«انصاف و رفتار منصفانه» عامل تحکیم دوستی و مهربانی هاست

اگر در جمع های کوچکی مثل دوستی، خانواده، یا جمع های بزرگتر مثل سازمان ها، اداره ها و... انصاف رعایت شود، اختلافات کم می شود و همچنین الفت بیشتری بین انسان ها ایجاد می شود.

در هر رابطه ای که انسان با دیگران (والدین، خواهر و برادر، زناشوئی، دوستی و ....) برقرار می کند باید به یک اصل توجه داشت و آن این است که اصل رابطه مهمتر از فرد است. یعنی «ما» مهمتر از «من» است که اگر به این اصل ملتزم باشیم، مسئولیت های خاصی برعهده خواهیم داشت.

علت اینکه اکثر روابط بین انسانها به تنفر و جدایی ختم می شود؛ این است که یکی از طرفین یا هر دو می خواهند «من» هایشان حفظ شود. افراد آفت ها را نمی شناسند. یعنی ضمن این که همدیگر را دوست دارند، ولی موانع و فرمول ها را نمی شناسند. یکی از آن فرمول ها تبدیل «من»ها به «ما» است.

حتی در رابطه با خدا این گونه است. اگر کسی می خواهد با خداوند رابطه زیبا و خوبی داشته باشد، باید بتواند «من» ها و تعلقاتش را حذف کند و «من» انسانی اش را فعال کند.

دیدن «من» های حیوانی منشأ بی تقوائی غذاست

در روابط زناشویی اگر «من»های گیاهی و حیوانی مطرح شود و «تقوای غذائی» وجود نداشته باشد. مثل مردی که در خانواده برای خودش امتیاز غذائی قائل می شود، یعنی قسمت های خوب غذا را برای خودش بر می دارد و حق زن و فرزند را رعایت نمی کند، همین مقدار ضایع کردن حق، آفت زندگی محسوب می شود و منشأ درگیری ها و اختلافات خانوادگی می شود.

در آداب نشستن بر سر سفره، کسی که می خواهد این آداب را رعایت کند، باید دقت کند که دست به چیزهای ویژه و خاص نزند. یعنی از حاکمیت و سلطنت شکم خارج شود و عفت بطن داشته باشد. مخصوصا اگر کم باشد یا باید از آن بگذرد و یا این که در مقدار خوردن آن انصاف داشته باشد، طوری که به همه برسد. هر چند بهتر آن است که دست به آن نزد.

این روحیه زمانی در انسان پدید می آید که «من» اش تبدیل به «ما» شده باشد که در این صورت اختلاف های شکمی رفع می شود.

در یک رابطه به هیچ وجه نباید تمایزها خوب دیده شود ؛چون منجر به حضور شیطان می شود.

انصاف داشته باشیم تا بهترین باشیم

برای بهتر بودن در موقعیت های مختلف چون کارمندی، خلبانی، آَشپز بودن، خدمتگزار بودن و... باید به این فکر کرد که طرف مقابلم از من چه توقعی دارد و از من چی می خواهد. این بهترین بودن است که با انصاف به دست می آید.

از مهمترین وظائف هر ارتباطی، «ندیدن خود» است. یعنی اگر وارد ارتباطی شدم به اقتضای آن مسئولیت پیدا می کنیم و باید به وظیفه مان عمل کنیم اما به محض اینکه خودت را دیدی و به اقتضا «ما» عمل کردی، مشکلات درست می شود. بعنوان مثال مردی که خودخواهانه زنش را طلاق می دهد، یعنی فقط خودش را دیده و به خواسته ها و مصالح همسرش توجهی نداشته است. از این رو عاقبت خوبی در دنیا و آخرت نخواهد داشت.

امام صادق (علیه السلام) فرمود: «هر کس خودش را بهتر از دیگران بداند، مستکبر است» . یعنی از نظر انسانی و معنوی به هیچ وجه کسی نمی تواند بگوید من بهتر و به خدانزدیک تر هستم. 

در انصاف انسان از «خود» خارج می شود اما در بی انصاف خودخواهی به نمایش گذاشته می شود و به احساسات و نیازهای طرف مقابل توجهی نمی شود. در اینجاست که از صفت انصاف خارج می شویم. لذا تصور خودبرتربینی در ارتباط یک دروغ است و این آدم هم جهنمی و هم جهنم ساز است.  

اگر کسی انصاف  داشت در خدمت به امام زمان (علیه السلام) مقدم تر از همه در صف کمک و ایثار خواهد بود؛ یعنی بسیاری از تعلقاتش حذف کرده و پاکار حضرت است.

حافظ می گوید:

در خلاف آمد عادت بطلب کام که من        کسب جمعیت از آن زلف پریشان کردم

طلب علم در گرسنگی است نه سیری

اگر کسی بخواهد رشد علمی خوبی کند، باید شهوت شکم نداشته باشد؛ یعنی شکمت را خالی نگه داری. البته نه در حد ضعف و تلف شدن.

پرخوری یكی از مهمترین عواملی است كه مانع رشد فکری و ارتقاء روحی می گردد كه چه از نقطه نظر علمی و چه از دریافت های معنوی. قشنگ ترین دریافت های عرفانی و معنوی زمانی است که شکم خالی باشد. چون سیری اجازه نمی دهد انسان به یافته های خوبی دست پیدا کند.

حدیث قدسی خداوند به حضرت داوود (علیه السلام) فرمود: من شش چیز را در شش جا قرار دادم ولی مردم آن را در شش جای دیگر طلب می کنند و هرگز به آن نمی رسند:

«من علم را در گرسنگی قرار دادم ولی مردم آن را در سیری دنبال می کنند».

بنابراین اگر کسی دنبال رشد و ترقی در زمینه های مختلف؛ جسمی، روحی، معنوی و.. باشد، با پرخوری و خوابیدن بدست نمی آید. بلکه خدا آن را در گرسنگی قرار داده است.

شهوت شکم و اینکه انسان چون حیوان، مشغول شکم‌ بارگی باشد، باعث عدم رعایت انصاف می ‌شود. هرچند این کار سخت است اما چون نوعی کمال است، پس بدست آوردن آن هم سخت تر است.

آدمی فربه شود از راه نوش                         جانور فربه شود از حلق و نوش