مؤسسه فرهنگی هنری خیریه
موضوع بحث بهشت، درباره درخت طوبی است. هر چیزی که در بهشت است، یک ریشه در حقیقت دنیا دارد و با انسان طراحی شده است.
در این جلسه به روایات مربوط به درخت طوبی می پردازیم.
امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) می فرمایند: «طُوبَى شَجَرَةٌ فِی اَلْجَنَّةِ أَصْلُهَا فِی دَارِاَلنَّبِیِّ ص وَ لَیْسَ مُؤْمِنٌ إِلاَّ وَ فِی دَارِهِ غُصْنٌ مِنْهَا لاَ یَخْطُرُ عَلَى قَلْبِهِ شَهْوَةُ شَیْءٍ إِلاَّ أَتَاهُ ذَلِكَ اَلْغُصْنُ بِهِ وَ لَوْ أَنَّ رَاكِباً مُجِدّاً سَارَ فِی ظِلِّهَا مِائَةَ عَامٍ لَمْ یَخْرُجْ مِنْهَا وَ لَوْ صَارَ فِی أَسْفَلِهَا غُرَابٌ مَا بَلَغَ أَعْلاَهَا حَتَّى یَسْقُطَ هَرِماً أَلاَ فِی هَذَا فَارْغَبُوا إِنَّ اَلْمُؤْمِنَ نَفْسُهُ مِنْهُ فِی شُغُلٍ وَ اَلنَّاسُ مِنْهُ فِی رَاحَةٍ إِذَا جَنَّهُ اَللَّیْلُ اِفْتَرَشَ وَجْهَهُ وَ سَجَدَ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ بِمَكَارِمِ بَدَنِهِ یُنَاجِی اَلَّذِی خَلَقَهُ فِی فَكَاكِ رَقَبَتِهِ أَلاَ هَكَذَا فَكُونُوا= طوبی درختی است در بهشت که اصلش در خانه رسول خداست و هیچ مومنی نیست، مگر اینکه در او یک شاخه ای از این درخت است. به دلش هیچ چیز خطور نمیکند، مگر اینکه آن درخت برایش ظاهر میکند. اگر یک سوار چابکی بخواهد در سایه این درخت حرکت کند، صد سال هم بخواهد حرکت کند، از سایه آن درخت خارج نمی شود. اگر از پایین درخت یک کلاغ بخواهد حرکت کند و تا بالای درخت برود، پیر می شود و می میرد و هیچ وقت به آن ارتفاع نمی رسد. (اینها را) بدانید تا در چنین چیزی رغبت تان بیفتید».
طوبی درختی است که همه خیرات و برکات از اوست. اصلش باید از خانه پیامبر شروع شود. الان هم همین طور است. با آغاز اربعین، این شاخه که در آدمها وجود دارد، مردم را عاشقانه برای خدمت امام حسین (علیه السلام) به سمت کربلا می کشاند. شیعه، سنی، یهودی و مسیحی ندارد. چون آن درخت در وجود همه انسانها شاخه دارد. اما بسیاریی از افراد، خودشان در اثر موانع محیطی یا داخلی، اعتقادی، فکری، شیطانی و نفسانی، شاخه های این درخت را در وجودشان قطع و خشک میکنند و تا آخر عمرشان هم به آنها میوه نمیدهد، اما آنکه شور و اشتیاق به اهل بیت دارد، نشان دهنده این است که هنوز آن شاخه در دلش زنده است و میوه می دهد.
وقتی انسان «من الحی القیوم الذی لایموت، الی الحی القیوم الذی لایموت» می شود، این نشان می دهد در وجود انسان قدرتی وجود دارد که می تواند این گونه خلق کند. این همان شاخه طوبی است که در او وجود دارد. اگر این شاخه طوبی را بپرورانیم و به آن رسیدگی کنیم، ما را به آن قدرت خواهد رساند. پس هر چیزی می خواهیم، باید از این شاخه بخواهیم.
شوق ها و رغبت های هر انسانی، قیمت او را نشان می دهد. خیلی مهم است که آدم ها به چه چیزی راغب هستند. پس رغبت به بهشت داشته باشید. اگر رغبت پیدا نمی کنید، برای این است که در باطن خود، این درخت را خشکانده اید.
