او مطرح کنید.
اذکاری از قبیل ( امنا بالله و رسوله،لا حول و لا قوة الا بالله، لا اله الا الله، اعوذ بالله من الشیطان الرجیم ) نیز در چنین زمانهایی بسیار مفید است، چرا که اذکار، موجبات جدایی انسان از افکار باطل را فراهم می آورند.

وسوسه ها تا زمانی که در مرحله فکر هستند، خطر زیادی ندارند، امّا اگر در عمل ظهور کنند، موجب تکرار آسانتر و درنهایت تبدیل به عادت خواهند شد.
نبی اکرم (ص) می فرماید: « خداوند از وسوسه ها و شک هایی که در ذهن ما می آید تا زمانی که آنها را به زبان نیاورده ایم و یا منشأ اثر قرار نداده ایم، می گذرد».

واقعیت این است که فکر گناه، به مرور زمان گناه تولید کرده و انسان را آلوده مینماید. از طرفی توجه بیش از حد به این نوع افکار نیز، انجام گناه مربوط به آن را در واقعیت امکان پذیر و آسان میکند.
همچنین شیطان تلاش می کند که این دسته از افکار را از طریق خواب به ذهن انسان وارد نماید. باید هوشیار بوده و هرگز این قبیل خوابها را باور نکنیم.
هجوم افکار منفی محدود نبوده و مخصوص گروه خاصی نیست. هر انسانی در هر سطحی از معنویت که باشد قطعا مورد حمله انواع وسوسه ها قرار خواهد گرفت. اینجاست که میزان هوشیاری هر فردی به او کمک میکند تا از این افکار به نفع خویش عمل کرده و جریان مخالف آن را در نفس خویش تثبیت نماید. هر قدر مخالفت ما با این دسته از افکار بیشتر و موضع گیریهایمان در مقابلشان صحیح تر باشد، ایمان و در نتیجه تقوای الهی بیشتر در نفسمان تثبیت خواهد شد.

از سلسله مباحث وسوسه و وسواس، استاد محمد شجاعی