مؤسسه فرهنگی هنری خیریه
در ماه رمضان میخوانیم: «اللهم اغن کل فقیر بظهور الحجه= خدایا همه فقرا را با آمدن امام زمان عج بینیاز کن». این دعا دست روی مسائل اقتصادی میگذارد. یعنی اولین چیزی که مطرح میشود، رفع مشکلات اقتصادی مردم است.
دعا باید همراه با عمل باشد. نمیشود دعا کنیم که خدایا همه فقیران را غنی کن؛ اما اقدام و عملی را برای این دعایمان نکنیم. معصوم ع فرمود: «الداعی بلا عمل، کالرامی بلا وتر= دعاکننده بدون عمل، مثل تیر اندازی است که کمانش زه ندارد». دعای بدون عمل، یعنی تیری شلیک نمیشود.
عمل کردن به دعا برای اموات، بخشیدن آنهاست. وقتی در دعا میگوییم: «اللهم ادخل علی اهل القبور السرور= خدایا مردهها را شاد کن». باید عمل هم بکنی و تلاش کنی برای شان خیرات بفرستی. حتی اگر از دست مردهای ناراحت هستید، حلالش کنید. یعنی تا دیدید که دیگر دستش کوتاه شده از دنیا، بدانی که دیگر در وضعیت خیلی بدی قرار گرفته است. پس زود حلالش کن. یعنی کسی از اموات نباشد که نسبت به او گرفتگی دل داشته باشید؛ و گرنه دعا کننده حقیقی نیستید. کسی هم که عرضه ندارد دیگران را ببخشد و حلال کند، مشمول رحمت خدا نمیشود. چون این شخص قسی القلبی است.
مومن در مورد فقرا چگونه عمل میکند؟
مومن وقتی میگوید: «اللهم اغن کل فقیر= خدایا همه فقرا را بی نیاز کن». یعنی عمل و اقدام هم در پی این دعا دارد.
قرآن وقتی که مؤمنین را از نظر رسیدگی به فقرا توصیف میکند، میفرماید مؤمنین کسانی هستند که «فی اموالهم حق معلوم، للسائل و المحروم= در اموالشان حق مشخصی برای سائل و محروم گذاشته اند». یعنی غیر از حقوق واجبی مثل خمس و زکات، حق مشخصی در اموالشان برای فقرا کنار میگذارند. مثلا کسی که حقوق ماهانه یا درآمد مشخصی دارد، ماهانه مبلغی را برای فقرا کنار میگذارد.
ما باید خود را به جای فقرا بگذاریم و آنها را درک کنیم. شما الان که آمده اید نشستهاید اینجا شکم هایتان سیر است و سحری تان هم میدانید تامین است. آیا اگر افطاری نخورده بودید، میآمدید بنشینید اینجا؟ گرفتار معده و شکم بودید. اگر میدانستید که فردا افطاری ندارید چطور؟
من در همین ماه مبارک مراجعه داشتم که دم افطار درست یک دقیقه مانده به افطار، یک دفعه برخورد میکنم به مردی که میگوید: آقا برای زن و بچهام چیزی ندارم. یک دفعه خودم را میبینم که آن طرفم جای او و دارم میگویم آقا کمک! یا بعضیها با خانم شان میآیند که این دیگر خیلی بدتر است. من فکر میکنم خودم رفتم با خانمم به دفتر یک نفر دارم گریه میکنم که امشب چیزی نداریم. برای بچه ام امشب چیزی نداریم و بچه مریض است و کرایه خانهام چند ماه عقب افتاده و پولی نداریم. این وضع، خیلی کشنده است. از این افراد زیاد هستند. در زندگی نمیشود که ما همیشه فقط خودمان بخوریم و لباس و غذای خانوادهمان تأمین باشد و بعد بیاییم مثلا آقایی کنیم و پنج تومان به صندوق صدقات بیندازیم. چیزی که پول یک وعده غذا هم نمیشود.
