«تقوا»، «صله رحم» و «ایمان به خدا و رسول ص»، برترین منشأ خیر و برکت هستند

صله رحم هم یکی از مصادق خیر و برکت است. «صله»، یعنی وصل کردن و «رحم»، یعنی خویشان. وقتی با رحم‌تان اتصال دارید، باید یک خیری به آن‌ها برسد. وقتی هم برای خویشان خودت مفید شدی، جریان پیدا می‌کنی، شخصیتت تکثیر می‌شود، از فردیت درمی‌آئی، سعه وجودی پیدا می‌کنی. برکت جاری می‌شود.

حتی اگر غیر از خویشان، دیگران هم سهیم باشند، رزقت قطع نمی‌شود. مثل شیر مادر که هر چقدر از او خورده شود، قطع نمی‌شود. بنابراین، وقتی دیگران در رزق سهیم هستند، خدا آن را قطع نمی‌کند و به آن برکت می‌دهد. هر رزقی اعم از معنویت، علم، محبت و... این قاعده برکت است.

در ادامه، به فرمایشات معصومین (علیهم‌السلام) در باب مصادیق برکت می‌پردازیم.

• نبی اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) می‌فرمایند: «مَن سَرَّهُ أن یُنسَأَ لَهُ فی عُمُرِهِ وَ یُوَسَّعَ لَهُ فی رِزقِهِ فَلیَتَّقِ اللَّهَ‌ وَلیَصِل رَحِمَهُ [1] = هر كس خوش دارد كه عمرش طولانى و روزى‌اش فراوان شود، از خدا پروا كند و صله رحم نماید».

در این فرمایش، حضرت دو شرط را بیان می‌کنند که موجب افزایش عمر و برکت رزق می‌شود: «تقوا» و «صله رحم».

 گناه، موجب بسته شدن رزق می‌شود. پس برای جلوگیری از آن، تقوا داشته باشید. تقوا یعنی ترس از محدود شدن، ترس از بین رفتن روابط عاشقانه با حق تعالی، تقوا یعنی پرهیز از کوچک شدن. پس با دوری از معصیت، باب رزق و روزی مادی و معنوی را باز کنیم.

همچنین با فامیل قطع رابطه و قهر نکنید. قهر یعنی محدود کردن خود. ساقط شدن از «شدن» و «رحمت الهی». پس صله رحم داشته باشید. چون با این عمل، خود را افزایش می‌دهید.

• «إنَّ القَومَ لَیَكونونَ فَجَرَةً ولا یَكونونَ بَرَرَةً، فَیَصِلونَ أرحامَهُم فَتَنمی أموالُهُم و تَطولُ أعمارُهُم، فَكَیفَ إذا كانوا أبراراً بَرَرَةً [2] = همانا یك گروه كه گنهكارند و نه نیكوكار، آن‌گاه كه به خویشاوندان خود رسیدگى مى‌كنند، اموالشان افزون و عمرهایشان طولانى مى‌شود، تا چه رسد به آن‌كه نیكان و نیكوكاران باشند».
• «البِرُّ زِیادَةٌ فِی العُمُرِ؛ نیکی مایه زیادی عمر است».

هر چقدر خروجی مثبت برای غیر خودت داشته باشی، عمرت برکت پیدا می کند.

امیرالمومنین علی (علیه‌السلام) می‌فرمایند: «إنَّ أفضَلَ ما یَتَوَسَّلُ بِهِ المُتَوَسِّلونَ الإِیمانُ بِاللَّهِ وَ رَسولِهِ وَ صِلَةُ الرَّحِمِ؛ فَإِنَّها مَثراةٌ فِی المالِ وَ مَنسَأَةٌ فِی الأَجَلِ [3] = برترین چیزى كه وسیله‌جویان به آن متوسّل مى‌شوند، ایمان به خدا و پیامبرش و صله رحم است، كه مایه فزونى ثروت و تأخیر افتادن اجل است».

توسل یعنی وسیله قرار دادن. اگر کسی شهادت به «لااله الا الله» داد و عشق پیغمبر در دلش باشد، خیلی بزرگ می‌شود. هرزگی پیدا نمی‌کند. ذلیل و خوار نمی‌شود.