رغبت هر کس، خروجی اوست. عشق، دلتنگی و مهرورزی، خروجی یک آدم است. اگر نیست، یعنی باطن سالمی در او وجود ندارد. اگر کسی دلتنگ اهل بیت می شود و به آنان شوق دارد و همیشه به یاد آنهاست، این خود نشانه است. علامت شوق و ذوق، این است که شما غصه دنیا را نخوری. حسود و بخیل و زودرنج نباشی. اگر این رغبت حقیقی باشد، هیچ نوع گناهی را در خودت نگه نمی داری.
اصل درخت طوبی در خانه امیرالمؤمنین است
امام صادق (علیهالسلام) فرمودند: «طُوبى شَجَرَةٌ فِی الجَنَّةِ فِی دارِ أَمِیرِ المُؤمِنِینَ علیه السلام، وَلَیسَ أَحَدٌ مِن شِیعَتِهِ إِلّا وَفِی دارِهِ غُصنٌ مِن أَغصانِها وَوَرَقَةٌ مِن أَوراقِها، یَستَظِلُّ تَحتَها أُمَّةٌ مِنَ الأُمَمِ= طوبی، درختى است در بهشت در خانه امیرمؤمنان علیه السلام، و در خانه هر یك از شیعیان او نیز شاخهاى از شاخههاى این درخت و برگى از برگهاى آن هست و در زیر آن، یك امّت سایه مىگیرد.»
اصل درخت طوبی در دل غیرشیعیان نیست. در دل شیعیان است، اما بعضی این شاخه را در دلشان ضعیف کرده یا خشکانده اند. این ریشه ها باید تقویت شود. چطور یک کسی شیعه می شود؟ آن شاخه در اثر یک محرکی در دلش زنده می شود. پس یک امت زیر سایه طوبی است.
همچنین حضرت فرمودند: «كانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله علیه و آله یُكثِرُ تَقبِیلَ فاطِمَةَ علیها السلام، فَأَنكَرَت ذَلِكَ عائِشَةُ، فَقالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله علیه و آله: یا عائِشَةُ، إِنِّی لَمّا أُسرِیَ بِی إِلى السَّماءِ دَخَلتُ الجَنَّةَ فَأَدنانِی جَبرَئِیلُ مِن شَجَرَةِ طُوبى، وَناوَلَنِی مِن ثِمارِها، فَأَكَلتُ، فَحَوَّلَ اللَّهُ ذَلِكَ ماءً فِی ظَهرِی، فَلَمّا هَبَطتُ إِلَى الأَرضِ واقَعتُ خَدِیجَةَ، فَحَمَلَت بِفاطِمَةَ، فَما قَبَّلتُها قَطُّ إِلّا وَجَدتُ رائِحَةَ شَجَرَةِ طُوبى مِنها= پیامبر خدا صلى الله علیه و آله، فاطمه علیها السلام را زیاد مىبوسید. عایشه به این كار، خرده گرفت. پیامبر خدا صلى الله علیه و آله فرمود: «اى عایشه! شبى كه به آسمان بُرده شدم، به بهشت وارد شدم. جبرئیل، مرا به نزدیك درخت طوبی برد و از میوههاى آن به من داد و من خوردم و خداوند، آن را به نطفهاى در پشت من تبدیل كرد. چون به زمین فرود آمدم، با خدیجه همبستر شدم و او فاطمه را حامله شد. از اینرو، هر وقت فاطمه را مىبوسم، بوى درخت طوبی را از او استشمام مىكنم».
«عن عامر بن واثلة: كُنتُ فِی البَیتِ یَومَ الشُّورى، فَسَمِعتُ عَلِیّاً علیه السلام وَهُوَ یَقُولُ: ... نَشَدتُّكُم بِاللَّهِ هَل فِیكُم أَحَدٌ قالَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ كَما قالَ لِی: «إِنَّ طُوبى شَجَرَةٌ فِی الجَنَّةِ، أَصلُها فِی دارِ عَلِیٍّ، لَیسَ مِن مُؤمِنٍ إِلّا وَفِی مَنزِلِهِ غُصنٌ مِن أَغصانِها» غَیرِی؟ قالُوا: اللَّهُمَّ لا= به نقل از عامر بن واثله-: روز شورا، من در خانه [ى خدا] بودم. صداى على علیه السلام را شنیدم كه مىفرمود: «... شما را به خدا سوگند مىدهم كه آیا در میان شما كسى جز من هست كه پیامبر خدا در باره او همچون من، فرموده باشد: " طوبی، درختى است در بهشت كه ریشه آن، در خانه على است و هیچ مؤمنى نیست، مگر این كه شاخهاى از شاخههاى آن، در خانه اوست"؟ گفتند: نه، به خدا!».