واقعاً صدقه هایی که ما میدهیم، آیا یک شکم را سیر میکند؟ هر وقت میخواهیم صدقه دهیم، حداقل صدقه امیرالمؤمنین علیهالسلام را نگاه کنیم و درس بگیریم. ما پیرو کدام امام هستیم؟ پیرو امیرالمؤمنین علیهالسلام که میزان اعمال است؟ خدا در مورد ایشان میفرماید:«وَیُطْعِمُونَ الطَّعَامَ عَلَى حُبِّهِ مِسْكِینًا وَیَتِیمًا وَأَسِیرًا= و به [پاس] دوستى [خدا] بینوا و یتیم و اسیر را خوراك میدادند». یعنی سه شب و سه روز کامل، در ماه رمضان با آب خالی افطار کنید و غذایتان را به مسکین و یتیم و اسیر بدهید.
اگر ما پیرو آنها هستیم و اگر راست میگویم خودم را عرض میکنم، باید مثل آنها عمل کنیم. چه صدقه ای داده ایم؟ چه موقع تاحالا صدقه درست و حسابی دادهایم؟ چه موقع به فکر فقرا بودهایم؟ کدام فقیر از ما بینیاز شده است؟ دلمان هم خوش است که میخواهیم مثل اهل بیت ع زندگی کنیم. این که نمیشود که همه چیز ما تأمین باشد؛ لباس و پوشاک و مسکن ما تأمین باشد و سرمان را هم شب راحت روی زمین بگذاریم و ادعای تبعیت از آنان را بکنیم. این اصلا با ایمان و تشیع جور در نمی آید.
یک کسی آمده بود که به او پول و طلای خیلی زیادی ارث رسیده بود. مسجد آمد و رفقای او هم بودند. گفت: رفقا بیایید پول را بین شما تقسیم کنم. یکی گفت: چگونه این همه پول را تقسیم میکنی؟ گفت: آقا من برای رفیق هایم همیشه بهشت را میخواستم. این پول که چیزی نیست. اگر من راست میگفتم و واقعاً بهشت را برای دوستانم میخواستم پس میتوانم این پول را هم بین شان تقسیم کنم.
در آن زمانی که خود ما توانایی کمک کردن داریم، نباید کنار بکشیم. این با روش اهل بیت ع جور در نمی آید. وقتی می گوییم :« اغن کل فقیر» یعنی در مال تو مبلغ مشخصی برای فقرا هست.
لعنت خدا برکسی که حق امام زمان و خدا نزد او بماند و نپردازد
امام زمان عج فرمودند خدا لعنت کند کسی را که مالی از ما در دستش باقی بماند. این یعنی بعضی ها حق واجب امام زمان را هم نمیدهند. حالا فقرا بماند. بعضی افراد هستند که هنوز سال خمسی هم ندارند. یعنی خمس واجبشان را نمیپردازند.
بعضیها حق خدا و امام زمان در مالشان هست و بیخیال و راحت زندگی میکنند و میلیون میلیون جمع میکنند و کلی در سال به آن اضافه میشود و تجارت و کاسبی میکنند؛ بازار میروند و مغازه دارند؛ اما حق خدا را نمیپردازند. به بعضی کارمندها هم خمس تعلق میگیرد؛ اما نمیپردازند.
بخش اول این مطلب را اینجا بخوانید.
مباحث استاد شجاعی «شرح زیارت عاشورا» جلسه 12
بعضی کارهای خیر ما، به جای جلو بردن، ما را عقب میبرد
بعضی از کارهای خیر ما، به جای این که ما را جلو ببرد، ما را عقب میبرد و ما را گردن کلفت میکند. طرف خمس نمیدهد و کلی بر گردنش پرداخت های واجب مانده است؛ بعد میآید مثلا افطاری راه میاندازد و با مُسَکِنهای این گونه، خود را آرام میکند و فکر میکند اهل خیر است. شیطان هم میگوید شما آدم خیلی خوبی هستید که افطاری میدهید یا کمک کردید به کمیته امداد و جشن عاطفهها. اما عزیزان! بروید اصل را که حق خدا و امام زمان است را درست کنید. آقا میرود و حق خدا را بالا میکشد؛ انگار نه انگار. اگر هزار تا خرج مستحبی و سفر کربلا و حج عمره و این ها را هم انجام بدهد، جای خمس و سایر واجباتش را نمیگیرد.