بعد از ایمان به خدا و رسول، «صله رحم» است. صله رحم وسیله‌ای است که خدا همه عیبها و اشکالات را برطرف می‌کند. به محض برقراری صله رحم، انسان از فرد بودن خارج می‌شود. بنابراین، صله رحم یک توسل است که موجب فزونی مال و ثروت و به تأخیر افتادن اجل می‌شود.

گاهی انسان گرفتار هست، با یک نیت خیر گره از کارش باز می‌شود. ورشکستگی‌ها و نحس‌های زندگی به خاطر این است که انسان در جائی می‌توانسته به دیگران کمک کند، امّا نکرده، حالا روزی‌اش قطع شده است.

• در روایت دیگری، امام صادق (علیه السلام) می‌فرمایند: «ما نَعلَمُ شَیئاً یَزیدُ فِی العُمُرِ إلّاصِلَةَ الرَّحِمِ، حَتّى‌ إنَّ الرَّجُلَ یَكونُ أجَلُهُ ثَلاثَ سِنینَ فَیَكونُ وَصولًا لِلرَّحِمِ، فَیَزیدُ اللَّهُ فی عُمُرِهِ ثَلاثینَ سَنَةً فَیَجعَلُها ثَلاثاً و ثَلاثینَ سَنَةً وَ یَكونُ أجَلُهُ ثَلاثاً َوَ ثَلاثینَ سَنَةً فَیَكونُ قاطِعاً لِلرَّحِمِ، فَیَنقُصُهُ اللَّهُ ثَلاثینَ سَنَةً وَ یَجعَلُ أجَلَهُ إلى‌ ثَلاثِ سِنینَ [4] = ما چیزى را جز صله رحم نمى‌دانیم كه عمر را بیفزاید، تا آن‌جا كه گاهى عمر كسى سه سال است، آن‌گاه اهل صله رحم مى‌شود. خداوند هم سى سال بر عمرش مى‌افزاید و آن را سى و سه سال مى‌كند. گاهى عمر كسى سى و سه سال است. از خویشاوندانش مى‌بُرد. خداوند هم سى سال از آن مى‌كاهد و عمرش را به سه سال كاهش مى‌دهد.

مشارکت مردم در مال، راز افزایش رزق و برکت در زندگی است

هر چیزی که باعث می‌شود وجودمان از فردیت دربیاید و اتصال به افراد دیگر پیدا کنیم و برای دیگران خیر جاری کنیم، این کار موجب برکت می‌شود. مثلاً عروسی که خودش را از خانواده همسر جدا می‌کند، راه خیر را به روی خودش می‌بندد یا دامادی که با خانواده همسرش ارتباط عاطفی ندارد، او برکت را از زندگی‌اش می‌برد.

هر چه به سمت تولید اسماء الله در درون خود برویم، زندگی خیر و برکت پیدا می‌کند. این خیر و برکت مصادیق زیادی دارد. مثلاً اگر علم جریان پیدا کند و در اختیار دیگران قرار بدهیم، برکت به همراه خودش می‌آورد. پس اگر در هر یک از شئونات خود، دیگران را سهیم کنیم یا در اختیار دیگران قرار بدهیم، فقط به رضای خدا، آنجا برکت پیدا می‌کند.

انسان باید عرضه داشته باشد در جنبه‌های جمادی، گیاهی، حیوانی، عقلی و فوق عقلی خودش را به بی‌نهایت وصل کند. چون در اتصال به کمال بی‌نهایت، خودش را مطلق می‌کند.

در جلسات آینده به این موضوعات خواهیم پرداخت که حکمت خیر و شر چیست؟ چرا سیستم دنیایی خیر و شر دارد؟ چرا نظام خلقت انسان و جهان یک نظام ترکیبی است؟

پی نوشت:

[1]. فیض کاشانی، المحجه البیضاء، ج3، ص428.

[2]. کلینی، اصول  کافی، ج 2، ص 155.

[3]. شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ج 1، ص205.

[4]. حر عاملی، وسائل الشیعه، ج 15، ص245.

قا/570

خیر و برکت