امام صادِق (علیه السلام) فرمودند: طُوبى لِمَن تَمَسَّكَ بِأَمرِنا فِی غَیبَةِ قائِمِنا، فَلَم یَزِغْ قَلبُهُ بَعدَ الهِدایَةِ. فَقُلتُ لَهُ: جُعِلتُ فِداكَ وَما طُوبى؟ قالَ: شَجَرَةٌ فِی الجَنَّةِ، أَصلُها فِی دارِ عَلِیِّ بنِ أَبِی طالِبٍ علیه السلام، وَلَیسَ مِن مُؤمِنٍ إِلّا وَفِی دارِهِ غُصنٌ مِن أَغصانِها، وَذَلِكَ قَولُ اللَّهِ عز و جل: «طُوبى لَهُمْ وَ حُسْنُ مَآبٍ= به نقل از ابوبصیر-: امام صادق علیهالسلام فرمود: «طوبی، از آنِ كسى است كه در غیبت قائم ما، در راه ما استوار بماند و دلش پس از آن كه هدایت گشته است، به گمراهى نیفتد». گفتم: فدایت شوم! طوبی چیست؟ فرمود: «درختى بهشتى است كه ریشهاش در خانه على بن ابى طالب علیه السلام است و در خانه هر مؤمنى نیز شاخهاى از آن وجود دارد و این، همان سخن خداى عز و جل است كه: «طوبا براى ایشان است و چه خوش بازگشتگاهى است!»».
ما اول طوبایی بودیم. یعنی طوبی در ما دمیده شده است و با عشق طوبی هم به نزد خدا بر می گردیم. طبق این فرمایش طوبی برای کسانی است که در زمان غیبت استوار و محکم بمانند.
همچنین حضرت فرمودند: «انَّ المُؤمِنَ إِذا لَقِیَ أَخاهُ وَتَصافَحا لَم تَزَلِ الذُّنُوبُ تَتَحاتُ عَنهُما ماداما مُتَصافِحَینِ كَتَحاتِّ الوَرَقِ عَنِ الشَّجَرِ، فَإِذا افتَرَقا قالَ مَلَكاهُما: جَزاكُما اللَّهُ خَیراً عَن أَنفُسِكُما، فَإِنِ التَزَمَ كُلُّ واحِدٍ مِنهُما صاحِبَهُ ناداهُما مُنادٍ: طُوبى لَكُما وَحُسنُ مَآبٍ. وَطُوبى شَجَرَةٌ فِی الجَنَّةِ، أَصلُها فِی دارِ أَمیرِ المُؤمِنِینَ، وَفَرعُها فِی مَنازِلِ أَهلِ الجَنَّةِ، فَإِذا افتَرَقا ناداهُما مَلَكانِ كَرِیمانِ: أَبشِرا یا وَلِیَّیِ اللَّهِ بِكَرامَةِ اللَّهِ وَالجَنَّةُ مِن وَرائِكُما= مؤمن، هر گاه به برادرش برسد و با هم دست دهند، تا زمانى كه دست در دست یكدیگر دارند، گناهانشان همانند ریختن برگ درخت، فرو مىریزد و آن گاه كه از هم جدا شوند، دو فرشته آنها مىگویند: «خداوند به شما دو تن، سزاى نیك دهد!». پس اگر یكدیگر را در آغوش كشند، منادىاى ندا مىدهد كه: «طوبا براى شماست و چه خوش بازگشتگاهى است!»- و طوبی، درختى است در بهشت كه ریشهاش در خانه امیرمؤمنان علیه السلام و شاخههایش در منازل بهشتیان است- و چون از هم جدا شوند، دو فرشته گرامى به آنان ندا مىدهند كه: «مژده باد شما دو دوست خدا را به كرامت خدا! بهشت، پیش روى شماست!».
دست دادن و بغل کردنِ پدر و مادر، برادر، خواهر و فرزندان پاداش عظیمی دارد که ما آن را باور نمی کنیم و شیطان دائما افسردگی و بدبختی و بیچارگی را به ذهن ما تزریق میکند.
این درخت اصلش در خانه امیرالمومنین است، اما شاخه هایش در کلیه خانه های اهل بهشت است و هر مومنی یک شاخه ای از آن درخت را در منزلش دارد. خدا خیلی مهربان است و او دوست دارد که هر وقت همدیگر را دیدیم، بغل کنیم و به هم دست بدهیم و برخورد خشک و سرد نداشته باشیم.
قا/650
بهشت/طوبی
کلیدواژه ها:
آثار استاد