منتظر مصلح، خودش باید مصلح باشد
وقتی در دعا میخوانیم: «خدایا همه فقرا را غنی کن؛ خدایا همه عریان ها را بپوشان؛ خدایا همه کسانی که وامدار و گرفتار هستند، بدهی آنها را بپرداز» به این معنی است که برای مشکلات مردم باید فکر کرد.
بعضی از رفقای دانشجو میآیند و میگویند آقا درس خواندیم و نمیداینم چه کنیم. دچار سردرگمی هستیم و نمیدانیم آرمان و هدف زندگی مان چیست.
تو باید یک موجودی با رحمت الهی بار بیایی. یک موجود ضد فقر. تلاش زندگی تو باید این باشد که به فقر اطرافیان برسید. از خانواده خودت هم شروع کن. پدر و مادر«و باالوالدین احسانا» «و الاقربین». پدر و مادر و برادر و خواهر و فامیل و بقیه مردم. به فکر این ها باش. زندگی این گونه است که جهت پیدا میکند. اشتها باید اشتهای جهانی باشد. آنگونه که خدا معرفی کرد. مثل پیغمبر و مثل امام زمان. یعنی راضی به کم نیست. اگر در کشور خودش هم فقیر نباشد، باز آرامش ندارد و به فکر فقرای سایر کشورهاست. به فکر هدایت مردم در کشورهای دیگر هم هست. فعالیتش جهانی است. هیچ وقت هم آرام و قرار ندارد. اگر یک جا نتوانست کار کند، به جای دیگر میرود. یا به او گفتند اینجا نمیشود کارکنی و جلویش را گرفتند، جای دیگر میرود. یک مسلمان هیچ وقت بن بست ندارد.
بعد میخوانیم: «اللهم اصلح کل فاسد من امور المسلمین= خدایا هر فسادی را که در بین مسلمانان هست، برطرف کن». این یعنی من باید اول خودم مصلح باشم. مصلح هستیم یا نیستیم؟ آیا اصلاح شدهایم تا به مصلحی برسیم یا نه؟ آیا این قدر تقوا دارید زمانی که پشت کامپیوتر مینشینید و روی اینترنت رفتید در سایتهای منحرف آن نروید؟ بله این قدر تقوا به تو دست داده یا نه؟ من یک بچه حزب اللهی سراغ دارم که نمی تواند خودش رانگه دارد. در حالی که کلی هم ادعا دارد. اول ارتباط خودت را با خوراک فاسد با رفیق فاسد و محیط فاسد و دوست فاسد و محله فاسد قطع کن. بعد خود را اصلاح کن. زیرا ممکن نیست ما خود را اصلاح نکنیم و به امام زمان بگوییم آقا پا شو بیا امام زمان خودت را برسان. ما این گونه به استقبال حضرت نخواهیم رفت.
شما امام زمان را برای چه میخواهید؟ میگوییم میخواهیم همه مردهها شاد شوند. میگوید خوب خودت عمل کن تا مقداری که می توانی و مرده ها را شاد کن. انسان فاسد که نمیتواند منتظر مصلح باشد. از محیط خودت شروع به درست کردن امور کن. خودت بچه ات را درست تربیت کن. حجاب دخترت را درست کن. حجاب پسرت را درست کن. خواهر و مادرت را امر به معروف و نهی از منکر کن. اصلاح را از محیط خانواده خودت شروع کن. میپرسیم امام زمان را برای چه میخواهید؟ میگوید میخواهم فقیری نباشد. خوب خودت چقدر به فقرا کمک میکنی؟ آدمی که منتظر امام زمان است یک آب و جاروبی میکند. برای آمدن امام زمان، یک سنخیتی به خودت بده.
منتظرِ عدل، اول خودش باید عادل شود
«و العدل المنتظر» داریم در دعای افتتاح می خوانیم عدلی که در انتظارش هستیم خوب خودت چقدر به عدالت نزدیک شده ای؟ در خانه چقدر عادل هستید؟ نسبت به بچه هایت چقدرعادلی؟ چقدر عدالت دارید؟
نسبت به دوستانت چه مقدار عدالت داری؟ چه کاری انجام میدهید؟ چقدر عدالت دارید؟ عدل را در خود پیاده کن بعد بگو امام زمان بیا. با این وضع نادرستمان میگوییم چرا خداوند او را نمیفرستد؟ این همه در دنیا تباهی و فساد هست؛ چرا خدا او را نمی فرستد؟ خوب ما چه کاری انجام داده ایم؟ ما چه شباهتی داریم با عدالت؟
نمی شود که برویم و برای خودمان زندگی کنیم و با زن و بچه و زندگی و درس و چیزهای دیگر خود را سرگرم کنیم و اصلاً حواسمان نباشد که پدرمان در چه فشاری به سر میبرد و ما چه کمکی میتوانیم به او بکنیم. انگار نه انگار که ما فرزند او هستیم. آیا این زندگی بدین گونه مزه دارد؟ این زندگی است که ما داریم بدون امام زمان خیلی راحت زندگی میکنیم؟ خیلی راحت شادیم و مینشینیم و میگوییم و میخندیم و حواسمان هم نیست که پدر آسمانی ما در چه وضعی به سر میبرد. آدمی زمانی باید بخندد که وظایفش را انجام داده باشد. خنده و شادی خوب است؛ ولی وقتی را هم باید برای تلاش گذاشته باشیم.
بسیجی ها بیشترین خنده را داشتند. شوخی و تفریح داشتند و شادترین دل های عالم را داشتند. اما تلاش هم می کردند. همان که امام فرمودند. بدون تفکر بسیجی، زندگی فایده ندارد. فرمود: خداوندا مرا با بسیجیانم محشور فرما! اصلا انسان زمانی که بسیجی نیست ثابت است. تنها چیزی که امام فرمود میتواند این جامعه را نجات دهد، تفکر بسیجی است. شهید رجایی فرمود: پاسدار انقلاب اسلامی کسی نیست که لباس سبز تنش کند و به او بگویند تو پاسدار انقلاب اسلامی هستی. بلکه کسانی هستند که حتی عضو سپاه نیستند؛ اما پاسدار انقلاب اسلامی هستند. اما کسانی هستند که در سپاه هستند؛ ولی پاسدار انقلاب اسلامی نیستند. کسانی هستند که روحانی هستند؛ ولی روحانی نیستند. واقعاً جسمانی و طبیعی هستند. طبیعت گرای محض هستند.
واقعاً نمی شود که ما بدون اضطراب برای امام زمان، مزه ایمان را بچشیم. باید دل شوره امام زمان را داشته باشیم باید دغدغه او را داشته باشیم. تا آقایمان نیاید، سر و سامان نمیگیریم و دنیا هم سر و سامان نمیگیرد.
پس سعی کنید ماه مبارک رمضان را ماه نزدیکی خودتان به امام زمان بدانید. در محیط کار و در دانشگاه مواظب باشید فاسد نشوید. در رشته تحصیلی مواظب باشید بسیجی و سرباز بمانید. در خانواده همین طور خوب بمان و همه جا یک نواخت باش. همه جا صاف و یکرنگ سرباز حضرت باشیم و دقت کنیم همه جا و در همه شرایط بسیجی باشیم. همه جا مؤمن و همه جا مسلمان حقیقی باشیم. همه جا محب حقیقی امام زمان و رفیق ایشان باشیم.
بخش اول این مطلب را اینجا بخوانید.
مباحث استاد شجاعی «شرح زیارت عاشورا» جلسه 12
کلیدواژه ها:
آثار استاد